Fransa'da yıllardır devam eden Ermeni soykırımı tartışmalarının geleceğini etkileyebilecek iki önemli davanın duruşmaları dün Paris Mahkemesi ve Paris yakınlarındaki Nanterre Mahkemesi’nde yapıldı.
Davalardan ilki, ülkedeki Ermeni diasporasının yayın organlarından “Nouvelles d’Armenie” dergisinin genel yayın müdürü Jean-Marc (Ara) Toranian ile soykırım iddialarını inkâr eden Fransız araştırmacı Maxime Gauin’i karşı karşıya getiriyor. Bugün Fransa'da Ermeni toplumunun önde gelenlerinden olan Ara Toranian 1975-1984 yılları arasında çok sayıda Türk diplomatın ölümüne neden olan terör eylemleriyle adını duyuran ASALA örgütünün militanı olarak biliniyor.
Gauin, 2013 ve 2014 yıllarında hakkında yayımlanan üç makale nedeniyle Toranian’a “iftira ve hakaret” davası açmıştı. Toranian makalelerinde Gauin’i Yahudi soykrımını inkâr eden Fransız akademisyen Robert Faurisson’a benzetmiş ve “Türk faşizminin hizmetinde taşeronluk yapmakla” suçlamıştı.
Tezler çarpışıyor
Dava sıradan bir “iftira ve hakaret” davası gibi görünse de duruşma sırasında her iki taraf da Fransız mahkemeleri önünde “Ermeni soykırımı” tartışmaları konusunda kendi tezlerini haklı çıkartacak bir sonuç için savunma yaptı. Ermeni diasporasını temsil eden kuruluşlar, bu dava aracılığıyla Fransız mahkemelerinden 2001 yılında ülkede çıkarılan tek cümlelik “Fransa Ermeni soykırımını tanır” yasası temelinde “Ermeni soykırımının inkârının yasak olduğu" yorumu üretebileceği bir karar çıkartmaya çalışıyor.
Ankara merkezli “Avrasya İncelemeleri Merkezi” (AVİM) bünyesinde 2012 yılından bu yana “misafir araştırmacı” olarak çalışan Maxime Gauin ise soykırım tezini reddediyor. Fransız Anayasa Konseyi’nin 2012 yılında “Ermeni soykırımı”nı inkârın cezalandırılmasına yönelik yasayı iptal etmesini ve AİHM’nin Doğu Perinçek’in İsviçre’ye karşı kazandığı davadaki hükümleri hatırlatıyor.
Duruşmadaki tezler
Duruşmada söz alan Gauin, Ermenilere karşı soykırım yapıldığı tezine karşı çıktığını inkâr etmedi. Yahudi soykırımını inkâr eden Robert Faurisson ile kıyaslanmanın kendisini “incittiğini” ifade ederek, "Bir tarihçi için faşistlikle suçlanmaktan daha beter ne olabilir?” sorusunu yöneltti. Gauin, demokratik bir ortamda 1915 olaylarını tartışmak istediğini, söylemlerinin “çarpıtıldığını” söyledi.
Toranian ise Türkiye’nin “Ermeni soykırımı”nı inkâr eden politikalarını hedef alarak Gauin'i “işgalci bir devletin elebaşı” olmakla suçladı. Hayatını "Ermeni soykrımı”nın inkârıyla mücadeleye adadığını ve “inkârcılığın suçun devamı olduğunu” savunan Toranian, makalelerinde olduğu gibi Gauin’i “Türk faşizminin hizmetinde olmakla” itham etti.
Toranian ile dayanışma
Duruşma öncesi Fransa’da bir grup aydın, sanatçı ve sivil toplum örgütü temsilcisi tarafından Liberation gazetesinde Ara Toranian’la dayanışma dilekçesi yayımlandı. Aralarında Ermeni kökenli ses sanatçısı Charles Aznavour, filozof Bernard Henry-Levy ve "Nazi avcısı” olarak ün yapmış Yahudi asıllı tarihçi Serge Klarsfeld gibi isimlerin de bulunduğu imzacılar, Toranian’ın “Ermeni soykırımını inkâr eden bir şahısı Yahudi soykırımını inkâr eden Robert Faurisson’a benzetmekte haklı olduğunu” belirtip, sanık saldalyesinde “tarihi gerçekleri savunanların değil inkârcıların oturması gerektiği” görüşünü savundular.
Paris Mahkemesi bu davayla ilgili kararını 28 Kasım Salı günü açıklayacak.
Diğer dava
Öte yandan, Paris yakınlarındaki Nanterre Mahkemesi de Mart 2015'te Paris- Rene Descartes Üniversitesi'nde bir konferans sırasında Türkiye’nin Paris büyükelçisi Hakkı Akil’in üzerine kırmızı boya atarak “kasten şiddete başvurmak ve bu görüntüyü sosyal medya üzerinden yaymakla” suçlanan iki Ermeni kökenlinin yargılandığı davada kararını 28 Kasım’da açıklayacağını duyurdu. İddianameyi hazırlayan savcı dün yapılan duruşmada Tad Demir (25) ve Michael Tro Momajian (22) adlı sanıklar hakkında tecilli 3 ay hapis cezası talebinde bulundu.
Kayhan Karaca / Strasbourg
© Deutsche Welle Türkçe