Piyasalarda baş döndürücü bir karışıklık yaşanırken dolar serbest piyasada akşam 1,40 YTL’ye, Euro 1,92 YTL’ye yükseldi. İMKB günü yüzde 2,5 kayıpla tamamladı.
Merkez bankalarının koordineli faiz indirimine gitmesi piyasaları rahatlatmadı. Avrupa borsalarında hisseler ortalama yüzde 4 değer kaybetti. İMKB günü yüzde 2.5 kayıpla tamamladı. Ekonomistler hamlenin piyasalardaki güveni sağlamak için yeterli olmayacağını düşünüyor.
Piyasalarda süren küresel krize merkez bankaları el koydu. ABD Merkez Bankası Fed, Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve İngiltere, İsviçre, İsveç, Kanada merkez bankaları ile koordineli olarak faiz indiriminde bulunduklarını açıkladı. Çin Merkez Bankası da eş zamanlı faiz indirimine gitti.
Fed, ECB, BOE, İsveç ve Kanada Merkez Bankası gösterge faiz oranını 50 baz puan indirerek, sırasıyla yüzde 1.5, 3.75, 4.5, 4.25 ve 2.5’e indirdi.
Diğer merkez bankalarıyla koordineli hareket ettiğini açıklayan Çin Merkez Bankası da senelik banka kredisi faiz oranını yüzde 7.20’den yüzde 6.93’e, bir yıllık mevduat faiz oranını da yüzde 4.14’ten yüzde 3.87’ye indirdi.
Fed, yaptığı açıklamada ekonomik aktivitenin zayıflaması ve enflasyon baskısının azalması nedeniyle harekete geçtiklerini belirtti. Finansal piyasalarda artan çalkantının tüketim harcamalarını daha fazla baskı altında bırakmasının muhtemel olduğu da kaydedildi.
Toparlanma kısa sürdü
Merkez bankalarının hamlesi sonrasında borsalardaki kayıplar yerini toparlanmaya bıraktı. Avrupa borsalarında hafif artışlar görülürken İMKB 31 bin puanın üzerine çıktı. ABD vadeli işlem piyasalarında da hızlı toparlanma görüldü. Ancak faiz indiriminin yeterli olmayacağı beklentisiyle Avrupa borsalarındaki kayıplar yeniden yüzde 3’ün üzerine çıktı. ABD borsaları da yüzde 2’yi aşan düşüşlerle aşıldı ve Ağustos 2003’ten beri en düşük düzeye geriledi.
İMKB yüzde 2,5 geriledi
İlk seansı yüzde 6 kayıpla 29 bin 674 puandan tamamlayan İMKB’de faiz hamlesinin yansıması sınırlı oldu. İMKB Ulusal 100 Endeksi 789 puan düşüşle 30 bin 772 puana gerileyerek kapattı. Hisse senetlerinin değer kaybı yüzde 2.5 olarak gerçekleşti. Toplu faiz indirimine karşın endeks hiç artıya geçmedi. Gün içinde endeksin gördüğü en düşük değerse 28 bin 911 oldu.
Dün 31.561,87 puandan kapanan Bileşik Endeks, dünkü 12,87 puan ve yüzde 0,04'lük düşüşle yerinde saymıştı.
Asya borsaları da bu sabah sert düşüşler sergiledi. Tokyo Borsası’nda yüzde 9.4, Hong Kong Borsası yüzde 8.2 geriledi.
Global piyasalardaki gelişmelerin yakından izlendiği borsa tamamen yurtdışına bağlı hareket ediyor. Uzmanlar, bu akşam ABD borsalarının izleyeceği seyrin yarın için belirleyici olacağını düşünüyor.
Dolar 1, 43'ten döndü
Güne hızlı bir başlangıç yapan ve 1.43 YTL'ye kadar çıkarak Mart 2007'den bu yana en yüksek seviyesini gören dolar, daha sonra gelen satışlarla 1.40'ın altına sarktı. Özellikle merkez bankalarının faiz kararının dolar üzerinde borsaya göre daha etkili olduğu izlenirken kur 1.38 YTL'ye kadar geriledi. Ancak kur daha sonra yeniden 1,40 seviyesinin üzerine çıktı Düne göre değer kazancı ise yüzde 3 olarak kaydedildi.
Dolar serbest piyasada akşam saatlerinde 1,40 YTL’ye, Euro 1,92 YTL’ye yükseldi.
Serbest piyasada dün kapanışta doların satış fiyatı 1,3580 YTL, Euro’nun satış fiyatı ise 1,8580 YTL olmuştu.
Dolardaki artışın temelde iki nedeni bulunuyor. Bunlardan biri Euro/dolar paritesi. 1,36 düzeyinde bulunan paritenin düşmesi içeride doların değerlenmesine yol açıyor. Diğer etken de gelişmekte olan ülkelerin para birimindeki değer kaybı. Son dönemde faizi düşük para birimi cinsinden borçlanıp, getirisi yüksek para birimine yatırım yapma anlamına gelen carry trade’deki ters eğilim gelişen ülkelerdeki para birimlerinde değer kaybına yol açtı. Türk Lirası da bundan etkilendi
Döviz piyasasının önümüzdeki dönemde de dalgalı olmaya devam edeceğini belirten ekonomistler, doların kısa vadede 1,40-1,50 bandında hareket etmesini bekliyor.
Ekonomistlere göre, yıl sonuna kadar dolar 1,50'yi görülebilir
8 Eylül’de 1,23 YTL düzeyinde bulunan dolar bugün 1,43’e kadar çıktı. Doların son bir aydaki artışı 20 kuruşu, bir başka deyişle yüzde 16’yı buldu.
