T24- Başbakanlık'ın ilk Dersim Davası'na gönderdiği belgelerin içinden, davada adı geçen köyle ilgili 'imha telgrafı' da çıktı.
Radikal'den İsmail Saymaz'ın haberine göre, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın “Dersim için gerekirse özür dileriz” demesinin ardından ilk adımı atan ve Cumhurbaşkanlığı aleyhine dava açan Ali Doğan, bir sayfayı araladı. Dava kapsamında Başbakanlık’a bağlı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’nden Tunceli’deki mahkemeye 1826 belge yollandı. Belgelerin arasından, Ali Doğan’ın köyü Bornek dahil 3 köyde yaşanan katliamların kayıtları çıktı.
Dönemin Ordu Müfettişi Orgeneral Kazım Orbay’ın el yazısıyla kaleme alıp 15 Ağustos 1938’de Başbakan Celal Bayar’a gönderdiği telgrafta; Bornek (Düzpelit), Zımbik (Çığırlı), Kırnik (Buzlupınar) ve Heç (Demirkapı) köylerinden 395 kişinin ‘asilere’ yardım ettikleri iddiasıyla öldürüldükleri belirtiliyor. Yazıda, “Muhtelif köylerden mukavemet görmesi üzerine haydutlara öteden beri yataklık ve şeriklik eden Zimbik, Hiç, Kırnık ve Bornak köylerinden 395 haydut ölü olarak ele geçirilmiştir” deniyor.
Ayrıca bir başka köyde Mehmet Ali isimli bir kişinin bir onbaşıyı öldürmesi üzerine 49 kişinin de ‘imha’ edildiği belirtilerek, “Mehmet Ali isminde bir haydut kafile arkasından firarlayarak Necip onbaşıyı hançerle şehit etmiştir. Bu kargaşalıktan istifade ederek kaçmak isteyen 49 kişi imha edilmiştir” ifadesi kullanılıyor.
2 ve 4 yaşında haydutlar!
Ali Doğan’ın avukatı Barış Yıldırım, telgrafta geçen 4 köyün komşu olduğunu vurgulayarak “Kuvvetle muhtemeldir ki ‘ölü olarak ele geçirildiği’ ifade edilen ‘395 haydut’ arasında davacının annesi, 2 ve 4 yaşlarındaki kardeşleri ile 16 yakını da bulunmaktadır. Dolayısıyla bu belge aynı zamanda davacı ve yakınlarının süngülenmesi olayını da içermektedir” dedi.
Her akşam Ankara’ya telgrafla bilgi veriliyordu
Dönemin Ordu Müfettişi Kazım Orbay’ın el yazısıyla yazıp yolladığı tel-graflarda, ‘yardım ve yataklık’ suçlamasıyla imha edilenlerin sayıları ve bölgeleri tek tek rapor ediliyor.
Avukat Barış Yıldırım: “Arşivden çıkan en önemli bilgilerden biri askerî harekât süresince günlük olarak her akşam telgraf yoluyla Ankara’ya bilgi verildiğidir. Tüm telgraf ve raporlarda neredeyse yediden yetmişe tüm Dersimliler haydut olarak gösterilmiş ve sürekli olarak haydutlar ile şeriklerinin imha edildiklerinden bahsedilmiştir.”
8 yaşında süngülendi, öldü sanılıp bırakıldı
Ali Doğan, eski adı Bornek, yenisi Düzpelit olan köyde 1930’da dünyaya geldi. Dersim ile ilgili ilk davanın açılmasını sağlayan suç duyurusunda, yaşadıklarını şöyle anlattı:
Ali Doğan’ın annesi Fayime, 4 ve 2 yaşındaki kardeşleri Şıh Hasan ile Ali Rıza, dedesi Seyit Ali, amcası Haydar’ın da olduğu 20 kişi 1938’in yazında birbirlerine bağlanarak, şimdiki adı Buzlupınar, eski adı Kırnik olan mevkiye götürüldü. Kafile 2 saatlik yolun sonunda süngülenerek öldürüldü. O dönemde 8 yaşında olan Ali Doğan da süngü darbelerinden baygın düşünce öldü sanılarak bırakıldı. Ardından kaçak durumdaki köylüleri tarafından kurtarıldı Katliamdan kurtulan Düzpelitliler yakınlarının cesetlerini, öldürüldükleri Kırnik’te topluca gömdü ve başlarına ortak bir mezar taşı dikti.