Ağustos ayında doların rekor kırarak 2.03 TL seviyesine ulaşmasının ardından “yıl sonunda dolar / TL kurunun 1.92 olursa şaşırmayalım" diyen Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın koyduğu hedef, 2013’ün sona ermesine 19 gün kala tutmadı. Dolar / TL kuru hala 2.03 seviyesinde…
Milliyet gazetesi yazarı Güngör Uras, Başçı’nın tahminiyle ilgili olarak, “Merkez Bankası başkanları gerçek olmayan hedefleri, hele hele nokta hedeflerini ortaya koyamaz. Çünkü bu hedefler kişisel hedefler değil, temsil ettikleri müessesenin hedefi olur. Merkez Bankası’nın da bunu hedefi gerçekleştirme sorumluluğu ortaya çıkar. Gerçekleşir ise başarıdır. Gerçekleşemez ise başarısızlıktır” dedi.
Güngör Uras’ın, Milliyet gazetesinde Erdem Başçı’nın koyduğu dolar / TL kuru hedefini ele aldığı 1Hani dolar 1.92 TL olacaktı?” başlıklı yazısı şöyle:
Dün aralık ayının 11’i idi. Doların 2.03 TL’den işlem gördüğü saatlerde TCMB Başkanı Erdem Başçı Gaziantep’te konuştu. Konuşmanın sonunda “Yılsonunda doların 1.92 TL olacağını söylemiştiniz. Tahmininiz tutacak mı?” diye sordular.
“Dolar kuru konusunda halkın kafası karışıktı. Birinin devreye girip konuşması gerekiyordu. O gün bir mesaj verilmesi gerekiyordu. Ocakta yeniden cevap verebilirim” dedi.
Ama gene de dayanamadı “İyimserliğini” sürdürdü. “Portföy girişleri olması halinde TL değerinde kimsenin tahmin etmediği bir yükselişin yaşanabileceğini” söyledi. “Sermaye akımlarında en ufak bir yön değişikliği TL’ye değer kazandırabilir. Doların, euro’nun daha da yükselme ihtimali düşük” diye konuştu.
N’apalım 2.03 oldu...
Hatırlayınız, 28 Ağustos’ta Başçı: Not edin, dolar yılsonu 1.92 TL... “Beni şu anda iyimser bulabilirsiniz ama 1.92 TL görürsek şaşırmayalım. Bunu gerçekten not edin, bunun altında olursa şaşırmayın” demişti.
Eklemişti: Dövizin belini kıracağız... “Müdahale yöntemlerimizden biri ofansif strateji. Dünyada çok örneği olmadığı için piyasa idrak edemiyor. Fakat görürler bunun ne demek olduğunu. Elimizde çok kuvvetli mekanizmalar var. Burada tek beklenen şey strateji.
Strateji de böyle. Yavaş yavaş, zamanı geldikçe bunları bir araya sokacağız ve dövizin belini kıracağız. Bunu öyle bir yaparız ki, çok az rezerv kaybetmeden yaparız. Onu nasıl yapacağımız ilerde görürsünüz.”
TCMB Başkanı Başçı’nın ağustos ayında, doların yılsonunda 1.92 TL olacağını söylemesi doğru mu idi? Yanlış mı idi?
Başkan Erdem Başçı’nın konuşması;
‘Yanlış idi’
- Merkez Bankası başkanları gerçek olmayan hedefleri, hele hele nokta hedeflerini ortaya koyamaz. Çünkü bu hedefler kişisel hedefler değil, temsil ettikleri müessesenin hedefi olur. Merkez Bankası’nın da bunu hedefi gerçekleştirme sorumluluğu ortaya çıkar. Gerçekleşir ise başarıdır. Gerçekleşemez ise başarısızlıktır.
- Merkez Bankası başkanlarının ekonomideki bekleyişleri yönlendirme sorumluluğu vardır ama, ekonomideki bekleyişleri olumluya çevirmek için yalan yanlış konuşmaları beklenemez. O zaman sadece başkan değil, temsil ettiği Merkez Bankası da güven yitirir.
- TCMB Başkanı Başçı dolarda 1.92 TL hedefini ağustos ayında açıkladı. O tarihten bu yana başkanın sözlerine güvenen dışarıdaki ve içerideki piyasa oyuncuları kendilerine göre pozisyon aldılar. Dolar fiyatının yılsonunda 1.92 lira dolayına gerileyebileceğine inanarak riske girdiler. (Saf ve bakir bir Anadolu çocuğu olarak ben bile -kafamdan olmaz bu diye gelen uyarıya rağmen- doların yıl sonunda 2.00 TL’nin altına ineceğine, 1.95-2.00 TL arasında işlem göreceğine inanarak yazılar yazdım.)
- Özet ile, TCMB kişisel olarak inanmadığı, TCMB’nin arkasında duramayacağı bir hedefi, rakamı ortaya koymamalı idi.
- Doların yıl sonunda 1.92TL olmasa bile o fiyat dolayında olacağına inanarak dolarlarını satanlar veya ihtiyaçları olduğu halde dolar almayı erteleyenler şimdi ne yapacak...
‘Doğru idi’
- TCMB Başkanı da bir insan. Ekonominin kötüye gitmesinden, dolar fiyatının fırlamasından endişe eden bir insan. Ortalığın karışık olduğu, kendini yalnız ve sorumlu hissettiği bir anda, kötüye gidişi önlemek çabası ile riske girerek, faturayı göze alarak yararlı olacağını düşündüğü şekilde konuşabilir.
- Bugün “TCMB Başkanı Başçı arkasında duramayacağı hedefleri ortaya koymamalı diyoruz ama, belki de başkan ağustosta 1.92 TL hedefinden söz etmese idi, dolar o günlerde 2.20 TL’lere tırmanır, 2013’ün sonunu 2.50 TL’den kapatabilirdi. Belki de başkanın 1.92 TL söylemi doğru ve zamanında yapılmış bir söylem idi.
- Başkanın 1.92 TL hedefine inanarak riske girenler, kaybedenler olabilir, önemli olan ekonominin temel dengeleridir. Dolar fiyatını bugünkü çizgide tutabilmek de başarı sayılabilir.
Şöyle oldu, böyle oldu sonuç ortada. Dolar 2.00 TL’nin üzerinde satılıyor. Ufak ufak da fiyatı artıyor.