Dünya Sağlık Örgütü (WHO), yemek teslimatı yapan uygulamaların çocuklar arasında kullanımının artması ve internet oyunlarının popüler hale gelmesinin Avrupa'da obezitenin artmasında etkili bir faktör olabileceğini belirtiyor.
Avrupa'da yetişkinlerin yüzde 60'a yakını, çocukların ise üçte biri fazla kilolu ya da obez kategorisinde yer alıyor. Pandemi ise durumun daha da kötüleşmesine neden oldu.
WHO Avrupa Bölgesi 2022 Obezite Raporu'nda, obezite ile mücadele için sağlıksız yiyeceklerin çocuklara yönelik pazarlamasına sınırlama getirilmesi, sağlıklı gıdaların maliyetinin düşürülmesi ve her yaş grubunun daha fazla egzersiz için teşvik edilmesi gerektiği vurgulanıyor.
Raporda, yetişkinler arasında fazla kilo ve obezite sorununun yaygınlaşmasının önemli bir boyuta ulaştığı ve Avrupa'nın Amerika'dan sonra ikinci sırada yer aldığı belirtiliyor.
Bu sorunun Avrupa'da yılda 1,2 milyon ölüme yol açarak toplam ölümlerin yüzde 13'ünü oluşturduğu ve her yıl en az 200 bin yeni kanser vakasına yol açtığı tahmin ediliyor.
Rapora göre, (2016 yılı verileri itibarıyla) yetişkinler arasında fazla kilo ve obezite yaygınlığı bakımından Türkiye Avrupa'da ilk sırada geliyor.
'Karmaşık hastalık'
Vücutta çok fazla yağ, 13 kanser türü, tip 2 diyabet, kalp sorunları ve akciğer rahatsızlıkları da dahil olmak üzere birçok hastalık riskini artırıyor ve aynı zamanda engelliliğin ana nedenini oluşturuyor.
Rapora göre, obezite "karmaşık bir hastalık" ve sağlıksız beslenme ile fiziksel aktivite eksikliğinden çok daha fazlasını ifade ediyor.
"Obezite sınır tanımıyor" diyen WHO Avrupa Bölge Direktörü Dr Hans Kluge, Avrupa ülkelerinin her birinde obezitenin belli derecelerde bir sorun olduğunu belirtti.
Kluge, güçlü sağlık sistemleri geliştirme yoluyla "bölgedeki obezitenin gidişatını değiştirebiliriz" dedi.
Raporda, Avrupa'da gıda sektörünün son derece dijitalleştirilmiş durumda olmasının insanların neyi, ne zaman ve nasıl yediklerini etkilediği ve bunun daha yakından izlenmesi gerektiği belirtiliyor.
- Türkiye'de yetişkin nüfusun yaklaşık üçte biri obez
- İngiliz uzmanlardan tavsiye: 'Bel çevresi genişliği boyun yarısından az olmalı'
Uygulamaların etkisi
Örneğin yemek teslimatı uygulamaları, yağ ve şeker oranı yüksek yiyecek ve içecek tüketiminin artırmasında önemli bir rol oynuyor.
İngiltere'de yapılan bir araştırma, paket servis yemeklerin, evde hazırlanan yemeklere kıyasla günde ortalama 200 kalori daha fazla kalori içerdiğini gösteriyor. Bir hafta boyunca bu, bir çocuğun fazladan bir günlük kaloriye eşdeğer miktarda kalori tüketmesi demektir.
Avrupa Obezite Kongresi'nde sunulan WHO raporunda, online gıda ve yemek teslimatı uygulamalarının diyetleri, sağlıklı gıdaya erişimi ve genel olarak sağlığı iyileştirmede olumlu bir şekilde kullanılabileceği de belirtiliyor.
Çocuklar arasında oldukça popüler olan online oyunların, aynı zamanda kötü beslenme, sağlıksız davranış ve uzun süreli oturma ile de bağlantısına dikkat çekiliyor.
WHO buna rağmen, bu teknolojinin gençlerin fiziksel ve zihinsel sağlığını iyileştirmek için kullanılabileceğini belirtiyor.
Avrupa genelinde fazla kilo veya obezite sorunu, 5 yaş altı çocukların yüzde 8'ini, 5-9 yaş grubunun yüzde 29'unu, 10-19 yaş grubun ise yüzde 25'ini etkiliyor.
Bazı ülkelerde obezite ile mücadele amacıyla çeşitli uygulamalar gündemde.
Bunlar arasında, marketlerde satılan yiyecek paketlerine ve kafe ve restoranlardaki menülere kalori bilgilerinin eklenmesi; şekerli yiyecek ve içeceklere ekstra vergi getirilmesi, şeker, tuz ve yağ oranı yüksek gıdaların reklamına akşam 9'dan önce izin verilmemesi; ihtiyaçtan fazla gıda alımını teşvik ettiği gerekçesiyle bir al iki öde tarzı promosyonların yiyecek ve içeceklerde uygulanmaması gibi seçenekler bulunuyor.