Rusya'nın neredeyse iki hafta önce başlayan Ukrayna işgali küresel piyasalardan enerji fiyatlarına ve uluslararası yaptırımlara kadar geniş çapta ekonomik sarsıntılara sebep oluyor.
ABD, Avrupa Birliği ve İngiltere başta olmak üzere birçok ülke, Rusya'ya 24 Şubat'tan bu yana yıpratıcı ekonomik yaptırımlar uyguluyor ve bu piyasalarda rekor fiyat yükselişlerine sebep oluyor, küresel arz endişeleri ise emtiada birçok varlıkta rekor fiyat yükselişlerine yol açıyor.
Rusya, dünyada doğalgaz, petrol, alüminyum ve buğday gibi birçok ham maddenin en büyük ihracatçıları arasında. Batılı ülkelerin uyguladığı yaptırımların küresel piyasalar üzerinde domino etkisi oluyor.
Uzmanlar, Rusya'nın küresel emtia zincirinin arz ve talep kısmından tamamen çıkarılmasına kadar sürecek bir yeniden fiyatlandırmanın gerçekleştiğini düşünüyor.
Altında yükseliş
Altında yeni haftanın başında 2 bin doların üzeri test edildi.
Altın fiyatları geçen hafta yüzde 4'ü aşan bir yükseliş kaydetmişti.
Alüminyumun fiyatları rekor kırarak 4 bin dolara ulaştı.
Nikel fiyatlarında ise yüzde 16'lık artışla son 11 yılın en yüksek seviyesi kaydedildi, nikel fiyatları 33 bin doların üzerine çıktı.
Paladyum, 2020 Mart ayından bu yana rekor yükselişle 3 bin 357 dolara çıktı.
Rusya küresel paladyumun yüzde 40'ını üretiyor.
Yeni rekor seviyelere ulaşan bakır fiyatları ise ton başına 10 bin 835 dolara çıktı. Bakırda Rusya önemli bir üretici olarak öne çıkıyor, küresel üretimin yaklaşık yüzde 3,3'ünü oluşturuyor.
Tarımsal emtialar
Küresel emtia piyasasındaki artış tarımsal emtialara da yansıyor.
Dünyanın önemli buğday ithalatçılarından olan Rusya'da arz şoku yaşanacağına ilişkin beklentiler buğday fiyatlarında yükselişe yol açtı.
Reuters haber ajansına göre Chicago Ticaret Kurulu'nun en aktif buğday sözleşmesi bu hafta rekor kırarak yüzde 41 civarında yükseldi. Mısırda yüzde 17, soyada ise neredeyse yüzde 6 oranında yükseliş kaydedildi.
Euro ve rublede düşüş
Euro geçtiğimiz hafta dolar karşısında yüzde 3 değer kaybı yaşayarak 2020 yılından bu yana en düşük seviyesine geriledi.
Euro, güvenli liman olarak referans edilen İsviçre Frangı karşısında da değer kaybetti ve 2015'in başından beri ilk defa 1 frangın altına düştü. Bu durumda İsviçre Merkez Bankası'nın müdahale etme olasılığı arttı.
Rus Rublesi ise değer kaybetmeye devam ediyor; bugün dolar 125 rubleye kadar çıktı.
Şubat ayında 73 seviyesinde olan rublenin bu düşüşünün Rus ekonomisini üzerinde olumsuz etkisi olacağı düşünülüyor.
- Rusya'nın Ukrayna'yı işgali Türkiye ekonomisini nasıl etkileyebilir?
- Rusya'nın Ukrayna'yı işgali: Rusya'ya hangi yaptırımlar uygulanıyor?
Rus petrolü
Rusya'nın büyük bir küresel ihracatçı olduğu enerji alanında yaptırımların güç olduğu belirtiliyordu. Ancak ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Avrupalı müttefikleriyle Rusya petrollerinin ithaline yasak getirebilecek bir adımla ilgili etkin bir şekilde müzakere yürütüldüğünü söyledi.
Reuters haber ajansına konuşan Avrupa Birliği içinden bir kaynak, son 24 saatte yasaklama fikrine daha açık bir konuma gelindiğini söyledi. Benzer bir yasak için ABD Kongresi'nin de adım atabileceği düşünülüyor.
Rus petrolüne yaptırım endişeleriyle Brent petrolün fiyatı 2008 yılından bu yana en yüksek seviye olan 140 dolara yaklaştı ve ardından bir miktar geriledi.
ABD tipi ham petrol ise yüzde 8 yükselişle Pazar gecesi 130'50 doları gördü.