Dışişleri teşkilatını değiştiren yeni kanunda önemli değişiklikler var. Dışişleri'ne, herhangi bir kurumda 5 yıllık devlet memuru olan bir görevli, dış politikaya yön veren birimlerin başına 'Büyükelçi' olarak atanabilecek.
Cumhuriyet'ten Dugyu Güvenç'in haberine göre Dışişleri'nin devlet protokolünü düzenleme ve uygulama görevi de elinden alındı. Bakanlığın en az iki bakan yardımcısı olması bekleniyor; bunlardan birine müsteşar Ümit Yalçın'ın, diğerine ise AB Genel Sekreteri Selim Yenel'in atanması bekleniyor.
Dışişleri Bakanlığı artık Türkiye'nin dış politikasını yapıcı değil uygulayıcı kurum olacak. Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu politika önerileri oluşturacak; Bakanlık uygulayacak.Bugüne kadar sadece yurtdışı teşkilatlar için yapılan Büyükelçi atamalarına artık merkez teşkilatı da eklendi. Liyakat esası kanunda korunmadı. Dışişleri'ne, herhangi bir kurumda 5 yıllık devlet memuru olan birisi, dış politikaya yön veren birimlerin başına atanabilecek. Devlet protokolünü düzenleme görevi de Dışişleri’nin elinden alındı.
Bakanlığın en az iki bakan yardımcısı olması bekleniyor; bunlardan birini müsteşar Ümit Yalçın 'ın atanması diğerine ise AB Genel Sekreteri Selim Yenel 'in atanması bekleniyor. Bakanlığın umudu bakan yardımcıları sayısının arttırılması.
Bakanlık 26 genel müdürlük ve daire başkanlığından oluşacak. Ancak bu birimlerin başına atanacak isimlerin Bakanlık personeli olma şartı artık kalktı. Başkan tarafından atanacak bu isimlerin görev süreleri de Başkanın görev süresi ile sınırlı olacak. Ancak bu uygulamanın Dışişleri'ndeki yurtdışı atamaları nasıl etkileyeceği şimdilik bilinmiyor.Büyükelçiler, 2-3 yıl yurtiçinde görev yaparken 2-3 yıl da yurtdışında görev yapıyor. Bakanlıkta halihazırda 'ikili siyasi genel müdürlük sayısı' 9 ve bu aynen kalıyor.
Artık protokol Dışişleri'nde değil
1927'de Atatürk'ün başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, devlet protokolünü düzenleme ve yürütme görevini Dışişleri'ne vermişti. Artık Bakanlığın görev tanımında protokol bulunmuyor; buna karşın bakanlıktaki Protokol Genel Müdürlüğü korunuyor ve yabancı misyonunun protokolüne dair 'düzenleme ve uygulama görevini sürdürüyor. Ancak devlet protokolündeki 'düzenleme' yetkisi kaldırılıyor ve sadece 'uygulamaktan' sorumlu oluyor. Devlet Protokolünü düzenleme görevi ise Cumhurbaşkanlığı'ndaki ...kurulunda olacak. Erdoğan, Cumhurbaşkanlıığı görevini üstlendiğinden bu yana fiilen yapılan bu uygulama Başkanlık sistemiyle artık yasallaşmış oluyor.
AB Bakanlığı yok oldu
Dışişleri'nin yeni görev tanımında Türkiye'yi "Cumhurbaşkanının politikaları doğrultusunda AB üyeliğine hazırlamak" yer alıyor. AB hedefine dair 'yönlendirme, izleme ve koordinasyon' görevi Bakanlığa verildi. AB Bakanlığı'nın, AB Başkanlığı olarak düzenlenececeği ve Dışişleri'ne önümüzdeki günlerde bağlanacağı öğrenildi.
Gözler Bakan yardımcılıklarında
Dışişleri'ndeki "Dış Politika Danışma Kurulu Başkanlığı” na başkanlık eden müsteşarın yetkileri kaldırıldı. Kurulun yasayla belirlenen meslek memurlarından atanan 6 üye ve müsteşar yardımcıları yerine yeni atanacak 15 üyesi Bakan tarafından belirlenecek. Şimdi bu kurula kimlerin atanacağı merak ediliyor.
Bakanlığın en az iki bakan yardımcısı olması bekleniyor; bunlardan birini müsteşar Ümit Yalçın 'ın atanması diğerine ise AB Genel Sekreteri Selim Yenel 'in atanması bekleniyor. Bakanlığın umudu bakan yardımcıları sayısının arttırılması. Yeni yapılacak atamaların, müsteşar yardımcılıklarının da lağv edilmesi nedeniyle Dışişleri'nde uzun süredir beklenen kararnameyi de hızlandırması bekleniyor.
Bakanlığa dışarıdan atama artık serbest
Meslek memurları ile Konsolosluk ve ihtisas memurlarının yükselmesi için kriterler eski kanunda sıralanıyordu. Yeni kanunda kriterler şimdilik boş bırakıldı ve meslek memurları için yeterlik sınavının "esas ve usulleri kanun ve yönetmelikle düzenlenir." denildi.Bugüne kadar Büyükelçi düzeyinde dışarıdan yapılan atamalara artık yenisi eklenecek. Dışişleri merkez teşkilatındaki genel müdürlüklere, herhangi bir kurumda 5 yıllık devlet memuru olan birisi atanabilecek. Örneğin Çevre Bakanlığı'nda görev yapan bir harita mühendisi, Afganistan'dan sorumlu ikili siyasi işler genel müdürü olabilecek. Yeni kanunda sadece Elçi ve Genel Müdür Yardımcıları için 'birinci ünvan grubundaki meslek memurları' ifaesi yer aldı.
Yükselmenin kriterleri yok
Bakanlıkta terfi sistemini düzenleyen kanunda da değişikliğe gidildi. Büyükelçiliğe giden yoldaki başkatiplik sınavı için belirlenen kriterler değişti ve bunun "yönetmelikle" düzenleneceği belirtildi. Aynı şekilde konsolosluk ve ihtisas memurları için de yükselmenin kriterlerinin yönetmelikle düzenleneceği belirtildi. Tüm bu kriterlerin belirlenmesi için çalışmaların sürdüğü öğrenildi
Büyükelçi artık 'en üst'teki isim değil
Türkiye'ye ait yurt dışındaki diğer kurumların faaliyetleri eskiden burada görev yapan Büyükelçi'nin gözetimine tabiiydi ve Büyükelçiyi bilgilendiriyordu. Yeni dönemde Büyükelçiler sadece 'eşgüdüm yetkisine' sahip olacak.
Kararnamede 'şifahi' kriter
Yeni dönemde bakan 'gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, Cumhurbaşkanının şifahi muvafakatını almak kaydıyla Bakanlık ve bağlı kuruluş memurlarını dış teşkilattan merkeze, merkezden dış teşkilata, dış teşkilatta bir memleketten diğer bir memlekete daimi görevle gönderme' hakkına sahip olacak. Bakanlık bünyesindeki tüm genel müdürlüklere sorumluluklarına ek olarak “Bakan tarafından verilen diğer görevleri yapmak" cümlesi eklenmiş.
Milletlerarası anlaşmaların müzakeresi ve imzalanması 'Cumhurbaşkanlığı kararnamesi' çerçevesinde yapılacak: Cumhurbaşkanının onay vermediği anlaşmalar onaylanamayacak.