Rusya'da yapılacak 2018 Dünya Futbol Şampiyonası için geri sayım sürüyor. Ancak turnuvanın başlamasına 200 günden daha az bir zaman kalmasına rağmen, ciddi bir sponsor sıkıntısı yaşanıyor. Dev şirketlerin akıttığı büyük meblağlara alışkın olan Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA), Rusya'daki şampiyona için yerli şirketlere umut bağlamıştı. Ancak henüz bu beklentiler karşılanamadı. 20 şirketlik bölgesel sponsor kontenjanından şu ana kadar sadece bir tanesi doldurulabildi. Alfa Bank dışında hiçbir Rus firması sponsorluk başvurusu yapmadı.
Bölgesel sponsor kategorisi aslında FIFA'nın en ucuz sponsorluk tarifisini oluşturuyor. Büyük turnuvalarda ana gelir, dünya çapındaki dev şirketlerden elde ediliyor. Ancak 2018 Dünya Kupası'na dünya markaları da destek olmaya pek hevesli görünmüyor. Büyük partnerler için ayrılan sekiz şirketlik kontenjanın henüz yarısı doldu. Bunlardan biri Rus enerji devi Gazprom.
FIFA'nın imajı sarsıldı
Dünya Şampiyonası'ndaki bu tablo, 2014 Soçi Kış Olimpiyatları ile tam bir tezat oluşturuyor. Bir düzineden fazla büyük Rus şirketi, Soçi'ye sponsor olmak için adeta birbirleriyle yarışmıştı. Peki aynı şirketler şimdi neden Dünya Kupası'nı desteklemiyor? Bu konuda yetkililer derin bir sessizliğe bürünmüş durumda.
Dört yıl önce Brezilya'da düzenlenen şampiyonada da tablo hayli parlak görünüyordu. FIFA, turnuva başlamadan altı ay önce tüm sponsor kontenjanlarının dolduğunu iftiharla açıklamıştı. Ancak daha sonra yolsuzluk ve rüşvet skandalları art arda patladı. 2015 yılında çok sayıda üst düzey FIFA yetkilisinin tutuklanmasıyla skandal zirveye ulaştı. O zamandan buyana New York'ta devam eden ceza davası, FIFA'nın imajını ciddi şekilde sarstı. Özellikle Batılı büyük şirketler, sponsorluk anlaşmalarını teker teker iptal etti. Sponsorluktan ayrılan dev markalar arasında Continental, Johnson & Johnson, Castrol ve Sony'nin yanı sıra Emirates de yer alıyor. Adidas gibi bazı mevcut sponsorlar ise FIFA ile işbirliğini gözden geçireceklerini açık açık dillendirmeye başladı.
Ancak Rus sponsorların 2018 Dünya Şampiyonası'na çekimser yaklaşmalarının tek nedeni sadece FIFA'nın sarsılan imajı değil. Şirketler, Rus ekonomisinin içinde bulunduğu zorlu koşullar nedeniyle FIFA ile yapılacak olası işbirliğinin maliyetinde de korkuyor.
"Şirketler itibar kaybından korkuyor"
2018 Dünya Futbol Şampiyonası Organizasyon Komitesi Genel Direktörü Aleksey Sorkin, sponsor konusunda sene başında ihtiyatlı bir iyimserlik içindeydi. Sorkin, "İlgi var ama bunun neden somut bir etkiye dönüşmediğini söylemek zor. Yine de adım adım ilerliyoruz" demişti. Sorkin, DW'nin son durumla ilgili görüş alma talebine ise henüz bir cevap vermedi.
İngiliz ekonomi gazetesi Financial Times, büyük sponsorların ilgisiz kalmasının nedeni olarak 2018 Dünya Şampiyonası'nın ev sahibi Rusya'yı gösterdi. Gazetenin haber-analizinde, gerek Rusya'ya karşı devam eden uluslararası yaptırımların gerekse 2014 Soçi Olimpiyatları sırasında patlak veren doping skandalının tekerrür edebileceği endişesinin, dev markaları ürküttüğü savunuldu. Örnek olarak da Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından dopnig skandalı nedeniyle ömür boyu men cezası verilen eski Rusya Spor Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Vitali Mutko'nun, aynı zamanda 2018 Dünya Kupası Organizasyon Komitesi Başkanı olması gösterildi. Gazeteye göre firmalar, turnuvaya sponsor olmaları durumunda itibar kaybına uğramaktan korkuyor.
İmdada Çin yetişti
Ancak tüm bu sorunlara rağmen FIFA, 2015-2018 yıllarını kapsayan mali planıyla ilgili bir endişe taşımadığını açıkladı. Söz konusu üç yıllık dönem için FIFA 5,66 milyar Dolar gelir elde etmeyi bekliyor.
FIFA'nın bu iyimserliğinin nedeni ise ayrılan bazı büyük sponsor firmalarının yerinin Çinli şirketlerle doldurulmuş olması. Yeni kazanılan sponsorlar arasında Çin'in en büyük kültürel etkinlik şirketi Wanda'nın yanı sıra eğlence elektroniğinin iki güçlü kuruluşu Hisense ve Vivo da bulunuyor. New York Times'in haberine göre sadece Wanda ile yapılan anlaşmadan elde edilen gelir 150 milyon Amerikan Doları'nı buluyor. Çinli şirketlerin ilgisinin arkasında ise bu ülkenin 2030 yılındaki Dünya Futbol Şampiyonası'nı organize etme isteği bulunuyor. Çin, sponsorluk anlaşmaları sayesinde turnuvaya evsahipliği yapma şansını artırmayı umuyor.
Mikhail Bushuev
© Deutsche Welle Türkçe