Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Irak'ta, Irak Başbakanı Nuri El Maliki ile görüştü. İki ülke arasında 48 mutabakat muhtırası imzalanırken Başbakan Erdoğan önemli mesajlar verdi. "Kerkük bir etnik unsura teslim edilemez" diyen Erdoğan, Türkiye ile Irak'ın bundan sonraki süreçte de teröre karşı ortak mücadeleyi sürdüreceklerine olan inancını dile getirdi. Erdoğan, PKK konusunda ise ortak önlemler alacaklarını kaydetti.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Irak Başbakanı Nuri El Maliki Başkanlığındaki Türk-Irak Ortak Kabine Toplantısı sonrasında iki ülke arasında çok sayıda mutabakat zaptı imzalandı.
Başbakanlık Konutu'nda gerçekleştirilen Türk-Irak Ortak Kabine Toplantısının ardından, mutabakat zabıtlarının imza törenine geçildi.
Törende, İçişleri Bakanı Atalay, Iraklı mevkidaşı ile güvenlik konusundaki mutabakat zaptına imza attı.
Törende ayrıca, Enerji, Çevre, Sağlık, Su, Sınır Kapıları, Kerkük Petrol Boru Hattının Yenilenmesi, Demiryolu ve Kanal Bağlantısı, Tarım ve Ormancılık alanlarındaki işbirliği mutabakat zabıtlarına, Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, İçişleri Bakanı Beşir Atalay, Bayındırlık ve İskan Bakanı Mustafa Demir, Sağlık Bakanı Recep Akdağ, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ile Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu ile Iraklı mevkidaşları tarafından imza konuldu.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye ile Irak'ın bundan sonraki süreçte de teröre karşı ortak mücadeleyi sürdüreceklerine olan inancını dile getirerek, "Irak'ın birlik ve beraberliğini, toprak bütünlüğünü kesinlikle destekliyoruz. Irk, dil, din ayrımı yapmaksızın destekliyoruz" dedi.
Başbakan Erdoğan ve Irak Başbakanı Nuri El Maliki, Türk-Irak Ortak Kabine Toplantısının ardından Başbakanlık Konutu'nda, ortak basın toplantısı yaptı.
Erdoğan, Irak'ın kuzeyinde bulunan ve Türkiye'nin güvenliği tehdit eden PKK terör örgütü ile mücadelenin önemine değinerek, "Biz Merkezi Hükümet'le bugüne kadar mutabık kaldık sağolsunlar bu süre içinde de bu mutabakatımız bozulmadı. Bundan sonraki süreçte de teröre karşı bu ortak mücadelemizi sürdüreceğimize inanıyorum" diye konuştu.
Türkiye ile Irak'ın ortak belası olan terör örgütünün ortadan kaldırılması konusundaki kararlılığa vurgu yapan Erdoğan, önümüzdeki dönemde Yüksek Düzeyde Stratejik İşbirliği Konseyi bünyesinde imzalanan mutabakat muhtıralarının uygulanmasını yakından takip edeceklerini söyledi.
Başbakan Erdoğan, "Her konuda 48 başlığın hepsini yakından takip edeceğiz. Demin ifade edildiği gibi 9 bakana 3 bakan daha ilave edilecek. Milli Savunma Bakanı, Milli Eğitim Bakanı ve Bölgesel Planlama ve Yatırım Bakanı. Bunun üzerinde ısrarla duruyorum. Çünkü Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinden sorumlu bir bakanımız olduğu için onun özellikle Irak'la olan ilişkileri büyük önem arz ediyor, Suriye ile olan ilişkileri önem arz ediyor" dedi.
48 mutabakat muhtırası
Başbakan Erdoğan, Türk-Irak Ortak Kabine Toplantısı sonrasında düzenlenen ortak basın toplantısında geçen yıl Temmuz ayında Maliki ile imzaladıkları ortak siyasi bildirge sonucunu da teşkil eden, Yüksek Düzeyli Stratejik Ortaklık Anlaşması'yla "heyecan dolu, kararlı yolculuğun başladığını" söyledi.
