Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan'ın, TBMM onayıyla kabul edilen İstanbul Sözleşmesi'ni feshetmesi üzerine başlayan tartışmada dile getirilen, "Bu yöntemle Cumhurbaşkanı Lozan Antlaşması'nı da, Montrö Boğazlar Sözleşmesini de tek başına feshedebilir" görüşüne konu olan uluslararası belgeler konusunda, yaklaşık bir yıl önce deneyimli diplomatlar ortak açıklama yapmıştı. Açıklamada "Kanal İstanbul, Montrö Sözleşmesi'ni tartışmaya açacaktır. Atatürk Türkiye'sinin, Lozan Antlaşması'ndan sonra en büyük diplomasi başarısı olan Montrö Sözleşmesi'nin tartışmaya açılması ise Türkiye'nin İstanbul-Çanakkale Boğazları ile Marmara Denizi üzerindeki mutlak egemenliğinin kaybedilmesine yol açar. Kanal İstanbul'dan vazgeçilmelidir" denmişti.
Aralarında bakanlık, Dışişleri'nde müsteşarlık, genel müdürlük ve sözcülük de yapmış olan imzacı diplomatlar arasında Milli İstihbarat Teşkilatı'nın (MİT) ilk sivil müsteşarı olan emekli büyükelçi Sönmez Köksal, halen BM İşkenceyi Önleme Komitesi üyesi olan Erdoğan İşcan, eski AİHM yargıçlarından Rıza Türmen de yer almıştı.
Büyükelçilerin 30 Ocak 2020'de yaptıkları açıklamasında, Montrö'nün Türkiye'ye olan kazanımlarından bahsedilmiş, "Kanal İstanbul ve ÇED Raporu'nda sözü edilen Çanakkale Kanalı, ABD'nin Montrö'yü tartışmaya açmak amacına hizmet edecektir" ifadesi kullanılmıştı.
Montrö Sözleşmesi'nin tartışmaya açılmasının Türkiye için 'gerçek bir beka sorununa yol açacağı' belirtilen açıklamada, "Türkiye Cumhuriyeti üzerinde çeşitli emelleri olan devletlerin çıkarına hizmet edecek olan Kanal İstanbul'dan vazgeçilmelidir" denilmişti.
126 büyükelçinin imzaladığı açıklama şöyleydi:
"Kanal İstanbul, Montrö Sözleşmesi'ni tartışmaya açacaktır. Atatürk Türkiye'sinin, Lozan Antlaşması'ndan sonra en büyük diplomasi başarısı olan Montrö Sözleşmesi'nin tartışmaya açılması ise Türkiye'nin İstanbul-Çanakkale Boğazları ile Marmara Denizi üzerindeki mutlak egemenliğinin kaybedilmesine yol açar.
Montrö, Türkiye Cumhuriyeti'nin, ülkenin askerden arındırılmış, uluslararası yönetime ve denetime bırakılmış son parçası üzerinde mutlak egemenliğini tescil eden belgedir.
Montrö, Boğazlar üzerinde yüzyıllar süren ve Osmanlı Devleti'nin ortadan kalkmasına varan tarihi sürecin tekrarlanmasını önleyecek dayanağımız, kozumuzdur.
Montrö, Türkiye'nin herhangi bir savaşta, savaşan taraflardan birinin yanında istemeden savaşa girmesini önleyen bir sözleşmedir.
Montrö, Rusya'nın da güvenliğinin temel bir belgesidir. Rusya, 1936'nın koşullarında, zamanın Türkiye Cumhuriyeti'nin Avrupa ve Dünya siyasetindeki konumu, ağırlığı ve güvenilirliği nedeniyle güvenliğini Türkiye'nin ihtiyarına ve kararına bırakabilmiştir. Ancak, Sözleşme'nin imzasını takiben, Boğazlarda daha fazla söz sahibi olabilmek için Türkiye'yi ikili bir yardımlaşma anlaşması yapmaya zorlamak istemiştir. Atatürk, İnönü ve T. Rüştü Aras, Montrö varken başka anlaşmaya gerek olmadığı ve Montrö'yü tartışmaya açmanın, Türkiye'ye kazandıklarını kaybettireceği düşüncesi ile bunu kabul etmemişlerdir. Rusya Boğazlar üzerindeki iddia ve beklentilerinden bugün de vazgeçmemiştir.
Montrö Sözleşmesi'ne taraf olmayan ve Sözleşme'yi Karadeniz'e dilediği gibi çıkmasının önünde engel olarak gören müttefikimiz ABD, yıllardır Montrö'yü ortadan kaldırmaya veya kendisinin de taraf olacağı yeni bir sözleşme yapılmasını sağlamaya çalışmaktadır. Kanal İstanbul ve ÇED Raporu'nda sözü edilen Çanakkale Kanalı, ABD'nin Montrö'yü tartışmaya açmak amacına hizmet edecektir.
Montrö Sözleşmesi'nin tartışmaya açılması, Türkiye'ye bütün bu kazanımlarını kaybettirebilecek yaşamsal bir egemenlik ve güvenlik, kısacası gerçek bir beka sorununa yol açacaktır. Türkiye Cumhuriyeti üzerinde çeşitli emelleri olan devletlerin çıkarına hizmet edecek olan Kanal İstanbul'dan vazgeçilmelidir.
Kamuoyuna saygıyla duyururuz."
-DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI EMEKLİ MİSYON ŞEFLERİ
Montreux Duyurusu'na katılan Dışişleri Bakanlığı emekli misyon şefleri
- 1. BE Ömer ERSUN
- 2. BE. Süha UMAR
- 3. Başkonsolos Engin ANSAY
- 4. BE Yalım ERALP
- 5. BE Ergün PELİT
- 6. BE Önder ÖZAR
- 7. BE Oya TUZCUOĞLU
- 8. BE Selçuk İNCESU
- 9. BE Yusuf BULUÇ
- 10. BE Umur APAYDIN
- 11. BE Tuluy TANÇ
- 12. BE Çınar ALDEMİR
- 13. BE Halil AKINCI
- 14. BE Aydan KARAHAN
- 15. BE Ali YAKITAL
- 16. BE Varol ÖZKOÇAK
- 17. BE Duray POLAT
- 18. BE Sina BAYDUR
- 19. BE Erhan ÖĞÜT
- 20. BE Pulat TACAR
- 21. BE Ümit PAMİR
- 22. BE Murat BİLHAN
- 23. BE Barlas ÖZENER
- 24. BE Mengü BÜYÜKDAVRAS
- 25. BE Ahmet BANGUOĞLU
- 26. BE Murat SUNGAR
- 27. BE Dicle KOPUZ
- 28. BE Sevinç DALYANOĞLU
- 29. BE Ömür ORHUN
- 30. BE Osman KORUTÜRK
- 31. BE Sencar ÖZSOY
- 32. BE Oktay AKSOY
- 33. BE Engin TÜRKER
- 34. BE Mustafa AKŞİN
- 35. BE Mehmet GÖRKAY
- 36. Başkonsolos Betin YİĞİT
- 37. BE Senbir TÜMAY
- 38. BE Nuri YILDIRIM
- 39. BE Feryal ÇOTUR
- 40. BE Numan HAZAR
- 41. BE Rıza TÜRMEN
- 42. BE Ali Hikmet ALP
- 43. BE Sumru NOYAN
- 44. BE Süha NOYAN
- 45. BE Mümin ALANAT
- 46. BE Turan MORALI
- 47. BE Ali Nazım BELGER
- 48. BE Celalettin KART
- 49. BE Ali ARSIN
- 50. BE Selahattin ALPAR
- 51. BE Ateş BALKAN
- 52. BE Faruk LOĞOĞLU
- 53. BE Oğuz ÖZGE
- 54. BE Teoman SÜRENKÖK
- 55. BE Sönmez KÖKSAL
- 56. BE A. Ferit ÜLKER
- 57. BE Nazmi AKIMAN
- 58. BE Kurtuluş TAŞKENT
- 59. BE Ertuğrul KUMCUOĞLU
- 60. BE Namık TAN
- 61. BE Tahsin BURCUOĞLU
- 62. BE Uğur ARINER
- 63. BE İzzet ZİNCİR
- 64. BE Nurettin KARAKÖYLÜ
- 65. BE Orhan AKA
- 66. BE Volkan VURAL
- 67. Başkonsolos Beyza ÜNTUNA
- 68. BE Tugay ULUÇEVİK
- 69. BE Fatih CEYLAN
- 70. Başkonsolos Erol ETÇİOĞLU
- 71. BE Akın ALPTUNA
- 72. BE Altan GÜVEN
- 73. BE Filiz DİNÇMEN
- 74. BE Üstün DİNÇMEN
- 75. BE Selim KARAOSMANOĞLU
- 76. BE Uluç ÖZÜLKER
- 77. BE Ömer ALTUĞ
- 78. BE Mehmet Ali İRTEMÇELİK
- 79. BE Ahmet ARDA
- 80. Başkonsolos Alev SELAMOĞLU
- 81. BE Kaya TÜRKMEN
- 82. BE Doğan AKDUR
- 83. BE Kadir Hidayet ERİŞ
- 84. BE Osman ULUKAN
- 85. BE Koray TAYGAY
- 86. BE Taner BAYTOK
- 87. BE Güner ÖZTEK
- 88. BE Şule SOYSAL
- 89. BE Veka İNAL
- 90. BE Naci SARIBAŞ
- 91. BE Temel İSKİT
- 92. BE Bilge CANKOREL
- 93. BE Adnan BAŞAĞA
- 94. BE Gün GÜR
- 95. BE Onur ÖYMEN
- 96. BE Ferhat ATAMAN
- 97. BE Şükrü ELEKDAĞ
- 98. BE Ercüment Ahmet ENÇ
- 99. BE Naci AKINCI
- 100. BE Kemal GÜR
- 101. BE Ünal MARAŞLI
- 102. Başkonsolos Ayşe Esen ÖĞÜT
- 103. Başkonsolos Gönül DALYANOĞLU
- 104. BE Vefahan OCAK
- 105. BE Ünal ÜNSAL
- 106. BE Bahattin GÜRSÖZ
- 107. Direktör (BM) Üner KIRDAR
- 108. BE Tomur BAYER
- 109. BE Erdoğan AYTUN
- 110. BE Erdinç ERDÜN
- 111. BE Nazım DUMLU
- 112. BE Uğur ERGUN
- 113. BE Haluk ILICAK
- 114. BE A. Hakan OKÇAL
- 115. BE Erdoğan İŞCAN
- 116. BE Erhan YİĞİTBAŞIOĞLU
- 117. BE Önder ALAYBEYİ
- 118. BE İlhan YİĞİTBAŞIOĞLU
- 119. BE Kenan TEPEDELEN
- 120. BE Mithat RENDE
- 121. BE Burhan ANT
- 122. BE Erkan GEZER
- 123. BE Hüseyin PAZARCI
- 124. BE Şakir FAKILI
- 125. BE Hüseyin ÇELEM
- 126. BE Özdem SANBERK