Osmanlı İmparatorluğu döneminde Atina'dan İngiltere'ye götürülen "Elgin Mermerleri" İngiltere ile Yunanistan arasında diplomatik çatışmaya yol açtı.
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, bugün Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ile planlanan görüşmesini Elgin Mermerleri tartışması nedeniyle son anda iptal etti.
Miçotakis, görüşmenin aniden iptal edilmesinden büyük hayal kırıklığına uğradığını söyledi ve Sunak yerine Başbakan Yardımcısı Oliver Dowden ile ayarlanan alternatif görüşme teklifini de reddetti.
Sunak'ın ofisinden yapılan açıklamada, Miçotakis'in İngiltere ziyareti sırasında Parthenon Heykelleri konusunu gündeme getirmeyeceğine dair Yunan hükümetinden güvence aldıkları inancı dile getirildi.
İngiltere'yi ziyaret eden Miçotakis, Pazar günü BBC'de katıldığı söyleşide, Atina Akrapolisi'nden Osmanlı İmparatorluğu döneminde İngiltere'ye götürülmüş olan "Elgin Mermerleri"nin Yunanistan'a geri gönderilmesi gerektiğini söylemişti.
Miçotakis, geri kalan kısmı Atina'daki Akropolis Müzesi'nde sergilenen Elgin Mermerleri'nin bu şekilde iki ayrı ülkede sergilenmesini "Mona Lisa tablosunu ikiye kesip sergilemeye" benzetmişti.
Sunak'ın bugün yapılması ve yaklaşık 45 dakika sürmesi planlanan görüşmeyi son anda iptal etmesinden çok rahatsız olduğu belirtilen Miçotakis "Duruşlarının doğru ve adil olduğuna yürekten inananlar, yapıcı bir tartışmaya girmekten asla çekinmezler" dedi.
İngiltere ve Yunanistan'ın dostluklarının uzun bir geçmişi olduğunu belirten Miçotakis, "Parthenon Heykelleri konusundaki pozisyonumuz belli. İngiliz mevkidaşımla bu konuda bir görüş alışverişinde bulunacağımı tahmin ediyordum" diye konuştu.
"Bu mülkiyet konusu değil"
Miçotakis Pazar günü BBC 1'de Laura Kuenssberg'in sunduğu programa katılmıştı. Tarihi eserlerin İngiltere ve Yunanistan'daki parçalarının resimlerini gösteren Kuenssberg'in "Sizce nerede daha güzel görünüyorlar?" sorusuna Yunanistan Başbakanı'nın yanıtı "Cevap bence çok açık" oldu.
"Eserler Akropolis Müzesi'nde daha güzel görünüyor. Bu müze bunun için inşa edildi" diyen Miçotakis, bunun sadece bir "mülkiyet" konusu olmadığını da ekledi ve "Bence bu, eserlerin mülkiyetiyle ilgili değil, yeniden bir araya getirilmesiyle ilgili bir konu. Eskiden tek parça olan bir anıtı nerede daha iyi değerlendirebilirsiniz?" diye sordu.
Parthenon Heykelleri de olarak bilinen eserlerin Yunanistan'a ait olduğunu ve geçmişte çalındığını da hatırlatan Miçotakis, mevcut durumun Mona Lisa tablosunu ortadan kesip iki ayrı yerde sergilemeye benzediğini belirtti.
"Sizce bu haldeki bir tabloyu görenler bundan keyif alabilir miydi?" diye soran Miçotakis, bu yüzden Elgin Mermerleri'nin orijinal yeri olan Yunanistan'a geri gönderilmesi için lobi çalışmaları yürüttüklerini söyledi. Yunanistan Başbakanı konuyu Salı günü İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile yapacağı görüşmede de gündeme getireceğini belirtmişti.
Ancak bu görüşmenin iptal olması üzerine Miçotakis bugün Yunanistan'a geri dönüyor.
Yunanistan Başbakanı dün İngiltere'de muhalefetteki İşçi Partisi'nin başkanı Keir Starmer'la da görüşmüştü. Starmer, Atina ile British Museum arasında bir "ödünç verme" anlaşması yapılırsa buna karşı çıkmayacaklarını söyledi.
Elgin Mermerleri nedir?
Yunanistan'ın başkenti Atina'daki Akropolis'te, Athena Tapınağı Parthenon ve çevresindeki yapılara ait olan, ve şu an İngiltere'deki British Museum'da sergilenen eserlere Elgin Mermerleri deniyor.
Tarihi eserler, Yunanistan topraklarının Osmanlı İmparatorluğu'na ait olduğu 19. yüzyılda başlarında, İngiliz diplomat Lord Elgin (Thomas Bruce) tarafından İngiltere'ye götürülmüştü.
Mermer eserler M.Ö. 447-432 yılları arasında inşa edilmişti.
British Museum'da sergilenen eserler arasında tapınağın duvar süslerinin (friz) 75 metrelik bir kısmı da bulunuyor.
British Museum'un verdiği bilgiye göre, Lord Elgin eserleri bir padişah fermanına dayanarak 1801-1816 yılları arasında İngiltere'ye götürdü. Dönemin İngiltere hükümeti, yaptığı araştırma sonucu eserlerin İngiltere'ye götürülmesinin "yasal" olduğu sonucuna vardı.
Eserlerin kalıcı olarak Yunanistan'a iade edilmesi için ilk başvuruysa 1983'te yapıldı. Müzenin internet sitesinde, "eserlerin iadesi için yapıcı görüşmelerin" sürdüğü" bilgisi yer alıyor.
İngiltere'de 1963 tarihli "British Museum Kanunu" eserlerin müze koleksiyonundan çıkarılmasını yasaklıyor.
Ancak ödünç verme konusunu düzenleyen bir kanun bulunmuyor.
Geçen yaz, British Museum envanterindeki bazı eserlerin bir çalışan tarafından çalınarak internette satışa sunulduğu ortaya çıkmıştı.
Birçok ülke bu olaydan sonra, tarihinin en büyük krizlerinden biriyle karşı karşıya olan dünyaca ünlü müzeye, "eserlerimizi geri verin" çağrısı yapıyor.