Bağdat'ta tekrar bir arada bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getiren Erdoğan, "Türk halkının en derin selamlarını bu vesileyle duyurmak istiyorum" dedi.
Erdoğan, geçen ay 18 Türk ve Irak'lı bakanın "iki devlet tek hükümet" anlayışıyla İstanbul'da bir araya geldiklerini ve önemli anlaşmalara imza attıklarını hatırlattı.
Bakanların bugün de Irak'lı muhataplarıyla bir araya gelerek 48 mutabakat muhtırasını hazırladıklarını ve imzaların atıldığını anlatan Erdoğan, Türk-Irak Ortak Kabine Toplantısı yaptıklarını ifade etti.
Eğitimden sağlığa, demir yolundan tarım, enerji gibi büyük önem atfettikleri alanlarda çok sayıda protokolü imzaladıklarını belirten Erdoğan, "Geçen yıl ektiğimiz tohumlar neticesini vermeye başladı. İnşallah, en yakın zamanda da bunların meyvelerini toplamaya başlarız. Bunları bir şeye inanarak söylüyorum; aramızdaki ticaret hacmi şu anda 5 milyar dolar, bunu 20 milyar dolara en kısa zamanda çıkarmamız lazım. Aslında bu attığımız adım, işte onun tohumlarını ekiyoruz ve neticesini de alacağız" dedi.
Irak ile su sorunu
Başbakan Erdoğan, bugün yaptığı Parlamento ziyaretinde özellikle Irak'lı milletvekillerinin, Irak'a Türkiye'den su verilip verilmemesi konusunu gündeme getirdiklerini kaydetti.
Erdoğan, şunları söyledi: "Değerli kardeşimle de bunu görüştük, ama anladım ki milletvekili arkadaşlar ya bilmiyorlar konuyu, veyahut da kendileri bu konuda bugüne kadar bilgilenmek ya da farklı bir şey herhalde benden beklediler. Onun için ben bunu kendilerine açıkça ifade ettim. Maliki'i kardeşimden bu zarureti duyduğum günden itibaren, ilgili bakan arkadaşıma gerekli talimatı vermekle kalmadım, bizzat gün be gün verilen suyun miktarını takip ettim. Hatta arkadaşlarımız, Suriye-Irak Türkiye, üçlü olarak bu süreci takip ettiler ve bu ayın 20'sine kadar da suyun verilmesi noktasında taahhüdümüz var.
Atatürk Barajı'nı farklı yerlerden beslemek suretiyle bunu sağlama sözünü verdiğimiz için, ortalama saniyede 550 metre küp suyu Irak gönderdik, gönderiyoruz. Bizden istenen aslında ortalama 500 metre küp saniye idi. Bazen 512 metre küp, bazen 622 metre küplere kadar çıktı. Fakat ortalamada 550 metre küp yakaladık ve bu noktada biz verdiğimiz sözün arkasındayız ve sonuna kadar tutarız. Bundan sonraki sürece yönelik olarak üç ülke oturur, bunları yine değerlendiririz."
Dünyanın iklim değişikliğini yaşadığını, Türkiye'nin geçen yıl ciddi kuraklık yaşadığını ifade eden Erdoğan, konuyla ilgili süratle tedbir aldıklarını, almaya devam ettiklerini anlattı.
Erdoğan, "Şu anda kapalı sistemlere geçiyoruz. Suyun israfını engellemenin adımlarını atıyoruz. Bir taraftan geri dönüşüm için çalışmalar yaptırıyoruz. Aksi takdirde Türkiye suyu bol bir ülke değil. Ama dikkatli olmak zorundayız" diye konuştu.
