Madencilerden 36 yaşındaki Ayhan Günbel, "Biz şu anda 'maden kapatılacak' diye korkuyoruz. 'Burası kapanırsa ne yaparız, ne ederiz?' diye düşünmeye başladık" dedi.
Dilaver Mahallesi'nde Erci Madencilik tarafından işletilen maden ocağında meydana gelen göçükte mahsur kalan ve 14 saat sonra kurtarılan 9 maden işçisi, Zonguldak Atatürk Devlet Hastanesi'ndeki tedavilerinin ardından bu sabah taburcu edildi. Hastane çıkışında gazetecilerin sorularını cevaplandıran 4 yıllık madenci 36 yaşındaki Ayhan Günbel, madende çalışmaya devam edeceğini belirterek, şöyle dedi:
"Biz bu işten ekmek yiyoruz. Kaza oldu diye işi bırakacak değiliz. Biz şu anda 'maden kapatılacak' diye korkuyoruz. Şu anda bende işsizlik sıkıntısı başladı. 'Burası kapanırsa ne yaparız, ne ederiz?' diye düşünmeye başladık. Sonuçta bu işten ekmek yiyoruz. Bu olay son olmayacak. Bu yine olacak. Soma son değildi. Soma'da şu anda hiç sıkıntı yok mu. O zaman herkes oraya dikkat kesildi. Biz, sigortamız var mı, maaşımız yatıyor mu onları düşünüyoruz. Başka bir şey düşünemeyiz. Bunun hesabını soracak değiliz. Ölümden döndük diye gitmeyeceğiz mi? Yine gideceğiz. İnsanların çilesi, bu devam edecek."
'Çizmelerimizi kendimiz alıyoruz'
2 çocuk babası 14 yıllık madenci 36 yaşındaki Ferhat Mankır, maden ocağının üretime kapatıldığından bilgilerinin olmadığını söyledi. Bir vardiyada 10-12 kişi çalıştıklarını ve sendika üyesi olmadığını ifade eden Mankır, çizmelerini, iş kıyafetlerini kendi imkanlarıyla aldıklarını, servis ücretlerini kendileri ödediklerini, yemeklerini de evden getirdiklerini söyledi. Gaz maskesi olmadan çalıştıklarını anlatan Mankır, aylık bin 400 lira ücret aldığını belirtti. Madencilik kültürünün Zonguldak'ın gerçeği olduğunu belirten Mankır, "Biz alışmışız madenciliğe. Erken emeklilik kafamızda yer yapmış. 3 binden fazla primim var. 2 yıl sonra primim doluyor. Erken emekli olacağız. Bu yüzden tüm bu olumsuzlukları idare ediyoruz. İşveren olsun işçi olsun biz de yanlış yapıyoruz" dedi.
Müfettişler inceledi
Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürü Gönül Demirsu, maden ocağı ile ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu'nca görevlendirilen müfettişlerin dün ocakta inceleme yaptığını, müfettiş raporunun sonucuna göre yasal işlemlerin yürütüleceğini söyledi. Bakanlık müfettişlerince Kasım 2013'te yapılan denetimde havalandırma, merkezi izleme taşınabilir gaz ölçüm cihazlarına ilişkin eksiklikler nedeniyle ocakta üretim faaliyetinin durdurulduğunu hatırlatan Demirsu, şöyle dedi:
'Burada üretim yapılıyordu' diyemeyiz
"Üretime kapalı ama ocak tamamen mühürlenmiş değil. İş sağlığı ve güvenliği kanunu gereğince ocaklar tamamen kapatıldığı zaman oradaki ocağı çökmeye bırakırsınız. Bunlar teknik bir konu. Ocaklarda üretim durdurulsa dahi tamamen kapısına mühür vurulmaz. Mühür vurulduğu takdirde o ocağı tamamen çökertirsiniz. Üretim yapmadan içerideki eksiklikler giderilmeye çalışılır. Eksiklikleri nedeniyle üretimi durdurulmuş bir ocak. Burada 'üretim yapılıyordu' diyemeyiz. Müfettiş, yaptığı inceleme sonrasında ocakta üretim 'yapıldı mı, yapılmadı mı' hazırlanan raporda belirtecek."
6331 Sayılı İş Sağlığı Kanunu gereğince işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden bakanlık iş müfettişlerince denetimler yapıldığını ifade eden Demirsu, 2014 yılında yapılan denetimlerde 13 maden ocağı ve 1 işyerinde üretimin tamamen durdurulduğunu, 4'ü kamu 45'i özel 49 işyerine toplam 490 bin 321 lira idari para cezası uygulandığını kaydetti.
Denetim zaafı var
Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi Başkanı Erdoğan Kaymakçı, maden ocağında daha önce çeşitli eksiklikler nedeniyle üretimin 2 defa durdurulduğunu, ancak daha sonra denetim yönünden zaaf ortaya çıktığının kazayla birlikte görüldüğünü söyledi. Ocak sahibinin, "Ben ocakta üretim yapmıyordum, hazırlık işi yapıyordum" şeklinde savunduğunu ifade eden Kaymakçı, şöyle konuştu:
"Ocak mühürleme daha çok kaçak ocaklarda, üretim durdurma da yasal olan ocaklarda uygulanan bir tedbir. Bu ocakta üretim durdurulmuş. O zaman ocak sürekli denetlenecek, bakılacak. Ayrıca üretimi durduruyorsunuz, ama hazırlık işlerine yönelik yaptırım yok. Orada eksik tespit ettiniz, eksikliklerin giderilmesi için orada bir çalışma da yapılması lazım. Ocak sahibi de benzer gerekçeyi söyülor. Diğer taraftan işçiler de üretim noktasında olduklarını söylüyor. Kesinlikle denetimde sıkıntı var. Madencilik sektöründe genel olarak denetimden kaynaklanan zaaflar var. Bu tür kazalarda birinci faktörün denetimin, yaptırımın, işçi sağlığı iş güvenliği önlemleri yatırımlarının yapılmaması görülüyor. Bunların kesinlikle giderilmesi gerekiyor."
İşçilerin sigortasını aynı şirket ödüyor
SGK İl Müdürü Çiğdem Acar ise söz konusu ocakta çalışan maden işçilerinin tamamının sigortasının, ocağı işleten Erci Madencilik şirketi tarafından ödendiğini söyledi:
Olayın ardından gözaltına alınan maden ocağı sahibi Erol Civelek ile olayı gizlediği iddia edilen maden mühendisi ifadelerinin ardından serbest bırakılırken, kazaya ilişkin soruşturma ve kazanın gizlenmesiyle ilgili Valilik tarafından başlatılan soruşturma sürdürülüyor.