Georgina Pearce ve Valeria Perasso

BBC 100 Kadın'ın ulaştığı güncel verilere göre dünyanın en çok izlenen dizilerinden Game of Thrones'ta kadın karakterlerin konuştuğu süre erkeklerin konuştuğu sürenin üçte birinden daha az.

*Uyarı: Bu yazı final bölümü hariç diziye ilişkin spoiler içerir.

Son 10 yılın en büyük televizyon yapımları arasında sayılan HBO'nun dizisi Game of Thrones final bölümü ile bir döneme nokta koydu. Ancak kadınların dizide nasıl temsil edildiği tartışması biteceğe benzemiyor.

İsveçli Ceretai isimli start-up'ın güncel verileri incelendiğinde dizinin sekiz sezonu boyunca kadınların konuştuğu sürenin toplam sürenin çeyreğini oluşturduğu görülüyor. Erkekler dizinin toplam süresinin yüzde 75'inde konuşuyor.

Söz konusu verilere göre,dizinin tüm sezonları boyunca kadınların konuştuğu süre birinci sezonun çeyreğini oluştururken, 7. sezona gelince kadınların diyalog ve replikleri biraz daha artarak sürenin üçte birini temsil ediyor.

Öte yandan kadınların senaryonun öncü karakterlerini oluşturduğu final sezonu, buna rağmen kadın karakterlerin en az konuştuğu sezondu.

Veriler nasıl incelendi?

Ceretai, popüler kültürde farklı grupların temsilini incelerken yapay zekayı kullanıyor. Algoritmaları videolarda kadın ve erkek sesleri arasındaki farkı çıkararak saniye başına konuşma sürelerine ve cinsiyete göre yüzde oranlarına ilişkin veriler sunuyor.

Diğer otomatik çalışan sistemler gibi her zaman doğru seçimleri yapamıyor ancak bu algoritmanın doğruluk payı yüzde 85'e yakın. Ancak verilerin işaret ettiği durum, kadın ve erkeklerin eşit olmaktan çok uzak olduğunu gösteriyor.

BBC'ye konuşan Ceretai'nin kurucularından Lisa Hamberg, "İnsanlar diziyi izlemekten vazgeçsin diye bunu yapmıyoruz ancak onların dünyada kadınların temsilinin ne kadar adaletsiz olduğuna dair farkındalık geliştirmelerini istiyoruz" diyor.

900'den fazla popüler filmde kadın-erkek temsili eşitsizliğini araştıran USC Snnenberg isimli grup, kadının sesinin çıktığı sürenin ortalama yüzde 30'luk bir pay tuttuğuna dikkat çekmişti.

Game of Thrones incelendiğinde de benzer bir durum söz konusu.

Ceterai verilerine göre dizide kadın karakterlerin en çok diyaloğunun olduğu bölüm 4. sezonun, 5. bölümü olan "First of His Name" (İsminin Birincisi) idi. Bu bölümde Cersai Lannister ve Daenerys Targaryen'ın konuştuğu süre erkeklerinkine neredeyse eşitti yani bölümün yarısını oluşturdu.

Öte yandan kadınlar karakterlerin en az duyulduğu bölüm, diyalogların 6'da birinin kadınlara ait olduğu 1. sezonun 7. bölümü "You Win or You Die" (Ya kazanırsın, ya da ölürsün) olarak kayda geçti. Bu bölüm, aynı zamanda karakterlerin hikayelerini anlatmak için salt seks sahnelerini en çok kullandığı bölümdü.

Süreç ilerledikçe bu durum iyiye gitti ve 7. sezonda kadın diyaloglarının oranı üçte bir ile en yüksekti.

Haberg, "Olumlu bir gidişat olduğunu ummuştuk ama elimizdeki veriler tam tersini gösteriyor" diyor.

Dizinin final sezonunda ise bu oran en düşüktü - toplam konuşma süresinin 5'te birlik kısmı kadın konuşmalarına ayrıldı.

Son sezonun 4. bölümü The Last of the Starks (Starkların Sonuncusu) kadınlara konuşma süresinin yüzde 20'sini ayırdı.

