T24 Haber Merkezi
Gonca Tokyol
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre tüketici fiyatları ağustos ayında beklentilerden iyi gelerek aylık bazda 0,86 artış gösterdi. Baz etkisi nedeniyle yıllık TÜFE yüzde 16,65’ten yüzde 15,01’e geriledi. Çekirdek enflasyon ise yıllık bazda yüzde 16,2'den yüzde 13,6 seviyesine geriledi.
TIKLAYIN - Yıllık bazda enflasyon yüzde 15'e geriledi
Ağustos ayında en çok PTT'den koli gönderme ücreti (yüzde 33.33) artarken, onu salatalık (yüzde 23.35) ve sigara (yüzde 20.44) izledi; sivri (yüzde 29.82), çarliston (yüzde 29.47) ve dolmalık biberler (yüzde 24.46) de ayın en çok fiyatı düşen ürünleri oldu.
Kaynak: Verimetrik
Enflasyon tek haneyi görür mü?
Enflasyon, ağustos ayında son 15 ayın en düşük seviyesine gerilemiş oldu. Enflasyonun gelecek ay yüksek baz etkisiyle düşüşünü sürdürmesi beklenirken; kimi ekonomistler eylülde, kimileri ise ekimde tek hanelerin görülebileceğini belirtiyor. Ekim ayından sonra ise enflasyonun tekrar yükselmesi bekleniyor.
Bloomberg’ün kıdemli Ortadoğu ekonomistlerinden Ziad Daoud baz etkisinin enflasyonu ekim ayında tek haneli seviyelere çekmesini beklediklerini belirterek, “Ancak hemen ardından enflasyonist bir görünüm gelecek ve fiyat artışı yılı ortalama yüzde 13’te bitirecek” dedi.
Uzmanlar, enflasyon verilerinin beklentinin biraz daha altında gerçekleşmesinde talebin düşmesinin, kurda görece istikrar sağlanmasının ve birikimli kur etkilerinin geride kalmasının etkili olduğu yorumunda bulundu.
TÜİK ve İTO verileri tutmadı: "Bu işte bir gariplik var"
TÜİK’in açıkladığı verilere göre İstanbul için enflasyonun İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) pazar günü açıkladığı yüzde 2.53’lük perakende fiyat artışının yaklaşık 3’te birinde kalması ise dikkat çekti. İTO, İstanbul'da, ağustosta perakende fiyatlarda yüzde 2,53'lük artış olduğunu açıklamıştı, TÜİK verilerine göre ise İstanbul için bu rakam yüzde 0.86 oldu.
TÜİK’in açıkladığı enflasyon verisi, bankaların ve yatırımcıların beklentisiyle de uyuşmadı. Foreks Türkiye’nin anketine katılan ekonomistler, enflasyonun ağustosta aylık yüzde 1.34, yıllık yüzde 15.56 artacağı yönünde görüş belirtmişti. Marmara Üniversitesi Muhasebe ve Finansman Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova, konuyla ilgili Twitter’da yaptığı yorumda “Bu işte bir gariplik var. Bu kadar önemli kurum ve ekonomist TÜİK Enflasyonunun yakınına bile ulaşamamış” ifadesini kullanırken; iktisatçı Mahfi Eğilmez de “İstanbul'da İTO Ücretliler Geçinme Endeksinin (perakende fiyatlar) %2,53 arttığı Ağustos ayında TÜFE'nin %0,86 artması oldukça tuhaf” yorumunda bulundu.
Merkez Bankası ne yapacak? | “Lira belirgin bir biçimde zayıflamadığı sürece..."
Öte yandan, enflasyonun beklentilerin altında kalması Merkez Bankası’nın 12 Eylül’deki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faizi bir kez daha keskin şekilde artıracağı yönündeki beklentiyi artırdı. Bloomberg’ün haberinde görüşüne yer verilen Rabobank’tan Piotr Matys, “Lira belirgin bir biçimde zayıflamadığı sürece Merkez Bankası ekonominin üzerindeki yükü azaltmak için faiz indirimine devam edecek” dedi. Bloomberg ekonomistlerinden Daoud da yıl sonuna kadar 375 baz puan indirim daha beklediklerini belirterek, “Merkez Bankası muhtemelen gelecek haftaki toplantıda büyükçe bir indirime giderek bu azalımların büyük yükünü öne alacak” ifadesini kullandı.
