Selma KUNAR/ANTALYA, (DHA)- AKDENİZ Üniversitesi (AÜ) Antalya Teknokent\'te faaliyet gösteren bir Türk şirketi, kaya gazının ortaya çıkarılması için kaya çatlatma sistemini kontrol eden ara haberleşme kartı üretiyor. ABD\'ye ihraç edilen cihazlar, kayaların çatlamasını gerçekleştirip kaya gazının açığa çıkarılmasını sağlıyor. AÜ Antalya Teknokent\'te faaliyet gösteren Desird Tasarım Arge firmasının Yönetim Kurulu Başkanı Ender Kazan, kendi geliştirdikleri mikroişlemcilere bağlı devreler tasarladıklarını belirtti. Kazan, ürünlerin sadece prototiplerinin çıkarılması değil, seri üretime uygun bir tasarım haline getirip üretim teknolojilerine entegre edilmesini de sağladıklarını söyledi. Kendilerini farklı kılan yapının, seri üretim ürünlerinin testlerinin yüzde 100 robotlar tarafından yapılması olduğunu kaydeden Kazan, “Yani ürünler aslında test edilebilir olarak tasarlanıyor. Bu sayede yaptığımız ürünlerin yüzde 100 oranda çalışır şekilde teslim edilmesini sağlamış oluyoruz. En büyük katma değerimiz bu\" diye konuştu. ÜRÜNLERİ 60 ÜLKEYE İHRAÇ EDİLİYOR Ağırlıklı olarak ABD ile çalıştıklarını vurgulayan Kazan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Japonya ile de çalışmamız oldu. Onun dışında Türkiye\'deki diğer müşterilerimiz üzerinden yaklaşık 60 ülkeye ürünlerimiz gidiyor. ABD\'de kaya gazının çıkarılması için yer altında yapılan elektronik ağırlıklı çalışmalar var. Tabii bunun için yerin çok ciddi derinliğine iniliyor. Yaklaşık 10 km kadar derinliğe iniliyor. Sonrasında yatay sondajlar yapılabiliyor. Bu uzunluktaki kablolarla çalışan modemimiz var. Tabii bu zorlu bir sektör.\" 200 DERECEYİ GEÇEN SICAKLIKTA ÇALIŞMA YETENEĞİNE SAHİP Kaya gazının çıkarılması için yerin altına indirilen elektronik ürünlerin aslında birer veri toplama ve haberleşme ünitesi olduğunu anlatan Ender Kazan, şunları kaydetti: “Bu ürünler yerin altında 200 dereceyi geçen sıcaklıklarda çalışma yeteneğine sahip. Bu anlamda ürünlerimiz, dünyada çok fazla örneği olmayan ürün çeşitlerine giriyor. Bunlar aslında birer modem. Yeryüzünde haberleşmeyi sağlayan başka ürünlerimiz de var. Servis kamyonlarında duran ürünler gibi. ABD\'deki yaptığımız işin özündeki elektronik bu. Yerin altında ilgili veri, doğru konumlar tamamlandıktan sonra kayaların çatlamasını gerçekleştirip kaya gazının açığa çıkarılmasını sağlıyor. Bununla ilgili izleme ve iletişimi sağlayan ürün. Yani biz kaya çatlatma sistemini kontrol eden ara haberleşme kartını yapıyoruz.\" 2013 YILINDAN BU YANA ABD İLE ÇALIŞIYORUZ ABD ile 2013 yılından bu yana çalıştıklarını belirten Ender Kazan, “Bu sektör ABD tekelinde. Almanya ve İngiltere\'de de gelişimler var ama çok çok düşük. İngiltere\'deki örnek de ABD\'li bir üreticinin lisansıyla yapılıyor\" ifadelerini kullandı. Dünyada ABD\'den sonra önemli pazar payına sahip olduklarını da sözlerine ekleyen Kazan, “Tek başımıza değiliz tabii ki, ABD\'de çalıştığımız partner firmalar var. Orada çözüm ortaklarımız var\" dedi. KAYA GAZI NEDİR? Yer altında şist adı verilen kayaçların içine sıkışmış doğalgaza kaya gazı denir. Kaya gazı, kömür yatağı metanı, sıkı kumtaşı ve metan hidratlarla birlikte, geleneksel olmayan doğal gaz kaynakları arasında yer alırken son yıllarda petrol fiyatlarını yüzde 40 aşağı çekebileceği haberleriyle gündeme geldi. Hidrolik çatlatma adı verilen işlemle kaya katmanlarının içinde kırılmalar üretilerek açığa çıkması sağlanan kaya gazı, enerji fakiri ülkeler için geleceğin fırsatı olarak görülüyor. Kaya gazı rezervinin en yüksek olduğu ülkeler ise ABD, Çin, Avustralya ve Kanada.