Ekonomi

Denizlerdeki tehdit: Korsanlar

Tarihinin en parlak dönemini yaşayan deniz ticaret taşımacılığı bugünlerde üç ana tehditle karşı karşıya.

11 Eylül 2008 03:00
Finansman yetersizliği, gemiadamı eksikliği ve son zamanlarda artış gösteren korsanlık.Bu yıl içinde 30’un üstünde geminin korsan saldırılarına maruz kaldığı ve kaçırıldığı belirtiliyor. Kaçırılan gemilerin arasında bir de Türk gemisi bulunuyor. Mayıs ayında kaçırılan M/V Arean adlı kuru yük gemisinin serbest bırakıl¬ması için korsanlara 1 milyon dolar fidye verildiği iddia ediliyor.

Korsan saldırıları Aden Körfez’inde Hint Okyanusu’nu Kızıl Deniz'e bağlayan ticari harlarda uzun zamandır devam eden bir sorun aslında. Aden Körfezi’ndeki kanaldan yılda yaklaşık 20 bin gemi geçiyor. Ancak sadece iki hafta önce Somali kıyılarında 48 saat içinde Alman, İranlı ve Malezyalı dört gemiye saldırı olması ve bu yıl içindeki sayının 30’u geçmesi, Somali'de bunun bir gelir kaynağı olarak görül düğünün göstergesi oldu. Sadece Eylül ayında 10 gemi kaçırıldı. Somalili korsanlar son olarak da geçen hafta Mısır bandıralı bir kuru yük gemisiyle, iki Fransız vatandaşının bulunduğu bir özel yatı kaçırdı.

Uzmanlara göre; korsanlar uzun yıllar sadece gemileri soymakla yetinmişler; ama bu saldırılar bugün farklı bir boyuta ulasmış durumda. Fidye vermeyi kabul eden armatörlerle birlikte, korsanların bunu kazanç yolu görmeleri saldırıları daha da çok arttırıyor; çünkü gemileri soymak yerine kaçırarak çok daha fazla para kazanabiliyorlar. Uzmanlara göre korsanların saldıracakları gemilerin bandıralarına göre seçim yapmalarının bu işi ticaret haline getirdiklerinin de bir göstergesi. Korsanların Afrikalı gemileri göz ardı ederek, daha fazla kazanç sağlayabilecekleri tanker ve kargo gemilerinin yanı sıra turistik ve özel lüks yatlara saldırdıkları belirtiliyor. Mayıs ayında kaçından M/V Arean adlı kuru yük gemisinin serbest bırakılması için korsanlara 1 milyon dolar fidye verildiği iddia ediliyor.

Haziran ayında özel yatlarıyla birlikte kaçırılan iki Alman turistin 1 milyon dolar karşılığında serbest bırakıldığı da rapor edilen bilgiler arasında bulunuyor.

Doğu Afrika Gemiciler Destek Programı Başkanı Andrew Mwangura ise çok daha çarpıcı rakamlar veriyor: "Somalili korsanlar, Aden Körfezi1 nde kaçırdıklan iki Malezya tankeri ile bir Japon yük gemisi için toplam 8,2 milyon dolar fidye talep etti. Korsanların iki Malezya gemisi için 4.7, önceki ay kaçırdıkları Japon gemisi için de 3,5 milyon dolar istediler." Somalili korsanlar tarafından 8 ay önce kaçırılan bir Umman gemisi ise, 22 personeliyle birlikte açıklanmayan fidye karşılığında Ağustos ayında serbest bırakılmıştı.

Bu oranda büyük kazançların elde edilebilmesi nedeniyle 100 civarında olan korsan sayılarının üç yıl içinde 1200 kişiden oluşan 160 gruba ulaştığı tahmin ediliyor.

Uzmanlara göre Korsanların amaçlan arasında hızlı botların yanı sıra roket atar, el bombası ve otomatik silahlara sahip olmak var.

Gemiler rota değiştiriyor

Birleşik Arap Emirliği Gemi Armatörleri Birliği Başkanı Shararuddin Sharaf "Son üç yıldır Birledik Arap Emirliği bayrağı taşıyan 5'den fazla gemi korsanlar tarafından kaçırıldı. Bölgesel deniz taşımacılığı endüstrisi için oldukça riskli bir boyuta ulaştı. Aden Körfezi, Afrika kıtasını diğer bölgelere bağlayan çok kazanç hatlardan bir tanesi ancak artan korsan saldırıları, bu rotadaki deniz taşımacılığını tehdit eder noktaya geldi diyor. BAE’nin Somali Büyükelçisi Hussein Bullaleh ise, Somali donanmasının karasulardaki korsanlara karşı korumada yetersiz olduğunu ve bu denizlerde seyreden BAE gemilerine güvenlik garantisi veremediğini söyledi.

Hussein Bullaleh'a göre İslam Mahkemeleri Birliği (Union of Islamic Courts - UIC) 2006 yılında korsanlara çok büyük darbe vurdu. UIC, Birleşik Arap Emirlikleri'nin armatörlerine güvence sözü vererek Somali sularına ticaret için geri dönmesini sağladı. 2006 yılının sonunda UIC Etiyopyalı silahlı güçler tarafından düşürülmesiyle korsanlar yeniden kaldıktan yerden başladılar.

Uluslararası Denizcilik Bürosu Direktörü Pottengal Mukundan, savaş gemilerinin Aden Körfezi’ nde Somali kaynaklı korsanlara karsı müdahaleci rol oynaması konusunda çağrıda bulundu. Malezya merkezli MISC şirketine ait 55.000 dwt dökme kuru yük gemisi ve 30.000 dvvt tonajında iki tankerin korsanların saldırısına uğramasından sonra, şirket güvenliğinin sağlanıncaya kadar bölgeye yapılacak seyirlerini durdurduğunu açıkladı.

Yalnızca 2008'de 30 gemi kaçırıldı

Yıl içerisinde 30'un üstünde gemi korsanlar tarafından soyuldu veya kaçırılarak fidye karşılığında serbest bırakıldı. Korsanların fidye talebi 10 milyon dolarlara kadar çıktı.
Fidye paralarıyla daha da güçleniyorlar

Alman fidye paralan, hızlı bot ve silahlara yatırılıyor. Gemileri kaçırılan şirketler ise güvenlik sağlanıncaya kadar Aden Korfezfne gemi göndermeyeceklerini beyan etmeye başladı.

Tercihleri tanker ve kargo gemileri

Korsanların Afrikalı gemileri göz ardı ederek, daha fazla kazanç sağlayabilecekleri tanker ve kargo gemilerin yanı sıra, turistik ve özel lüks yatlara saldırdıkları belirtiliyor.

Üç yılda bir ordu seviyesine ulaştılar

Korsanlık yoluyla büyük kazançların elde edilebilmesi nedeniyle 100 civarında olan korsan sayısının üç yıl içinde 1200 kişiden oluşan 160 gruba ulaştığı tahmin ediliyor.

BM ve AB harekete geçme kararı aldı

Birleşmiş Milletler Güvenlik Komitesi, savaş gemilerini göndererek Somali sularında korsanlarla mücadele tasarısını onayladı. Bölgede savaş gemilerinin devriye gezmesi
önerildi.