Kolombiya’da tam 52 yıldır devam eden iç savaş son buldu; toprak reformu için mücadele veren Marksist örgüt Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ile hükümet tarihi bir anlaşmayla ‘barış’ dedi. 3 Ekim’de referanduma sunulacak olan anlaşma, FARC’ın yaklaşık 7 bin savaşçısının topluma yeniden entegre olmasını öngörüyor. Carlos Gonzalez, 1980’lerde komunist görüşlerinden dolayı öldürülmekten korktuğu için dağa çıkmış, geride bıraktığı eşini ve dört çocuğunu bir daha hiç görmemiş. “Dünya, teknoloji o kadar değişti ki, biz geri kaldık. Ama hızlanmalıyız” diyor. iPhonelar, internet, hatta çamaşır makineleri hakkında bile çok az şey biliyor. Modern Kolombiya’ya ne kadar uzak olduğuna gülerken, “O günlerde telefonlar çevirmeliydi, çamaşır makinesi bile yoktu” diyor.
Gazeteduvar'ın Reuters'a dayandırdığı haber şöyle:
"Ben dağa çıkarken çamaşır
makinesi bile yoktu"
Kolombiya’nın ücra dağlarında Marksist bir devrim için 30 yıl savaştıktan sonra, 60 yaşındaki FARC isyancısı Cesar Gonzalez şimdi neredeyse hiç tanımadığı bir topluma dönmek zorunda. Kolombiya hükümetiyle gerilla liderleri arasında ilan edilen barış anlaşması yarım yüzyıllık savaşa son verecek ve isyancıların siyasi bir parti kurup, iktidar arayışına sandıkta, barışçıl yollardan girmelerine olanak tanıyacak.
Fakat birçoğu hayatlarının en az yarısını savaşta geçirmiş olan Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri’nin (FARC) 7 bin üyesini topluma yeniden entegre etmek, barış anlaşmasının işlemesinin en hayati parçası ve bu, kolay bir görev değil.
"Pişman değilim ama toplum içi siyaset yapacağım"
"Doktor, ama değil"
Fakat 33 yaşındaki Gissella Mendoza gibi daha genç isyancılar için bile sivil hayat zorlu olacak. FARC saflarında geçirdiği 20 yıl boyunca doktor olarak eğitilen Gissela kol ve bacak keserek, ağır yaralardan kaynaklı kanamaları durdurarak hayat kurtardı. Fakat dağdan indikten sonra muhtemelen kendi alanında çalışamayacak. Sadece ilkokul beşinci sınıftan mezun; çok az parası var ve hayatının büyük kısmını toplumdan gizlenerek geçirmiş. Sıfırdan başlaması ve çok daha imtiyazlı öğrencilerin yanında ders alması gerekecek. Belinde 9 milimetrelik silahıyla, “Umarım devam edebileceğim. Çok zor olacak” diyor.
Ölüm mangaları endişesi
Buradaki FARC savaşçıları, savaşa bağlayıcı bir son verilmesinin mümkün olduğu konusunda iyimser. Fakat eğer hükümet dağdan inen isyancıları koruma, onların siyasete girmesine izin verme ve kırsal bölgelerde yatırım yapma vaatlerinden yan çizerse silahlı mücadeleye dönmekten de çekinmeyecekler.
32 yaşındaki Gabriel Mendez, “Eğer hükümet yükümlülüklerini yerine getirmezse yeniden silahlanırız” diyor. Kendisi 18 yıllık bir gerilla; şu an isyancılara barış anlaşmasının ayrıntıları konusunda ders veriyor ve ölüm mangaları tarafından hedef alınmaktan endişe duyuyor.
Ölüm korkusu gerçek. 1985’teki barış süreci sırasında, binlerce eski FARC isyancısı ve destekçisi paramiliter gruplar tarafından suikasta uğramıştı. O şiddetin tekrarlanması şu an muhtemel değil ama bazı gerillalar temkinli. İsmini vermek istemeyen bir isyancı, nasıl silah edineceklerini bildiklerini ve anlaşma dahilinde silahsızlanmanın kolayca tersine çevrilebileceğini söyledi.
"Biz şeytan değiliz"
Barış anlaşması kapsamında FARC silahsızlanmayı, yasadışı uyuşturucu ticaretindeki dahline son vermeyi ve kurbanlarına tazminat ödemeyi kabul etti.
Şu an için isyancılar barışın devam edeceğine ve iktidar için sandıkta yarışabileceklerine inanıyor. Zeytin yeşili kamuflaj giysileri ve plastik botlarıyla konuşan 38 yaşındaki isyancı komutan Leiber Ramires, “Barış bizim konuşmamıza izin verecek; biz konuşmak istiyoruz” diyor: “Kolombiyalılara bizim şeytan olduğumuza dair bir hikâye sunuldu – öyle değiliz ve toplumun içinde savaş vermemize imkân tanıyacak bir siyasi parti kurmak istiyoruz.”
"Emir bekliyoruz"
İsyancılar gelecekleri hakkındaki soruya, siyasi bir çözüme katılmak istediklerini söyleyerek yanıt veriyor. Geçimlerini, uluslararası yardım olarak gelecek fonlarla sağlamayı bekliyorlar. Pek azı hükümetin yeniden entegrasyon programlarından söz ediyor veya silahla geçen on yılların sonrasında iş ortamına girmekte bir sorun görüyorlar. Takma adı Amalfi olan 28 yaşındaki kadın savaşçı, “Liderlerimizden emir bekleyeceğiz, bize ne yapacağımızı söyleyeceklerini göreceğiz” diyor. Amalfi, 17 yaşından bu yana FARC saflarında.
Cinsel ilişki izni komutandan
Kamp nüfusunun yüzde 30’unu kadınlar oluşturuyor ve erkeklerle aynı silahları taşıyıp aynı üniformaları giyseler de, renkli saç aksesuarları kullanıyor ve makyaj yapıyorlar. Savaşçılar arasında cinsel ilişki için kampın komutanının izni gerekiyor.
51’inci cephe ve iki saatlik yürüme mesafesindeki 53’üncü cephe, FARC’ın ‘Doğu Bloku’nu oluşturuyor. İki grup da savaşta ‘gereğinden fazla‘ yer almış. FARC 2001’de başkent Bogota’yı ele geçirmeye çalıştığında, buradaki isyancılar çevre kentlere konuşlandırılmıştı. Bu durum, dönemin devlet başkanı Alvaro Uribe’nin onları pek de misafirperver olmayan dağlara püskürttüğü sert saldırısına dek sürdü. Her gece düzenlenen bombardımanlara tanıklık ettiler ki, o günleri savaşın en kötü zamanı olarak hatırlıyorlar.
Haziran ayında varılan karşılıklı ateşkes, kamp hayatının daha kolay olduğu anlamına geliyor. Saat 6’dan sonra sigaraya izin var…
Referanduma sunulacak olan nihai anlaşma ülkenin hoşgörüsünü test edecek. İki taraf da diğerine şüpheyle yaklaşıyor ve birçok Kolombiyalı, uyuşturucu ticareti ve adam kaçırma eylemleri nedeniyle FARC’dan nefret ediyor.