İSTANBUL, (DHA)- Medyanın çocuk gelişimini olumsuz etkilediğine dikkat çeken Psikolog Cihan Çelik, “0-3 yaş arasındaki çocukları televizyon, telefon, tablet gibi teknolojik cihazlardan kesinlikle uzak tutmak gerekiyor” dedi.
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi’nde (FSMVÜ) ‘Medyada Çocuk İmgesi’ paneli düzenledi. Panelde medyanın çocuk gelişimini nasıl etkilediği ve neler yapılması gerektiği tartışıldı. Ailelere de büyük görevler düştüğünün altı çizildi. Üniversitenin konferans salonunda düzenlenen panele, FSMVÜ Eğitim Fakültesi Dekan Yardımcısı Dr. İsa Kaya, Prof. Dr. Nilüfer Pembecioğlu, Psikolog Cihan Çelik, öğretim üyeleri ve öğrenciler katıldı.
“UZUN SÜRELİ EKRAN TEMASI ÖĞRENMEYİ OLUMSUZ ETKİLİYOR”
0-3 yaş aralığındaki çocukların teknoloji ile ilişkisinin kesinlikle olmaması gerektiğini söyleyen Psikolog Cihan Çelik, “Medya gelişimsel geriliğe müsait olan çocuğun dil gelişimden, motor becerilerine kadar, obeziteden, dikkat dağınıklığına kadar olumsuz anlamda tetikleyen sıkıntılar yaratıyor. Çocuğun uzun süreyle ekran temasının öğrenmeye olumlu değil tamamen olumsuz etkisi vardır. Medya, çocuğun kelime haznesini zayıflatıyor ve ekran üzerinde görsel olarak öğrenme odaklı gelişmesini sağlıyor. Çocuğun dikkatinin kitaba, deftere ve oyuna odaklanmasını etkilemesi gibi olumsuz hasarlar bırakıyor. İlerde çocuğun akademik ve sosyal hayatını etkiliyor. Çok fazla ekran ve medya ile temas obeziteye bile neden olabiliyor. Dilin kullanımı, çocuğun akranlarıyla iletişim kuramaması, çocuğun temas edememesi ve odaklanamaması gelecekte sıkıntı yaratabilir” dedi.
“ÇOCUĞUNUZLA GÖZ TEMASI KURUN VE OYUN OYNAYIN”
3-6 yaş aralığında 20 dakika ve yarım saat, 6-12 yaş arasında da yarım saat ile 1 saat arasında ekranla temasın doğru kabul edildiğini ifade eden Çelik, ebeveynlerin çocuklarla göz teması kurmalarını ve oyun oynamalarını önerdi.
Ebeveynlerde çocukla temas kurmayı engelleyen dikkat bölünmesi olduğunu dile getiren Çelik, “Kesinlikle ebeveynlerin de televizyondan uzak durması gerekmektedir. ‘Çocuğum buradan İngilizce’yi öğrendi, oturmayı öğrendi’ gibi sözler doğru değil” dedi ve sözlerine şöyle devam etti:
“Ekran ebeveynleri çok rahatlatan bir unsur. Ebeveyn çocuğuyla ekranla temas etmeden oyun oynamalı. Anne baba görev dağılımı yapacak ve çocukla oyun oynayacak. Temas edilebilen, karşılıklı iletişim kurulan her oyun çocuk için yararlı bir oyundur. Çocuk göz teması ve oyun oynamak ister. Ebeveyn, kitap okuyacak, spora götürecek, oyun oynayacak, çocuğunu dışarı çıkaracak, parkta oynatacak, okul öncesi eğitime yollayacak ve muhakkak temas kuracak. Çocuk televizyonu, bilgisayarı öğrenmeyecek. Öğrenilen davranış kalıcı oluyor ve bunu daha sonradan yok etmek mümkün olmuyor. Çocuğa ekranı verip daha sonra ortadan kaldırmaya çalışırsak çatışmaya sebep olur ama öğrenmezse bu bir çatışma yaratmaz.”
“ÇOCUKLAR SAVUNMASIZ KALIYOR”
Yeni nesil çocukların medya ve teknolojinin içine doğduklarını ve teknolojiyi çok hızlı öğrendiklerini vurgulayan Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekan Yardımcısı Dr. İsa Kaya, çocukların medya karşısında savunmasız olduğunu söyledi. Çocuğun gördüğü her şeyi süzgeçten geçirmeden doğru kabul ettiğini ifade eden Kaya, “Yeni nesil, dijital teknolojiyi bizler gibi hayatına sonradan almıyor. Bu yüzden teknolojik araçları ve medyayı öğrenmelerinde, iletişimlerinde ve okulda daha etkin kullanıyorlar. Çocuk gördüğü her şeyi herhangi bir doğruluk süzgecinden geçiremiyor. Ekranda ne görüyorsa onu doğru kabul ederek öğreniyor. Medya çocukları kolay ulaşılan bir varlık olarak algılıyor. Onları özellikle tüketim araçlarını kullanmada çok kolay bir şekilde empoze edecek varlık olarak görüyor. Eğitimciler olarak bize düşen görev özellikle çocuklara medya okuryazarlığıyla ilgili farkındalıklarını geliştirmemiz. Erken yaştan itibaren medya araçlarını doğru kullanmayla ilgili eğitimler verilmeli. Özellikle anaokulundan başlayan dönemden itibaren bununla ilgili eğitimler ve çalışmalar yapılmalı” diye konuştu.
“EBEVEYNLER ROL MODEL OLUYORLAR”
Çocuğun medya ile olan ilişkisinde ebeveynlerin önemli bir faktör olduğunu dile getiren Kaya, “Ebeveynler çocuklara rol model oluyorlar. Ebeveyn medyayı oyun aracı olarak kullanıyorsa, çocuk da bu şekilde kullanıyor” dedi.
RTÜK’ün belirlediği işaretlerle ilgili eğitimler verilmesi gerektiğinin altını çizen Kaya, “Medya araçlarını doğru kullanma yöntemlerini çocuklara göstermek ve öğretmek gerekiyor. Çocuk arama motorunda neyi, nasıl arayacak, nasıl özelleştirecek, zararlı içeriklerle karşılaştığında neler yapması gerekiyor bunları öğrenmelidir. Çocuğu medya araçlarını kullanmada tek düşünmemek gerekiyor. Araçları kullanırken model anne ve babadır. Anne babaların da bu konularda eğitimlerden geçmesi gerekiyor. Anne babanın eğitilmesini çocuğu medya araçlarını doğru kullanmada bir yöntem olarak kullanmalıyız” ifadelerini kullandı.