T24 Dış Haberler
Demokrat Parti, Donald Trump'ı Temsilciler Meclisi'nin azledilmesine iki defa "evet" oyu verdiği ilk başkan yapmaya hazırlanıyor. Demokratlar, Trump'ı bir "darbeyi teşvik etmekle" suçluyor.
Kongre'nin alt kanadında görev yapan meslektaşlarına bir mektup gönderen Demokrat Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, "Trump'ın yaptıkları demokrasimize korkunç bir saldırıdır" yazdı ve Başkan'ın görev süresinin dolmasına iki haftadan kısa bir süre kala istifaya davet etti. Pelosi, Trump'ın istifa etmemesi durumunda tekrar bir azil süreciyle karşı karşıya kalacağını ifade etti.
Pelosi, Kongre'deki Cumhuriyetçilerden de Trump'a istifa çağrısı yapmasını istedi.
Demokratlar, çoğunlukta oldukları Temsilciler Meclisi'nde azil sürecinin kendilerine ait bölümlerini gelecek hafta hızlıca ilerletmeyi planladıklarını söylemişti. Meclis'in evet oyu vermesi durumunda Senato duruşmalar düzenleyecek. Süreç sonunda Senato'nun üçte ikisi Trump'ı yöneltilen suçlamalardan suçlu bulursa Başkan görevden alınacak.
2019'da da Temsilciler Meclisi, Trump'ın azledilmesine evet demiş, ancak Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Senato, Başkan'ı aklamıştı.
Cumhuriyetçi Senatör Ben Sasse, Temsilciler Meclisi'nin göndereceği azil suçlamalarına evet oyu verebileceğini söyledi. Bir Başka Cumhuriyetçi Senatör olan Lisa Murkowski de Trump'ın görevden alınmasına destek vereceğini ifade etti.
Trump, perşembe günü destekçilerine "vatanseverler" diye hitap etmiş, daha sonra da 20 Ocak'ta Joe Biden'ın yemin törenine katılmayacağını duyurmuştu.
Demokratlar daha önce Başkan Yardımcısı Mike Pence ve kabine üyelerine Trump'ı 25. Madde ile görevden alma çağrısında bulunmuştu. ABD merkezli bazı yayınlara göre Pence, maddeyi tetiklemeyi düşünmüyor.
Çarşamba günü Trump yanlısı binlerce protestocu, Biden'ın seçim zaferini resmileştirecek oturum gerçekleştirilirken Kongre binasının çevresini kuşatmıştı. Bir grup protestocu Kongre'ye ev sahipliği yapan Kapitol Binası'nın içine girdi. Olaylarda 5 kişi hayatını kaybetti. Kapitol'de güvenlik sağlandıktan sonra oturum devam etti ve Biden'ın zaferini resmileştiren Seçmenler Kurulu oyları sayıldı.
25. Madde'nin amacı nedir?
John F. Kennedy'nin öldürülmesinden sonra oluşturulan 25. Madde, mevcut başkanın görevini yapamayacak hale gelmesi durumunda görev değişikliği yapılabilmesini hedefliyor.
Maddenin 4.bölümü, başkanın görevi yürütemeyecek hale gelse bile görevi bırakmayı kabul etmemesi durumunda yapılabileceklerden söz ediyor.
Bazı uzmanlara göre 25. Madde yazılırken Kongre üyeleri fiziksel ve ruhsal problemlerden söz ediyordu.Bazı akademisyenler ise maddenin görevdeki başkan "ülkeye tehlike oluşturmaya başladığı zaman" kullanılabileceğini savunuyor.
25. Madde'nin tetiklenmesi için Pence'in ve kabinesinin çoğunun Trump'ın görevi devam ettirmeye uygun olmadığını iddia etmesi gerekiyor.
Trump bu durumda başkanlık yapabilecek durumda olduğu itirazında bulunabilir. Yine Pence ve kabinenin çoğu bu iddiaya karşı çıkmazsa Trump iktidarda kalır. Pence ve kabine Trump'ın itirazına rağmen şikayetlerini sürdürürlerse son kararı Kongre veriyor. Kongre'nin iki kanadının üçte ikisi de Trump'a karşı oy kullanırsa Başkan, 25. Madde ile görevden alınır.
Trump azledilip görevden alınabilir mi?
Azledilmek başkanın görevden alınması anlamına gelmiyor. Azil süreci, Temsilciler Meclisi'nin Trump'a suçlama yöneltip bu suçlamaları Senato'ya göndermesinden ibaret.
Eğer Temsilciler Meclisi'nin 435 üyesi başkana suçlamaların yöneltilmesini kabul ederse dosya Senato'da görülüyor. Senato daha sonra başkanın suçlu olup olmadığını belirlemek için duruşmalar gerçekleştiriyor. Anayasa'ya göre bir başkanın suçlu bulunup görevden alınması için Kongre'nin üçte ikisinin oyu gerekiyor.
"Üst düzey suç ve kötü davranış"
Başkanların azledilmesi için "üst düzey suç ve kötü davranış" işlemiş olması gerekiyor. The Guardian'a konuşan ABD Anayasa profesörü Frank Bowman, Trump'ın halkı isyana teşvik etmekle veya ABD hükûmetini devirmeye çalışmakla suçlanabileceğini ifade etti. Bowman, Trump'a "Anayasa'ya sağdık kalmamak" gibi daha genel bir suçlama da yöneltilebileceğini ifade etti.