Merkez Bankası'nın faizde yıl sonu hedefi yüzde 16 mı?
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi de benzer bir yorumda bulunarak şunları söyledi:
“Merkez Bankası gelecek enflasyon beklentileri ve enflasyonun ana eğilimini baz alıp buna Türkiye için makul olacak bir reel faiz ekleyerek hesaplayacağı patikaya uygun bir şekilde politika faizini belirlemeye devam edecektir. Ancak, TCMB Başkanı Murat Uysal reel faiz seviyesi için Enflasyon Raporu'nda bir paylaşımda bulunmamıştır.
Türkiye'nin CDS priminin 420 civarı olması ve diğer gelişmekte olan ülkelerin politika reel faizleri dikkate alındığında TCMB'nin baz senaryosunda politika faizini yıl sonuna kadar yüzde 16 civarına yaklaştırma hesabı olduğu söylenebilir. Merkez Bankası faiz indirimlerine devam edecek."
Deniz Yatırım Stratejisti ve Dünya gazetesi yazarı Orkun Gödek de AA’ya yaptığı açıklamada, “Eylül ayındaki TÜFE gelişiminin ardından yıl sonu TÜFE kapanışı yüzde 14-15 aralığında olabilir. Beklenti gerisinde kalan enflasyon rakamlarının ardından TCMB'ye yönelik eylül ayı faiz indirim beklentimizi 125 baz puandan 225 baz puan seviyesine, yüzde 17,50 olarak güncelliyoruz” dedi.
Capital Economics ekonomisti Jason Tuvey de gelecek hafta TCMB'nin faizi 250 baz indirmesini beklediklerini paylaştı. Tuvey, enflasyonun Eylül ve Ekim'de tek haneli seviyelere gerileyebilecek olması nedeniyle daha fazla indirim yapılabileceğini söyleyerek, gelecek yılın başlarında faizin %16 seviyesine çekilmesini beklediklerini ancak risklerin aşağı yönlü olduğunu belirtti. Diğer taraftan Tuvey'e göre enflasyonun tekrar yükselmesi ve TL'nin baskı altında kalması TCMB'nin rotasını değiştirmesine neden olabilir.
""Kışa doğru yaklaştığımızda enflasyon yeniden yükselmeye başlarsa ve TCMB faiz indirimlerine devam ederse, o zaman problem olur"
Merkez Bankası, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla gerçekleştirilen görev değişikliğinden sonra Murat Uysal başkanlığındaki ilk PPK toplantısında politika faizinde 425 baz puan indirime gitmişti. Faiz yüzde 24’ten yüzde 19.75’e inerken; bu adım son 17 yıldaki en büyük faiz indirimi oldu. PPK, 12 Eylül’de yeniden toplanacak.
PPK'nın para politikası duruşuna ilişkin mesaj cümlesi son toplantının raporunda "Enflasyondaki düşüşün hedeflenen patika ile uyumlu şekilde gerçekleşmesi için para politikasındaki temkinli duruşun sürdürülmesi gerekmektedir. Bu çerçevede, parasal sıkılığın düzeyi ana eğilime dair göstergeler dikkate alınarak enflasyondaki düşüşün sürekliliğini sağlayacak şekilde belirlenecektir" olarak değiştirilse de bazı ekonomistler ve yatırımcılar Merkez Bankası'nın keskin bir faiz indirimine gitmesinin enflasyonda ekim ayı sonrasında yaşanacak bir sert yükseliş karşısında sorun yaratabileceğini düşünüyor.
T24 yazarı Barış Soydan da PPK’nin Temmuz ayı sonundaki faiz indirim kararının ardından yaptığı değerlendirmede, “Düşük faiz düşük enflasyon” stratejisine inanan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz indirimlerinin devam etmesini istediğini belirterek, “Ama... Kışa doğru yaklaştığımızda enflasyon yeniden yükselmeye başlarsa veya Fed beklenen indirimi, beklendiği kadar çok yapmazsa; işte o zaman TCMB faiz indirimlerine devam ederse, o zaman problem olur” demişti.