Gel de şaşırma.
AK Parti genel başkanı da olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan dün Aydın’daydı. Orada partisi üyeleri önünde yaptığı konuşmada söyledi, ben de konuyu haberleştiren gazeteden -biraz da şaşkınlıkla- dedikleri arasından şunları aynen not ettim:
“Gelişmiş ülkelerin 6-7 katına çıkan enflasyon ve artık ipin ucunu kaçırdıkları para genişlemeleriyle şaşkın şekilde sağa sola yalpaladığı bir dönemde, Türkiye, kendi rayında güvenle yoluna devam ediyor. Amerika’ya bak, enflasyon felaket. Avrupa’ya gelin, aynı. Aradığınız gıda ürünlerini bile bulamıyorsunuz oralarda. Hamdolsun Türkiye’nin böyle bir sorunu yok.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan ABD’de ve Avrupa ülkelerinde enflasyonun 6-7 katına çıktığına, oralarda gıda ürünlerinin bile bulunamadığına inanıyor. Bu arada ülkemizde durumun sorunsuz olduğunu da düşündüğü anlaşılıyor.
Şaşırmayayım da ne yapayım.
ABD’de enflasyon yükseliyor, doğru, ancak 6-7 kat değil; açıklanan son enflasyon oranı yüzde 7. Yalnızca yüzde 7. Avrupa’nın belli başlı ülkelerinin enflasyon oranları yüzde 7’nin de altında; ortalama oran yüzde 6.5…
Ülkelerin ilgili kurumları artan enflasyonu dizginlemek için birkaç aşamalı reçeteler açıklamakta. Hedefleri, yine eskisi gibi, makul bir enflasyon oranına fazla vakit kaybetmeden ulaşmak.
Sözgelimi ABD’de Merkez Bankası şimdiden açıkladı: Korona yüzünden sorun haline gelmiş tedarik zincirindeki aksamaları tez zamanda giderecek, bütçe disiplinini sağlayacak ve tasarrufların başka ülkelerden de kendilerine yönelmesini teşvik edici önlemler alacaklar.
Sorunlar yok mu? Var. Ancak hayli farklı sorunlar bunlar…
ABD’nin en dikkat çekici ekonomik sorunu evlere şenlik: Açıklanan işsizlik rakamları ‘tam istihdam’ durumuna erişmeye az kaldığına işaret ediyor.
Böyle sorun dostlar başına.
İş dünyasını yakından izleyen ABD’nin en yüksek tirajlı gazetesi Wall Street Journal önceki gün (14 Ocak 2022) “Tam istihdamda, riskler ortaya çıkıyor” başlıklı bir haberle bu ‘sorunu’ duyurdu. Habere göre, bir yıl önce yüzde 6.7 olan işsizlik oranı Aralık ayında yüzde 3.9’a düşmüş. Uzmanlar bu yılın sonunda oranın yüzde 3.5 olacağı beklentilerini gazeteyle paylaşmış.
‘Sorun’ bu kadarla da sınırlı değil ABD’de. Aynı haberde ücretlerin de daha önce görülmemiş oranda arttığı bildiriliyor. Saat başı ücret bir yıl önceden yüzde 4.7 fazlalaşmış; bu oran 2019’da 2.9 imiş. Çalışanlar arasında yeni eğilim, işlerini daha yüksek ücret için terk etmek. Onlardan boşalan kadrolara işçi bulmak zorlaşmış. “Tam istihdamın doğurduğu risk” bu işte.
Aynı haberden işsiz sayısının azalmasını getiren bir başka tercihi de öğreniyoruz: Pandemi döneminde insanlar kendilerinin ve ailelerinin durumlarını gözden geçirme fırsatı buldukları için, kimi ailede eşlerden biri çoluk-çocuklarıyla daha fazla meşgul olabilmek amacıyla çalışma hayatına dönmeme kararı almış. Tabii bu kararda hastalıktan korunma titizliği de rol oynamaktaymış.
Haber şöyle bitiyor: “Önümüzdeki aylarda aşılanma veya bağışıklık, hastalığı ya da ondan duyulan korkuyu azaltır ve tasarruflar da bu arada suyunu çeker ise, işçiler yeniden işe dönecektir. Uzmanların görüşü bu.”
Günlük hayatımıza girmiş pek çok Amerikan ürününü dolar kurunun yüksekliği yüzünden TL gelirli Türk vatandaşlarının satın alabilmesi neredeyse imkansız hale geldi.
Cep telefonlarına sözgelimi, bir servet ödemek gerekecek…
Buna karşılık, yine kur sayesinde, cebinde Dolar veya Euro olan yabancılar için Türkiye dünyanın en ucuz ülkesi durumunda.
Peki ya işsizlik?
Türkiye’de 15-24 yaş grubundaki gençlerde işsizlik oranı yüzde 22.7…
Avrupa ülkeleri ekonomilerini gözetimi altında tutan Eurostar’ın raporuna göre, 35 ülke arasında işsizlik oranında Avrupa’da İspanya (%14..57) ve Yunanistan (%13.3) arkasından üçüncü sırada Türkiye geliyor. Üniversite mezunu işsizler oranında Avrupa’da en yüksek ülkelerden biriyiz.
Aşağıdaki tablo TÜİK verilerinden derlendi:
‘Tam istihdam’ın, yani çalışma arzusu duyan herkesin iş bulabildiği bir ortamın riskler içerebildiğini ABD örneğinde gördük. Bu sebeple her ülkede bir miktar işsiz bulunması normal. Ama oran ne olmalı?
Almanya’da ne kadar? (Cevap: %5.2).
Bulgaristan’da? (%4.8).
Fransa’da? (%8.1).
Avrupa Birliği ortalaması ne kadar? (%6.5).
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a göre bizde durum ABD’den ve Avrupa ülkelerinden çok daha iyi. Onlarda gıda maddeleri kıtlığı bile çekiliyor. Sonra enflasyon da felaket…
Bizde gıda kıtlığı yok gerçekten, hiç değilse henüz yok; gazetelerine bakılırsa onlarda da tedarik aksamaları dışında gıda konusunda eksiklik söz konusu değil.
FOX Haber izleyicileri farklı bir Türkiye tablosu hakkında bilgilendiriliyor her akşam; buna karşılık a-Haber izleyicileri gün boyu sorunsuz bir Türkiye tablosunu keyifle izliyor.
Sanıyorum, Cumhurbaşkanı Erdoğan FOX Haber’e hiç ilgi duymuyor, haberdar olmak istediğinde a-Haber’i tercih ediyordur.