Amerikan 10 yıllık tahvillerinin faizi yüzde 1.60’a çıkınca dolar dün gece Türkiye’de yükselişe geçerek 7.55 TL’yi geçti. Daha sonra bir miktar gerileyerek haftanın son işlem gününe 7.52 seviyesiden başladı... İyi de Amerikan tahvillerinin faiziyle dolar/TL arasında nasıl bir bağ olabilir? Amerika’da yaşananlar bizi neden ilgilendirsin?
1.Dolar yine neden yükseliyor?
Çünkü Amerikan 10 yıllık tahvillerinin getirisi, Biden’ın pandemiye karşı ekonomiyi desteklemek için açacağı 1.9 trilyon dolarlık paketin ve FED’in (Amerikan Merkez Bankası) izlediği parasal genişleme politikasının enflasyonu azdıracağı beklentisiyle yükseliyor.
10 yıllık tahvillerin getirisi uzun bir aradan sonra geçen hafta ilk kez yüzde 1.60’ı geçmişti. Amerika’da tahvil faizi yükselince Türkiye’de de dolar TL karşısında yükselişe geçmiş, geçen hafta 7.40’ı aşmıştı.
Hafta başında Amerikan 10 yıllık tahvil faizi gerileyerek yüzde 1.40’a çekildi ve küresel piyasalar durulur gibi oldu. Nitekim Türkiye’de de dolar gevşeyerek hafta başında 7.20’lere çekildi. Ama Amerikan 10 yıllık tahvilinin getirisi dün gece tekrar sıçrayarak yüzde 1.5772’yi gördü. Türkiye’de de dolar 7.55’e çıktı.
2.Tahville enflasyon arasında nasıl bir bağ var?
Bir ülkede enflasyon artarsa devlet tahvillerinin getirisinin de artması gerek. Yoksa yatırımcılar neden enflasyon altında getiri sağlayan bir şeye yatırım yapsın? Nitekim Amerika’da enflasyon beklentisi yükselince 10 yıllık tahvillere satış geldi. Tahvile satış gelince fiyatı düştü; fiyatı düşünce getirisi yükseldi… Biliyorum çok teknik oldu ama aslında basit: Bir tahvilin fiyatı düşünce getirisi artar. Bir tahvilin getirisi şöyle hesaplanır: Kupon faizi / tahvilin fiyatı. Çok karışık geldiyse boşverin, enflasyon beklentisi artınca tahvil getirisinin arttığını bilmeniz yeterli…
3.Amerika’da dün gece ne oldu?
Amerikan Merkez Bankası (FED) Başkanı Jerome Powell’ın Türkiye saati ile dün gece yapacağı konuşma geçen haftadan beri merakla bekleniyordu. Acaba Powell, Amerikan 10 yıllık tahvillerinin faizindeki yükselişle ilgili ne diyecek, müdahale sinyali verecek miydi? Herkesin merak ettiği buydu… Powell konuşmasında ultra geniş para politikasını sürdüreceklerini söyledi ama 10 yıllık tahvillerin getirisini düşürmek için ellerini taşın altına koyacakları mesajı vermedi. Bu konuyu pas geçti. Oysa piyasa Powell’ın “Piyasaya girerek 10 yıllık tahvillerden alım yapacağız. Biz alım yaparsak 10 yıllık tahvilin getirisi düşer, piyasa durulur, merak etmeyin” demesini bekliyordu. Söylemedi.
4.Konunun dolar/TL ile ilgisi ne?
Amerikan devletinin tahvillerinin getirisi yükselince Amerikan parası dolar da tüm dünya paraları karşısında yükseliyor. Nitekim doların 6 güçlü para karşısında değerini izleyen Dolar Endeksi Cuma sabahı 91.7’e kadar yükseldi. Oysa Dolar Endeksi bir ara kritik eşik olarak değerlendirilen 90 seviyesinin altına inmiş, uzun süre 89-90 bandında kalmıştı…
Çalkantı dönemlerinde dolar, ekonomisi kırılgan olarak değerlendirilen paralar karşısında daha fazla değer kazanıyor. Tahmin edileceği gibi bu süreçte doların en fazla değer kazandığı para birimi Türk Lirası. Çünkü Türkiye, dünyanın en kırılgan ekonomilerinden birine sahip.
5.Nereden çıkarıyorsunuz Türkiye’nin kırılgan olduğunu? Gözünüzü muhalefet bürümüş sizin!
Veriler ortada: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın rezervleri, başka bankalardan Swap’la (Para takası) borç aldığı dövizler çıkarılırsa eksi 42 milyar dolar civarında. Brüt rezerv ise 95 milyar dolar. Nereden baksanız Merkez Bankası’nın rezervleri çok yetersiz. Genel kabul gören görüşe göre bir ülkenin merkez bankasının kasasında, bir yıl içinde ödemesi gereken döviz borcu kadar döviz olması gerek. Türkiye’nin önümüzdeki bir yılda ödemesi gereken yaklaşık 180 milyar dolar döviz borcu var. Normal zamanlarda borcu borçla ödüyoruz. Ama ya piyasalar karışır, borçlanma kanalları kısa süre de olsa Türkiye’ye kapanırsa? Böyle bir şey olursa Türkiye bir ödemeler dengesi krizine sürüklenir. Türkiye’yi “kırılgan” yapan şey, işte bu. 2019 ve 2020 yılında Merkez Bankası’nın kasasından 128 milyar dolar satanlar Türkiye’yi dünyanın en kırılgan ülkelerinden biri yaptı…