Maliki: "İyi ilişkiler için bir örnek"
Irak Başbakanı Nuri El Maliki ise "Türkiye ile varmış olduğumuz ilişkiler şüphesiz ki bölgedeki diğer komşu ülkelerle de varmak istediğimiz iyi ilişkilerin birer örneğini oluşturmaktadır" dedi.
Maliki, Erdoğan'ın geçen yıl Temmuz ayında Irak'a yaptığı ziyarette, bugün varılan yüksek düzeyli stratejik konseyin adımlarının atıldığını söyledi.
Ziyaretin ardından iki ülkenin ilgili bakanlarının görüşmelerini sürdürerek, üzerinde mutabakata varılan anlaşmaları en iyi şekilde tamamlamaya çaba harcadıklarını anlatan Maliki, "Biz inanıyoruz ki iki ülke arasında karşılıklı saygıya ve ortak çıkarlara bağlı olarak sürdürülen bu buluşmalar şüphesiz ki örnek bir ortaklığı oluşturacaktır" dedi. Yapılan çabaların sonucunda, enerji, sağlık, su, güvenlik, ulaşım gibi değişik alanlarda birçok anlaşma ve mutabakat zaptına imza atıldığını söyleyen Maliki, bu alanlara 3 bakanlığın daha eklenerek, anlaşma sayısının artırıldığını anlattı.
Irak Başbakanı Maliki, şunları kaydetti: "İki ülke arasında gelişmekte olan ilişkiler şunu ispatlamıştır ki bölge için en iyi sonuca varılacak metot ve yol diyalogdan geçmektedir. Diyalog ve karşılıklı saygı ile daha önce yapılmış olan bazı girişimler bertaraf edilip, bölge için en sağlam ilişkilerin kurulmasının bir örneğini teşkil etmektedir. Türkiye ile varmış olduğumuz bu ilişkiler şüphesiz ki bölgedeki diğer komşu ülkelerle de varmak istediğimiz iyi ilişkilerin birer örneğini oluşturmaktadır. Fakat karşılıklı saygı ve içişlerine karışmama esasına dayanarak. Irak Anayasası doğrultusunda yürütmüş olduğumuz politikalarımız, ülkelerimizin güvenliğinin sağlanması ve içişlerine karışılmaması temeline dayanmaktadır.
Bizim amaçladığımız Irak'ın sağlanması için, şüphesiz başta Türkiye ve diğer Müslüman ülkelerin katkılarına da ihtiyacımız vardır. Şüphesiz ki biz iki ülke arasında köklü ilişkiler oluşmasını amaçlamaktayız. İlgili bakanların, iki ülkeye hizmet edecek bu anlaşmaların uygulanması için ellerinden gelen çabaları harcamalarını diliyorum." Başbakan Erdoğan'a ziyaretinden dolayı teşekkür eden Maliki, "İnşallah en kısa süre içinde tekrar Türkiye'de bir araya gelip, yapmış olduğumuz bu yüksek düzeyli stratejik ortaklığın sürdürülmesi için yapıcı sonuçlara varırız" dedi.
Anlaşma öncesi görüşmeler
Erdoğan-Maliki görüşmesi Bağdat'ta "Yeşil Hat" olarak adlandırılan bölgedeki Başbakanlık Sarayı'ndaki görüşme basına kapalı gerçekleşti.
Başbakan Erdoğan Irak'a hareketinden önce Ankara'da yaptığı açıklamada, "Irak'ın kuzeyinden kaynaklanan ve ülkemizi tehdit eden PKK terörü de Stratejik İşbirliği Konseyi kapsamında ele alacağımız önemli konu başlıklarından biri olacaktır" dedi.
Erdoğan, "Terörle mücadelede etkin sonuç alınmasını sağlayacak tedbirleri uygulamaya koyduğumuz süreç çerçevesinde Irak hükümetinin somut ve kuvvetli işbirliğini ve desteğini beklediğimizi Irak'taki temaslarımızda gündeme getireceğiz. Kaldı ki bu güne kadar yaptığımız çalışmalarda bu konuda Irak merkezi hükümeti olumlu yaklaşımını sürekli ortaya koymuştur ve bunu da çok açık net göstermiştir" diye konuştu.
