Enver Fatih TIKIR- Muammer İRTEM/BURSA, (DHA) - ULUDAĞ Üniversitesi Arıcılık Geliştirme, Uygulama ve Araştırma Merkezi (AGAM) tarafından, artan arı ölümlerini azaltmak ve bal üretimininde verimi arttırmak amacıyla klimalı kovan üretildi. Kovan içerisinde ısı ve nemi kontrol etmeye yarayan sensör sayesinde, açlıktan ve soğuktan meydana gelen arı ölümlerinin yüzde 50 azaltılması hedefleniyor.
Artan arı ölümlerinin azaltılması için çeşitli çalışmalar yürüten Bursa Uludağ Üniversitesi Arıcılık Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi (AGAM), açlıktan ve soğuktan meydana gelen ölümlerin önüne geçebilmek amacıyla klimalı kovan üretti. Kovanın içerisine yerleştirilen sensörler sayesinde ısı ve nem kontrolü istenilen seviyeye çıkarılabiliyor. Kış aylarında bünyesi zayıflayan arıları dinç tutabilmek adına geliştirilen sistem için gerekli elektrik güneş enerjisi panellerinden de sağlanabiliyor. Farklı donanımlarla kurulabilen sistemin kovan başına maliyeti asgari 100 lirayı buluyor.
\'ARI ÖLÜMLERİ GİDEREK ARTIYOR\'
20 yıldır arılar üzerinde çalıştığını söyleyen ve yapmış oldukları sistem hakkında bilgilendirmelerde bulunan Bursa Uludağ Üniversitesi Arıcılık Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. İbrahim Çakmak, dünyada ve Türkiye\'de artan arı ölümleriyle şöyle konuştu:
\"Proje konumuz ülkemizde, Avrupa ve Amerika\'da da son yıllarda giderek artan arı ölümleri. Ülkemizde de giderek artan arı ölümleri var ancak resmi sayılara bakıldığı zaman Türkiye\'de arı kovanları koloni sayıları sürekli artış durumunda. Sahaya indiğiniz zaman ise sürekli artan koloni ölümleri var. Bu durumda bal ve arı üretimi sürekli düşüyor. Bu yıl daha da düşmüş durumda. Bunun en önemli sebebi giderek artan arı ölümleri. Arı ölümlerini ülkemizde nasıl azaltırız, onun çarelerine bakmamız lazım. Arı ölümlerinin çok çeşitli nedenleri var. Arı hastalıkları, tarım ilaçları, dışarıdan gelen ve bölgeye uygun olmayan ana arıların, farklı ırkların kullanılması var. Uzun mesafeli gezginci arıcılık var. Dışarıdan basit gibi görünüyor ama çok ciddi sorunlarımız var. Bütün bu sıkıntıları düşündüğümüzde arı ölümlerini nasıl azaltabiliriz diye düşündük. Biz de kovanları ısıtarak, nemini ayarlayarak zayıf olan kolonilerin ölümlerini ne kadar azaltabiliriz. Birinci amacımız bu. İlk amacımız arı ölümlerini azaltmak, ikinci amacımız ise ülkemizde sürekli düşen verimi artırmak.\"
\'VERİM DE ARTACAK\'
Klimalı kovan sistemiyle birlikte arı ölümlerini azaltırken verimi de artırmayı hedeflediklerini belirten Çakmak, \"Arılar kış aylarında 10-15 derece arasında, minimum bir sıcaklıkta hayatta kalmaya çalışıyor. Yeterli popülasyonu varsa bunu sağlayabiliyor. Bir veya iki çerçeveyle bunu sağlaması zor. Biz de kovanlarımızı 10 derecenin altına düşmeyecek şekilde ayarlıyoruz. Kovan 10 derecenin altına düşmezse soğuktan kaynaklanan arı ölümleri yüzde 50 oranında engellemiş oluyoruz. Ocak sonunda biz buradaki sıcaklığı yükselteceğiz. Isıyı biz vereceğimiz için hem bal tüketimini azaltacağız hem arı ölmeyecek hem de yumurta ve yavru atarak hızlı bir gelişme sağlayacak. Hızlı bir gelişme sağlandığında da İlkbaharda daha fazla bal üretme kapasitesine ulaşmış olacak. Kovanların içerisine nem sensoru koyduk. Nemlendirici de koyarak nem de üretiyoruz. Hem nemi hem de sıcaklığı ayarlayıp arılar için ideal bir ortam hazırlamaya çalışıyoruz. Arılara ne kadar yardımcı olursak ölümlerini o kadar azaltırız. Bu vesileyle verimi de artırmış oluruz\" dedi.