Maltepe Çocuk ve Gençlik Cezaevi’nde, koğuştakilerden gördüğü şiddet sonucu beyin kanaması geçiren 15 yaşındaki Onur Önal’ı ölüme götüren ihmaller zinciri dönemin cezaevi müdürü Naci Yıldız tarafından anlatıldı. Yıldız’ın, Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı’nın soruşturma raporuna giren ifadesine göre; cezaevinde yeterli güvenlik kemaresı yok. Hiçbir personel kurumda isteyerek çalışmıyor. İdareci, uzman ve öğretmenler dahil hiçbir personel, çocuk ve ergen davranışları, çocuk psikolojisi konusunda eğitim almamış.
İstanbul’daki Maltepe Çocuk ve Gençlik Kapalı Cezaevi’ne 20 Mayıs 2014’te giren 15 yaşındaki Onur Önal’ın üç ay sonra koğuşundaki diğer çocuklar tarafından gardiyanların gözü önünde öldüresiye dövülmüş, beyin kanaması nedeniyle koma halinde hastaneye kaldırılan Önal, Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde yaklaşık bir ay yoğun bakımda tedavi görmüştü. 15 yaşındaki Onur, 27 Eylül 2014’te yaşamını yitirmişti.
Cumhuriyet'ten Hilal Köse'nin haberine göre; ‘Görevi ihmalden’ yargılanan cezaevi eski müdürü Naci Yıldız’ın ifadesi, çocuk mahpusların can güvenliği için tehdit oluşturan sistemi tüm ayrıntısıyla gözler önüne serdi.
Tek kamera itirafı
Savunmasına, çocuk cezaevlerinin tanımını yaparak başlayan Yıldız, çocuk cezaevlerinin ‘eğitim ve öğretime dayalı’ kurumlar olduğuna dikkat çekerek, “Ancak, Maltepe Cezaevi’nin yapısı, personel durumu, işleyiş durumunun incelenmesinde, eğitim ve öğretime dayalı bir kurum olmadığı ortaya çıkmaktadır” dedi. Kurumda, çocukların toplu halde bulunacakları hususunun yeterince analiz edilmediğini belirten Yıldız, “Güvenlik açısından yeteri sayıda kamera montajı yapılmamıştır. Çocukların 13-14 saat bulunabilecekleri havalandırma bahçesine sadece 1 kamera monte edilmiştir. Merdiven boşlukları, kapalı ve açık spor alanları, derslik ve atölye olarak kullanılacak bölümler, konferans salonu adı altında kullanılan salona kamera konulmamıştır” diye konuştu.
Arada uçurum var
Yıldız, sistemin esin kaynağı olan Hollanda Rentra Ceza İnfaz Kurumu’na çalışma ziyareti yaptıklarını da belirterek, model alınan Rentra ile Maltepe arasında “uçurum” denilecek farklılıklar olduğunu vurguladı. Yıldız, iki cezaevi arasındaki farkı şöyle sıraladı:
- Çocuklar için meslek ya da sanat atölyeleri kurulmamıştır.
- Konferans, seminer, film gibi çalışmalar için uygun salon kurulmamıştır.
- Derslik sayısı, kurumun ihtiyacını karşılayacak sayıda değildir.
- Hükümlü ve tutukluların ruhsal sorunlarına yardımcı olmak amacıyla kurulan görüşme ve rehber odaları yeterli ve amacına uygun değildir.
Personel sayısı az
Yıldız, kurumda, 9’ar kişilik 36 koğuştan oluşan 324 kişilik kapasiteyi kontrol eden grup liderinin en az 144 kişi olması gerektiğine dikkat çekerek, sadece 82 kişinin görevlendirildiğini belirtti. 12’şer saat görev yapan vardiya grubunda, 36 yerine 21 grup liderinin olduğunu söyledi. Kurumda yasa gereği çocukların çalıştırılmadığını söyleyerek, “Yaklaşık 20 bin metrekarelik kapalı alandan oluşan kurumun nasıl temizleneceği göz önüne alınmamaktadır” dedi. Yıldız, eksiklikleri şöyle listeledi:
- İkinci müdür sayısı yetersiz.
- Psikolog, sosyal çalışmacı, öğretmen, sağlık personeli gibi uzman personel az.
- Kabiliyetli, sevk ve idare yeteneği olan başmemur sayısı yeterli değil.
- Teknik hizmetleri takip edecek personel sadece 2 kişi.
- Kurumdaki yardımcı hizmetler için (temizlik, yemek dağıtımı) görevli hizmetli sayısı 1.
İsteksiz ve bilgisizler
Yıldız, kurumda görevli personelin genel özelliklerini ise şöyle sıraladı:
- Hiçbir personel Çocuk Ceza İnfaz Kurumu’nda isteyerek çalışmıyor.
- İdareci, uzman ve öğretmenler dahil hiçbiri çocuk ve ergen davranışları ile ilgili çocuk psikolojisi konusunda eğitim almamış.
- Göreve yeni başlayan personel, çocuk tutuklular hakkında eğitim almamış.
- Kurumda çalışan 215 personelin 19’u lojmanda kalıyor. Dışarda oturanlar 1000 TL kira veriyor. İnfaz koruma memurları ortalama 2300 TL maaşla çalışıyor.
- Bazı tutuklu ve hükümlüler, personelden daha yaşlı. Bazıları gayri resmi olarak evli ve çocuk sahibi.