Tezkereyi anlayışla karşıladılar
Erdoğan, Maliki ile görüşmesinin ardından Irak Cumhurbaşkanı Yardımcıları Adil Abdülmehdi ve Tarık Haşimi ile de bi araya geldi.
Abdülmehdi ve Haşimi, sınır ötesi operasyona izin veren tezkerenin süresinin uzatılmasını "anlayışla" karşıladıklarını ifade etti.
Görüşmelerde Abdülmehdi ve Haşimi, Türkiye ile Suriye arasında vizenin kaldırılması konusunu olumlu karşıladıklarını söyledi.
Görüşmelerde Başbakan Erdoğan'ın, BM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmadan duyulan memnuniyet dile getirildi. Abdülmehdi ve Haşimi, Irak'a Türkiye'den giden suyun arttırılmış olmasından dolayı "müteşekkir" olduklarını da söyledi.
Terörle mücadelede işbirliğinin gündeme geldiği görüşmelerde, Abdülmehdi ve Haşimi'nin sınır ötesi operasyona izin veren tezkerenin terörle mücadeledeki önemini bildiklerini ve sürenin uzatılması konusunu "anlayışla" karşıladıklarını ifade ettikleri öğrenildi.
Ayrıca Kerkük'te barışçıl bir çözümün sağlanmasına katkıda bulunacaklarını bildirdikleri de kaydedildi.
Türkiye'nin, Irak ve Suriye arasındaki ilişkilerin geliştirilmesine katkısından dolayı da "müteşekkir" olduklarını ifade eden Irak Cumhurbaşkanı Yardımcıları, bu katkıların devamını beklediklerini ifade etti.
Başbakan Erdoğan'ın da Erbil'de bir konsolosluk açılacağını söylediği öğrenildi.
Erdoğan'dan Kerkük çıkışı
Başbakan Erdoğan daha sonra Irak Ulusal Meclisi Binası'nda Irak Ulusal Meclis Başkanı Ayad El Samarrayi tarafından kabul edildi.
Başbakan Erdoğan, ilk defa bir model üstünde olduklarını belirterek, "44 mutabakat muhtırası bugün imzalanacak. Eğitim, sağlık, tarım, enerji, alt ve üst yapı gibi pek çok anlaşma imzalanacak. Ve bütün bunlarla birlikte şüphesiz ki Irak'ın kalkınması çok daha hızlanacaktır. Bütün bunların görüşüldüğü süreç anlamlı bir döneme rastladı. Irak'ta yapılacak seçimde aday olan partilerin, ön koalisyon çalışmaları bitmiş olacak. 16 Ocak'ta da seçimler yapılacak. Tabi biz bu genel seçimlerin Irak için hayırlı olmasını temennisinde bulunuyoruz" dedi.
Yakın bir komşusu olarak Türkiye'nin, Irak'a her şeyiyle her türlü desteği vermeye hazır olduğunu vurgulayan Başbakan Erdoğan, "El ele omuz omuza vereceğiz inşallah bu süreçte Irak'ın yeniden ayağa kalkmasını sağlayacağız. Ben bugünkü anlaşmayı aynı zamanda bunun ön adımı olarak görüyorum. Kerkük konusuna değinmek istiyorum. Kerkük konusundaki samimi gayretlerinizi biliyorum. Ve Kerkük bir özel statüye kavuşturulmalıdır diye düşünüyorum. Ve Kerkük tüm Iraklıların olmalıdır. Kerkük bir etnik unsura teslim edilemez, edilmemelidir. Bir mezhebi unsura da teslim edilmemelidir. Ki aksi takdirde Irak'ın geneli için orası bir sıkıntı kaynağı olacaktır" diye konuştu.
