Gazze'de ateşkes ve rehine takasını içeren anlaşmanın ilk aşaması rehinelerin isimleri ile ilgili sorun nedeniyle üç saatlik bir gecikmenin ardından başladı.
Ateşkesle birlikte Gazze'nin güneyindeki binlerce sivil, kuzeydeki evlerine doğru gidiyor.
Gazze'deki evine dönüş yolunda Reuters haber ajansına konuşan Saleem Nabhan, "Evlerimiz yerle bir oldu. Bu yüzden evin önüne bir çadır kurup mahallemizde kalacağız, böylece mahallemize, evimize geri döndüğümüzü hissedebiliriz." diyor.
Yardım kamyonları da ateşkesin başlamasıyla Gazze'ye giriyor.
Ateşkesin ilk gününde serbest bırakılan üç İsrailli rehine, daha önce olduğu gibi Kızıl Haç tarafından Hamas'tan teslim alındı.
İlk serbest kalan üç rehine, 31 yaşındaki veteriner hemşire Doron Steinbrecher, 28 yaşındaki Emily Damari ve 24 yaşındaki Romi Gonen oldu.
471 gündür rehin durumda bulunan üç kadın, Tel Aviv'in hemen dışındaki Sheba Hastanesi'ne helikopterle götürülecek.
Üç kadının da sağlık durumunun iyi olduğu ifade ediliyor.
Filistinli 90 mahkumun da İsrail cezaevlerinden serbest kalması bekleniyor.
Tarihi Gazze ateşkesi '10 dakika kala' nasıl başarıldı?
İsrail'in serbest bırakacağı bazı üst düzey mahkumların aile evlerine dönmelerine izin verilmeyecek. Bu kişilerin gönderilmesinin gündemde olduğu ülkeler arasında Türkiye de yer alıyor.
İsrail askerlerinin de ilk aşamada bazı bölgelerden çekilmeye başlaması bekleniyor.
"Geçici ateşkes" vurgusu
Ateşkes anlaşması üç saatlik bir gecikmeyle başlayabildi.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas'ın serbest bırakılacak rehinelerin isimlerini kendilerine verene kadar ateşkesin ertelendiğini duyurmuştu.
Hamas daha sonra 3 kadın rehinenin isimlerinin İsrail'e verildiğini duyurdu, gecikmeyi İsrail saldırılarına ve Gazze'deki karmaşık duruma bağladı.
Ateşkesin başlaması gereken saat sonrası yapılan hava saldırılarında en az 10 kişinin öldürüldüğü bildiriliyor.
İsrailli yetkililer durumu "geçici ateşkes" olarak tanımlıyor.
Filistinlilerin listesi açıklandı
İsrail kabinesi Cuma günü geç saatlerde anlaşmayı onayladı.
Karşı oy veren aşırı sağcı iç güvenlik bakanı Itamar Ben Gvir, protesto amacıyla hükümetten ayrıldı.
Anlaşmaya başından bu yana karşı bir diğer isim Maliye Bakanı Bezalel Smotrich de ilk aşama sonunda Gazze savaşı yeniden başlamazsa istifa edeceğini söyledi.
Bu bakanlar hükümeti "şeytanla" anlaşma yapmakla suçluyor ve savaşın Hamas'ı yok etme amacına ulaşılamadığını savunuyor.
İlk aşamasının yürürlüğe girmesiyle serbest bırakılması planlanan 95 Filistinlinin isimleri açıklanmıştı.
İsimler arasında Filistin Halk Kurtuluş Cephesi'nin önde gelen liderlerinden Halide Cerrar ve Batı Şeria'daki el-Bireh kentinin belediye başkanlığını yapmış olan kıdemli Hamas lideri Camal el-Tavil'in kızı da var.
Hamas polislik yapacak
BBC'nin edindiği bilgilere göre, ilk aşamaya dahil olan sivillerin kuzeydeki evlerine dönüşünde güvenliği silahsız Hamas üyeleri sağlayacak.
BBC Gazze muhabiri Rushdi Abualouf'ün aktardığına göre, ateşkesin yürürlüğe girmesiyle, Hamas polisinin Gazze Şeridi'nin belirlenen bölgelerinde resmi mavi üniformalarıyla faaliyet göstermesine izin verilecek.
İsrail tarafında da rehinelerin teslim alınması için hazırlanılıyor.
BBC'ye konuşan rehine Tsachi Idan'ın ailesi, kimlerin yaşadığının bilinmediğini aktarıyor.
Filistin Yönetimi: Gazze'de 'tam sorumluluk almaya hazırız'
Filistin Yönetimi, Cuma günü Gazze Şeridi'nde göreve hazır olduğunu belirten bir açıklama yayımladı.
Filistin Yönetimi X hesabından yaptığı açıklamada,"Filistin hükümeti (Gazze) Şeridi'nde tüm sorumlulukları üstlenmek için tüm hazırlıklarını tamamladı" ifadelerini kullandı.
Yönetim, yerinden edilmiş kişilerin dönüşlerini ve bölgeye temel hizmetlerin geri götürülmesini sağlamak, sınır geçişlerinin sorumluluğunu üstlenmek ve Gazze'nin yeniden inşasına başlanmasına yardımcı olmak için göreve "tümüyle hazır" olduğunu söyledi.
Anlaşmanın altı haftalık ilk aşamasında Hamas'ın elinde aralarında kadın, çocuk ve yaşlıların da bulunduğu 33 İsrailli rehine, İsrail hapishanelerindeki Filistinli mahkumlarla takas edilecek.
İsrail birlikleri de Gazze'nin yoğun nüfuslu bölgelerinden ayrılarak doğuya doğru çekilecek.
Yerlerinden edilen Filistinliler evlerine dönmeye başlayabilecek ve her gün yüzlerce yardım kamyonunun bölgeye girişine izin verilecek.
Kalan rehinelerin serbest bırakılması, İsrail askerlerinin tamamen çekilmesi ve "sürdürülebilir sükunete" geri dönülmesini öngören ikinci aşama için müzakereler 16. günde başlayacak.
Üçüncü ve son aşama ise kalan rehinelerin cesetlerinin iadesini ve Gazze'nin yeniden inşasını içerecek. Yeniden inşa süreci yıllar sürebilir.
Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'e yönelik düzenlediği saldırıda 1200 kişi öldü, 251 kişi de rehin alındı. Bunun üzerine İsrail'in Gazze'ye düzenlediği saldırılarda ise 46 bin 913 kişi öldü.
İsrail saldırıları nedeniyle büyük bir yıkıma uğrayan Gazze'nin 2,3 milyonluk nüfusunun çoğunluğu da yerinden edilmiş durumda. Gazze'de ciddi gıda, yakıt, ilaç ve barınak sıkıntısı yaşanıyor.
İsrail, 34'ünün öldüğü tahmin edilen 94 rehinenin hala Hamas tarafından tutulduğunu açıkladı. 7 Ekim öncesinde kaçırılan dört İsraillinin de ikisi öldü.