Dünya genelinde 8 kurumca yapılan "dünya üniversiteler sıralaması"nın son bir yıllık raporuna göre, tüm sıralamaların en az birinde ilk 500'e giren Türk üniversiteleri İstanbul, Ankara, ODTÜ, Hacettepe, Gazi, Ege, Bilkent, İTÜ, Boğaziçi ve Sabancı üniversiteleri oldu.
ODTÜ Enformatik Enstitüsü bünyesinde oluşturulan University Ranking by Academic Performance (URAP) laboratuvarları tarafından 8 kurumca yapılan “dünya üniversiteler sıralaması”nın son bir yıllık raporu yayımlandı.
ODTÜ Enformatik Enstitüsü URAP Laboratuvarları Başkanı Prof. Dr. Ural Akbulut, raporla ilgili yaptığı açıklamada, dünya üniversitelerini sıralayan 8 sıralama sisteminin bulunduğunu, bu kurumların kullandığı kriterlerin ve sıraladıkları üniversite sayılarının birbirinden farklı olduğunu ifade etti.
Akbulut, bu nedenle Türk üniversitelerinin dünya sıralamalarında kaçıncı olduğunun kamuoyunca tam olarak anlaşılamadığını dile getirdi.
URAP laboratuvarınca hazırlanan raporun, dünya sıralamalarında yer alan üniversitelerin Haziran-2012'deki durumunu özetlediğini anlatan Akbulut, “Dünya sıralamalarında en az bir listeye giren 143 üniversitemiz var. Türk üniversitelerinin dünya sıralamalarında hızla üst sıralara yükseliyor” dedi.
Genellikle ilk 500 üniversite arasına girebilen üniversitelerin kamuoyunun dikkatini çektiğini vurgulayan Akbulut, dünyada yaklaşık 20 bin üniversitenin bulunduğunu gelişmekte olan üniversitelerin ilk 500'e (ilk yüzde 2,5'e) girmesini beklemenin haksızlık olacağını vurguladı.
Öğrenci adayları ve velilerin, ilgilendikleri üniversitelerin dünyadaki yerlerini topluca bulacakları bir kaynağın bulunmadığını anlatan Akbulut, hazırladıkları raporda, bilim dünyasına, kamuoyuna ve öğrenci adaylarına 143 üniversitenin tümü hakkında, dünyadaki en son sıralama verilerini topluca sunduklarını belirtti.
Üniversiteler 5 grupta toplandı
Prof. Dr. Akbulut'un verdiği bilgiye göre, 8 sıralama sisteminden en az birinde ilk 500'e giren üniversiteler 1-500 grubunda yer aldı.
İlk 500'de (ilk yüzde 2,5'te) yer alan 10 üniversite; İstanbul, Ankara, ODTÜ, Hacettepe, Gazi, Ege, Bilkent, İTÜ, Boğaziçi ve Sabancı üniversiteleri oldu.
Bu üniversitelerin kendi içlerindeki sırası, kaç kez ilk 500'de yer aldığına göre belirlendi.
Dünya sıralamalarından en az birinde 501-1.000 arasına giren 16 üniversite ikinci grupta yer aldı.
En az bir sıralamada 1.001-1.500 arasına giren, 27 üniversite üçüncü grubu oluşturdu. Dördüncü gruptaki 15 üniversite en az bir sıralamada 1.501-2.000 arasına girdi.
Böylece, ilk 4 gruptaki toplam 68 Türk üniversitesi, dünyanın en iyi yüzde 10'luk diliminde yer alma başarısını gösterdi.
Sıralamalarda ilk yüzde 10'luk dilimde yer almayan, 75 Türk üniversitesi ise 2.001-20.000 arasında yer aldı ve beşinci grubu oluşturdu.
İlk 4 gruptaki üniversitelerin kendi içindeki sırası, kendi gruplarında kaç sıralamada yer aldığına göre belirlendi. Eşitlik halinde URAP dünya sıralamasındaki yerleri kullanıldı. Son gruptakiler, sadece Webometrics sıralamasına girdiği için kendi içlerinde, Webometrics'e göre sıralandı.
“Tek kriter sıralama değil”
Prof. Dr. Akbulut, dünya üniversite sıralamalarını tek kriter olarak görmenin doğru olmayacağını vurguladı.
Sıralama sistemlerinin farklı kriterler kullandığı için, üniversitelerin sıralamalardaki yerinin çok farklı olabileceğine işaret eden Akbulut, sosyal bilimler veya güzel sanatlar gibi alanlar için bu sıralamaların yeterince aydınlatıcı olmayabileceğini söyledi.
Bazı üniversitelerin, sıralamada geride olsa bile bazı fakülte ve bölümlerinin güçlü olabileceğini dile getiren Akbulut, bu nedenle öğrencilerin, ilgilendikleri üniversiteler hakkında diğer bilgileri edindikten sonra URAP'ın hazırladığı rapordan yararlanmalarını istedi.
Özellikle bilim alanları bazındaki sıralama tablolarının da yarar sağlayabileceğini kaydeden Akbulut, raporda, sıralama sistemlerinin kendi sitelerinden alınan en son verilerin, tablolarda sunulduğunu söyledi.
Akbulut, raporun, üniversitelerin sıralamalarda daha üst sıralara yükselmesine yardımcı olmayı ve bu konuda ek bilgi arayan veli ve öğrencilere yararlı olmayı hedeflediğini kaydetti.
Üniversite Sıralama Sistemleri
Dünya üniversitelerini, ilk kez 2003'te Çin'de Jiao Tong (ARWU) sıraladı. Bu sıralama Nobel Ödülü ağırlıklı. İspanya'da, üniversitelerin sitelerine odaklanan Webometrics sıralaması 2004'te yayınlandı.
Aynı yıl Times dergisi ve QS (Quacquarelli Symonds) firması, anket ağırlıklı En İyi Üniversiteler listesini ilan etti. İki kurum, 2010'da ayrılınca THE ve QS adlı iki ayrı sıralama çıktı. Tayvan'da HEEACT, bilimsel çıktılara dayanan sıralamayı 2007'de yayınladı. Hollanda'nın Leiden Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Çalışmaları Merkezi, yayın kalitesine dayalı sıralamayı 2008'de yayınladı. İspanya'daki Scimago, 2009'da bilimsel çıktılara göre bir sıralama yayınladı.
ODTÜ Enformatik Enstitüsü URAP Araştırma Laboratuvarı, 2010'da akademik performansa dayalı dünya üniversiteleri sıralamasını ilan etti. URAP'ın ilk 2.000 üniversiteye yer verme nedeni, dünyada ilk yüzde 10'a girebilen üniversiteleri kamuoyuna duyurmaktı.