"Bunu kardeş bir ülkenin Başbakanı olarak hatırlatmayı kendime görev telakki ediyorum" diyen Erdoğan, "Bu seçimlerde isteriz ki etnik unsurların mezhebi unsurların birbiriyle kaynaşabildiği bir süreç ve demokratik bir ortam olsun. Zor gibi görülüyor ama bunun başarılması lazım. Etnik, mezhebi çatışmaların olmadığı bir Irak... Irak'ın toprak bütünlüğüne saygı duyulmalı, milli birliğine saygı duyulmalıdır. Bunun yanında tabi ki terör noktasında bizim de bir sıkıntımız var ve bu konuda da merkezi yönetimin bize bugün kadar vermiş olduğu desteğe ayrıca teşekkür ediyorum" diye konuştu.
Demokratik açılım
Konuşmasında, "demokratik açılım" konusunda atılan adımlara da değinen Erdoğan, "Bu bizim ülkemizdeki Kürt kökenli kardeşlerimize, vatandaşlarımıza yönelik attığımız bir adım değildir, birinci derecede terör soruna karşı attığımız bir adımdır. Bütün etnik unsurların sorunları var, Kürt kardeşlerimizin, Laz'ın, Arnavut'un, hepsinin sorunları var. Şimdi Irak'ta Arapların, Kürtlerin, Türkmenlerin, Sünnilerin, Şiilerin sorunları yok mu? Diğer grupların sorunu yok mu?" diye sordu.
TSK'ya sınır ötesi harekata izin veren tezkereye de değinen Erdoğan, Irak merkezi yönetimiyle mutabık kalarak bugüne kadar bu adımları attıklarını ifade etti.
ABD'de, 2007 yılında "PKK terör örgütü ABD'nin, Türkiye'nin, Irak'ın düşmanıdır" diye ilan ettiklerini anımsatan Başbakan Erdoğan, "Hiçbir zaman TSK, harekatlarında bir sivil nokta vurmamıştır. Terör örgütünün yerleşkesi durumunda olan noktalara saldırıda bulunmuştur ama düşünün ki Irak'tan eğer benim ülkeme geçiş yapıyor da terör örgütü benim ülkemde köyleri basıyorsa buna sizin anlayış göstermemeniz lazım" dedi.
Erdoğan, "'Bu tezkerenin geçmesini kınıyoruz' ifadesini doğrusu ben de kınıyorum. Teröre karşı ortak mücadele vermemiz lazım. Eğer terörün kökünü kazıyamazsak yarın terör bugün onu savunanları vurur. 'Benim teröristim iyi, seninki kötü' mantığı olmaz. Terörün dini, ırkı, vatanı da olmaz. Kaldı ki zaten sizler terörle, teröristle baş başa çok yaşadınız. Kaldı ki Irak adeta terör örgütlerinin, teröristlerin antrenman sahasına dönmüştür. Hala da burayı tam terk etmiş değillerdir. Bunları göreceğiz, ortak tedbir alacağız, temizleyeceğiz. Siz de biz de huzur bulacağız. Biz ne Irak'ın ne de Irak halkının mağduriyetine asla göz yummayız, müsaade etmeyiz" diye konuştu.
Erdoğan'a kimler eşlik ediyor?
Erdoğan'a, Bağdat'a düzenleyeceği günübirlik ziyarette, Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi çalışmalarının eş güdümünden sorumlu Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile Konsey bünyesinde görevli dış ticaretten sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, İçişleri Bakanı Beşir Atalay, Bayındırlık ve İskan Bakanı Mustafa Demir, Sağlık Bakanı Recep Akdağ, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ile Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu eşlik ediyor.
Başbakan Erdoğan'ın heyetinde ayrıca, 30'a yakın iş adamı ve üst düzey bürokratlar yer alıyor.