ABD'de Pazar günü yayınlanan dizinin final bölümü ise bu açıdan en olumsuz bölüm oldu. Erkek karakterlerin konuşmaları yüzde 80'i, kadınlar ise yüzde 20'yi oluşturdu.

Görüp de duyamadığımız kadınlar

Son sezonda güçlü kadın karakterlerin temsil edildiği düşünülürse bu veriler bazı hayranları şaşırtabilir. Daenerys'ten Arya Stark'a pek çok kadın, savaş ve mücadelelerde ön safhalarda yer aldı.

Nottingham Trent Üniversitesi'nden medya çalışmaları uzmanı Stephanie Genz, kadın karakterlerin ekranda ne kadar görüldüğünün hikayenin asıl kısmını anlatmadığını söylüyor.

Genz, "Kadınlar ve vücutları görülür olduğunda bu bir yanlış algıya neden oluyor. Özellikle dizinin ilk bölümlerinde kadınlar bedenleriyle konuştular, izleyici de ne kadar az konuştuklarını fark etmekte zorlandı" diyor:

"Bu durum toplumumuzda zaten bildiğimiz bir şeyi, kadınların sesinin olması gerektiğinden az temsil edildiğini gösteriyor."

Dizi daha önce de kadın karakterlerin olması gerektiğinden fazla cinselleştirildiği gerekçesiyle ve kadına şiddet konusunu ele alışı nedeniyle eleştirilmişti.

Bazı oyuncular ise kadın düşmanlığı eleştirilerini reddetti ve "bu sezon en önemli rollerin kadınlar olduğunu" söyledi.

Daha az söz, daha az sahne

ABD merkezli yazılım şirketi Looker'ın analizine göre 1. sezondan 7. sezona kadarki bölümlerde kadın ve erkeklerin replik sayılarında da bir ayrım vardı.

Analizde en çok repliği olan 15 kadın ve 15 erkek karakter incelendi. Erkeklerin replikleri kadınların repliklerinden yüzde 29 daha fazla çıktı.

Peki en çok konuşan karakter kimdi?

Tyrion Lannister, 1300 replik ile en çok konuşan kadın karakter olan Cersei Lannister'dan yüzde 32 daha baskındı.

Tyrion'ı ikinci sıradaki Jon Snow izledi.

Dizide en çok repliği olan 15 ana karakterin 9'unun erkek karakterler olduğu dikkat çekti. Senaryo gereği ölen erkek karakterler dahi, yaşayan kadın karakterlerden daha fazla diyaloğa sahipti.

Örneğin 6. sezonun sonuna gelindiğinde, 1. sezonu bitiremeden ölen Ned Stark karakteri Yara Greyjoy ile Yrigtte karakterlerinin toplam replik sayısını aşmıştı.

Looker daha önce de benzer bir analiz yapmış, erkek karakterlerin kadın oyuncuların ekran sürelerine oranla yüzde 15 daha fazla yer tuttuğunu ortaya koymuştu.

Peki Westeros kadınları konuştukları zaman hangi kelimeleri kullanıyor.

Looker'ın elindeki veriler, erkek karakterler daha çok "erkekler, erkek, Kral ve Lord" gibi erkek merkezli repliklere sahip. Kadınların en sık kullandığı kelimelerden bazıları ise, "sevgi, gitmek, lütfen, koca ve efendi".

Looker analisti Sooji Kim, "Genele baktığımızda, kadınların cinsiyete bağlı bazı kalıplaşmış unsurları davranışları ve kelimelerine taşıdığı görülüyor" dedi.

HBO, söz konusu verilere ilişkin görüş talebimize yanıt vermedi.

Game of Thrones'un kadın kahramanları da kadın kurbanları da uzun süre daha tartışma konusu olacak gibi görünüyor.

Lisa Hamberg, popüler kültürde kadın-erkek eşitliğine ilişkin bu verilerin var olan sorunun sadece bir parçası olduğunu söylüyor:

"Kadınların oynadığı karakterler konusunda bir farkındalık geliştiğini görüyoruz ancak eğer güçlü kadın karakterler varsa ama konuşmaya şansları olmuyorsa, hâlâ başarısız kalıyoruz demektir."

Grafikler: Elisabetta Tollardo, BBC Dil Servisleri Görsel İçerik Ekibi