Yaklaşık 5 milyon kişinin emekliliğini etkileyecek EYT(Emeklilikte Yaşa Takılanlar) yasası için bekleyiş devam ediyor. Çalışmaları süren EYT düzenlemesi, 5 adımlı rota ile ortaya çıkıyor. Peki Emeklilikte Yaşa Takılanlar EYT nedir, ne zaman çıkacak ve kimleri kapsıyor? İşte 2022 EYT ile ilgili son gelişmeler:
EYT son durum nedir?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT'yle ilgili olarak çalışma grubu oluşturulduğunu söyledi. Bakan Bilgin "Bakanlık bünyesinde çalışma grubu oluşturduk. Maliye Bakanlığı da sürece katılacak. En uygun formülü devreye sokacağız" dedi.
A Haber'e konuşan Bilgin, şunları söyledi:
"Bir sayı ve içerik veremem ama çok sayıda formül var. Alternatifler var. Bu alternatifler üzerinden çalışmalarımızı yapacağız. İşin bir mali boyutu var. Çalışmamız bir noktaya geldiğinde Hazine ve Maliye Bakanlığı da çalışmamıza katılacak. Onların da bu formüller üzerinde hesaplamalar yapmasını bekleyeceğiz. O formüllerin her birinin ayrı maliyet hesabı yapıldığında Cumhurbaşkanımıza sunacağız. Kararı Cumhurbaşkanımız verecek."
"Çalışmayı tamamlayıp sendikaların da taleplerini alacağız" diyen Bakan Bilgin, "Yıl sonuna kadar Meclis'e sunamazsak, en geç Ocak ayında bu düzenlemenin Meclis'e sunacağız'' ifadelerini kullandı.
EYT kimleri kapsıyor?
8 Eylül 1999’da yürürlüğe giren 4447 sayılı yasa ile emekli olmak için aranan sigortalılık süresi (erkek için 25, kadın için 20 yıl) ve prim ödeme (5000 gün) şartlarının yanına, bir de yaş şartı (kadın için 58, erkek için 60 yaş) getirildi. 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanların yeni şartlara entegrasyonu da sigortalılık süresine göre kademeli olarak sağlandı. Sonuç olarak, emekli olmak için üç şartın (sigortalılık süresi, prim ödeme ve yaş şartının) birlikte sağlanması aranmaya başladı.
EYT düzenlemesi için 5 adımlı çözüm rotası
Emeklilik için yıl ve prim şartını tamamlayıp yaş bekleyen vatandaşlar için yapılacak çalışmalar 5 adımda sonuçlanacak. Öncelikle kapsam belirlenip hak sahipleri tespit edilecek.
Kapsamın tespit edilmesi
Öncelikle kimlerin hak sahibi olacağı, ya da olduğunun tespiti yapılacak. Böylece yasa çıkar çıkmaz hemen emeklilik hakkı kazanacakların sayısı da ortaya çıkacak.
Ancak genel çerçeveye bakıldığında EYT'li grubu 8 Eylül 1999 öncesinde ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlamış, yıl ve prim şartını tamamlamasına rağmen yaş şartı getirildiği için emekli olamamış sigortalılar oluşturuyor.
Bu tarihten önce sigortalı olanlar için yaş dışında erkeklerde 25 kadınlarda ise 20 yıl sigortalılık süresi şartı var. Bu şarta bakıldığında 8 Eylül 1999 tarihi itibariyle kadınlar için 20 yıllık süre 2019 yılının 9 Eylül tarihinde dolmuş durumda.
Erkekler için ise 2022 yılına göre 1997 yılı ve öncesinde sigortalı olanlar için 25 yıl tamamlanmış durumda. Ancak bu tarihten önce Emekli Sandığı'na girmiş ya da Bağ-Kur'lu olmuş EYT'liler de mevcut. Bütün bunlar ayrı ayrı değerlendirilerek kapsamlı bir çalışma yapılacak. Böylece yasanın da bir çerçevesi ortaya çıkacak.
Emeklilik şartlarının belirlenmesi
Bu noktada kimin hangi şartlarda emeklilik hakkı kazanacağı önem kazanıyor. Yani primini ve yılını dolduranların başka şarta bakılmaksızın emekli edilmeleri şeklinde bir öneri bulunurken burada farklı kurumlarda çalışmış (memur, esnaf, Bağ-kur Emekli Sandığı gibi) kişilerin hangi statüde emekli olacaklarının da tespiti gerekiyor. Burada belli bir yaşın üstünde olanlara emeklilik verilmesi gibi bir formül de konuşulurken, kademeli olarak emeklilik hakkının verilmesi de söz konusu olabilecek.
Mali boyutunun tespiti ve kaynak bulunması
Kaç kişinin emekli olabileceği ve kaç lira maaş alacağı hesaplanarak konunun mali boyutu da ortaya çıkartılacak.
Uygulama usulünün belirlenmesi
Bu aşamada hak sahiplerinin belirlenmesi, onların emeklilik işlemlerinin usül ve esaslarının tespit edilmesi önem kazanıyor. Örneğin:
- 9 Eylül öncesinde sigortalı olmuş ancak şimdi memur olarak çalışan birisi yasa çıktıktan sonra hangi kurumdan emekli olacak?
- Bu kişi memurluğa devam etmek istiyorsa EYT'li diye resen emekli mi edilecek?
Bu tür karmaşık soruların cevaplanarak adaletli bir sistem gelmesi gerekiyor.
Yasalaşma aşaması
Bütün çalışmalar tamamlandıktan sonra uygulamanın başlayabilmesi için yasal çalışmanın da yapılması gerekiyor. Bunun için de bir taslak metnin oluşturulması ve bunun TBMM gündemine gelmesi gerekiyor. Düzenlemenin Meclis'ten geçmesi durumunda ise son kararı, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan verecek.