Euro/Dolar paritesi ise Euro lehine bir hareketle 1.3650'nin üzerine çıktı. Parite, borsanın kapanışında düne göre yüzde 0.6 yükselişle 1.3670 seviyesinden el değiştirdi.
Uzmanlar ne diyor?
Bugünden yarına yükseliş olmaz
Merkez bankalarının koordineli faiz indirimini değerlendiren JP Morgan Başekonomisti Yarkın Cebeci, “Yapılması gerekeni yaptılar. Merkez bankalarının koordineli çalıştıklarının görülmesi piyasalar için rahatlatıcı. Faiz indiriminin oranından ziyade merkez bankalarının koordineli hareket etmesi önemli. Kısa vadede etkisi ne olur, öngörmek kolay değil. Ancak hâlâ belirsizlik ve kötümserlik sürüyor. Bugünden yarına çok ciddi yükselmeye yol açmaz. Sonuç olarak güvenin düzelmesi açısından olumlu bir adım. Belirsizlik çok ve her gün yeni isimler ortaya atılıyor” dedi.
Önceden yapılsaydı daha etkili olurdu
Finans Invest Başekonomisti Banu Kıvcı Tokalı da şöyle konuştu: “Piyasaların kısa vadeli soluk alması için faiz indirimi etkili, kaybolan piyasa güveninin onarılması açısından önemli. Merkez bankaları tıkanmayı engelleyen bir önlem aldı. Ortak kararla alınması hem ABD hem AB bölgesinde merkez bankalarının büyümeye karşı duyarlılığını gösterdi. Ancak daha önceden olsaydı, daha etkili olabilirdi. Tek başına faiz indirimi piyasaları tekrar düzene sokmaz; güven kaybı yaşanıyor.”
Dolardaki yükseliş ne olacak?
Dolar kurunda çok hızlı hareketler gerçekleşiyor. Kur bugün 1.43 YTL'ye kadar tırmanırken Mart 2007'den bu yana en yüksek seviyesini gördü. Yatırımcıların dolardaki yükseliş eğilimine yönelik merakını uzmanlar şöyle gideriyor:
Finans Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Ali Ağaoğlu, doların ilk etapta 1.4560 YTL'ye kadar yükselebileceğini ve buraya kadar bir sorun görünmediğini söyledi.
Ağaoğlu, "Bu seviyeye kadar çıkış sağlıklı bir harekettir ve düzeltme olarak nitelendirilebilir. Ancak 1.4560'ın üzerine geçersek endişeler artabilir ve kurdaki yükseliş de hızlanır" dedi.
ING Bank Denetim Kurulu Üyesi Sarper V. Özten de yaşanan krizin ABD'den başladığını ve artık Avrupa'yı da etkisi altına aldığını belirtti. “Bu krizin Türkiye'yi etkilemesi de kaçınılmaz" diyen Özten, şöyle devam etti:
"Dolarda yaşanan yükselişin normal olduğunu düşünüyorum. Bence 1.50'ye kadar çıkabilir. Ancak bu seviyede bir direnç görüleceğini düşünüyorum."
Yapı Kredi Bankası Stratejik Planlama ve Araştırma Bölüm Başkanı Ahmet Çimenoğlu, Türkiye'de doların, yabancı yatırımcıların Amerikan parasına güven duymalarından dolayı değil, ülkeden çıkmak istedikleri için arttığını kaydetti.
Çimenoğlu, yaptığı açıklamada, Türkiye'de eskiden gelen bir korku ve endişe bulunduğuna dikkati çekti. Çimenoğlu, "Hala, dolar bir gün mutlaka artar diye düşünce var. İnsanlar, bu tip dalgalanmalar oldukça ve dolar yükseldikçe haklı çıktıklarını düşünüyorlar. Hâlbuki uzun vadede bakıldığında, örneğin dolar 1,20 seviyelerinde seyrettiğinde aylarca, yıllarca dolarda beklerken bu sırada YTL faiz getirisi, kazancı gözardı edilebiliyor. Dolayısıyla aslında dolara karşı bir zaaf söz konusu" dedi.
Euro bölgesinde de doların değer kazandığına işaret eden Çimenoğlu, söz konusu bölgede de Euro satıp dolar almak gibi bir eğilimin bulunduğunu ve doların gelecekte daha da değer kazanacağı beklentisi olduğunu kaydetti.
Merkez bankaları eş zamanlı faiz indirdi
Asya borsalarındaki değer kaybı keskinleşiyor
İngiltere sekiz bankasına kurtarma simidi attı
İngiliz hükümetinin kurtarma paketi belli oldu
HSBC İngiliz hükümetinin yardımını reddetti
Rusya borsası Micex endeksi Cuma gününe kadar kapatıldı
Çin borsası yüzde 3 geriledi
Avrupa borsalarında düşüş eğilimi sürüyor
ABD’de emeklilik fonları 2 trilyon dolar eridi
İspanya 30 milyar Euro’luk fon kuruyor
Hong Kong faiz düşürdü, Romanya borsayı durdurdu
İzlanda’nın en büyük bankasına İsveç’ten kredi desteği
Fransızlar bankalarına güveniyor
Yunanistan mevduata 100 bin Euro; Slovakya tam garanti verdi
Ortadoğu borsaları da değer kaybediyor
Rusya kriz için G-8 liderleriyle buluşmak istedi
“Doların değeri artacak”
FED: “Faizdeki düşüş sorunu çözmeyecek”