Fransa’da bir devlet kurumu olan Kadın-Erkek Eşitliği Yüksek Konseyi (HCEfh), bu yıl Nisan ayında konu hakkında bir rapor yayımlamış ve toplu taşımada kadına yönelik şiddetin “kaygı verici” boyuta ulaştığına dikkat çekmişti. Raporda, Fransa’da kadınların yüzde 100’ünün “hayatlarında en az bir kez cinsiyetçi taciz veya cinsel sataşma kurbanı olduğu” bildirilmiş, cinsel şiddet mağdurlarının neredeyse tamamının, küfür veya hakaret mağdurlarının ise 3’te 2’sinin kadın olduğuna işaret edilmişti.
Rapor, kadınlara yönelik cinsiyetçi veya cinsel şiddetin genelde saat 08.00-20.00 diliminde ve genelde otobüslerde gerçekleştiğini ve her 10 kadından 6’sının kendisine sataşılması ve sokakta hırsızlık korkusuyla yaşadığını da açığa vurmuştu.
Tacize karşı eylem planı
Raporu temel alan Fransız hükümeti, toplu taşımada kadınlara yönelik taciz olaylarıyla mücadele ve bu tür olayların önüne geçebilmek için 12 maddelik bir eylem planı hazırladı. Bugün açıklanan planda öncelik, tacizin gerçekleşmeden engellenebilmesi için alınacak önlemlere veriliyor. Hükümet bu kapsamda sonbahardan itibaren, uzman sivil toplum kuruluşlarının da desteğiyle, toplu taşımada kadınların güvenliği temalı yürüyüşler tertipleyecek. Fransızların “katılımcı yürüyüş” adını verdiği bu eylem türü ilk olarak Kanada'da ortaya çıkmıştı. Yürüyüşler kapsamında kadınlar, siyasiler ve toplu ulaşım yetkilileri garlar, metro istasyonları ve otobüs duraklarını birlikte gezerek bu mekanlardaki ışık, güvenlik görevlisi ve kapalı devre kamera sistemleriyle (CCTV) denetim gibi konularda ek önlemler alınması yönünde tavsiyelerde bulunacaklar.
Kamusal alanda kapsamlı denetleme
Fransa’da 2 bin 700’ü polis ve jandarma, 3 bin 900’ü ise Devlet Demiryolları Kurumu (SNCF) ve Paris metro ve otobüs işletmesine özel (RATP) özel olmak üzere 6 binden fazla personel, sadece toplu taşıma güvenliğinde görev yapıyor. Ülkedeki garlar ve tren ve metro istasyonları CCTV sistemleriyle korunuyor. Ülke genelinde bu mekanlarda 70 binden fazla video kamera kullanıldığı belirtilmekte.
Hükümetin açıkladığı eylem planı kapsamında, geceleri otobüslerin sadece durak değil kadın yolcuların evlerinin yakınında da durması uygulaması denenecek, sonbahardan itibaren tacize karşı reklam kampanyası başlatılacak. Metro ve garlarda kadınları küçük düşürücü veya aşağılayıcı reklam yayınlanmasına karşı önlem alınacak. Taciz vakalarının şikayet edilebilmesi için özel telefon ve SMS hatları devreye sokulacak. İnternet üzerinden şikayet sağlanacak. Demiryolları, metro ve otobüs hatlarında çalışan personele konuyla ilgili özel eğitim verilecek. Toplu ulaşım şirketlerinde kadın-erkek eşitliğine dikkat edilecek.
Hükümetin açıkladığı eylem planı kadın hakları kuruluşları tarafından büyük ölçüde memnuniyetle karşılandı. Ancak bu kuruluşlar temkinli konuşup, planın pratikte uygulanışını görmek istediklerini söylüyorlar. Konu hakkındaki çalışmalarıyla tanınan “Osez le féminisme” adlı kuruluş, planda bütçe ve değerlendirme olmamasını eleştiriyor. “Genre et Ville” adlı bir diğer uzman kuruluş ise soruna karşı “kadınları kurban konumuna yerleştiren güvenlikçi bir anlayışın” devam ettiği görüşünde. Bu kuruluşlar, örnek önlem olarak, halka açık alanlarda güvensizlik duygusuyla mücadele için metro ve garlarda sanata daha fazla yer verilmesini öneriyorlar.