7 Haziran seçimlerinden 35 gün sonra başlayan koalisyon turlarında Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun ilk durağı olan CHP’deki buluşmadan, ‘güçlü koalisyon kurulması’ görüşü çıktı. Görüşmede CHP’nin hükümet kurma ilkeleri arasında yer alan, AKP’nin ise kırmızı çizgisi olan ‘Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın konumu’nun gündeme gelmediği açıklandı. Buluşma ‘ön görüşme’ olarak nitelendirilirken iki parti arasındaki temasların sürmesi kararlaştırıldı. Bu arada AKP ile CHP’nin buluşmasına katılan heyetler, iki partinin koalisyon görüşmelerine nasıl yaklaştığının sinyalini de verdi.
Hürriyet'ten Okan Konuralp ve Turan Yılmaz'ın haberine göre, Davutoğlu, dün CHP Genel Merkezi’ne, başbakanlık makam aracı yerine sivil plakalı araçla geldi. Aracın, “DB” plakası dikkat çekerken, kulislerde “Devlet Bahçeli ve Deniz Baykal” isimlerine atıfla değerlendirmeler yapıldı.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve kurmayları, karşılama ve uğurlamanın Genel Başkan Yardımcısı seviyesinde yapılması kararı aldı; görev görüşmeye de katılacak Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak’a verildi. Kılıçdaroğlu ise Davutoğlu’nu, makamının bulunduğu 12. katın asansör kapısında bekledi ve yine oradan uğurladı.
‘Biz sizi iftara beklemiştik’
İlk randevulaşma sırasında CHP’nin, “İftarda buluşalım” önerisinde bulunduğu, ancak Başbakan’ın programı nedeniyle bunun yapılamadığı öğrenildi. Bu temasa atıfla Kılıçdaroğlu’nun, Davutoğlu’na karşılma sırasında, “Biz sizi iftara beklemiştik” demesi, Davutoğlu’nun da “İftar buluşması başka zamana” karşılığı vermesi buluşmanın sıcak başlangıcı oldu. Görüşmede dikkat çeken bir unsur da Kılıçdaroğlu’nun “CHP’nin Koalisyon İlkeleri 7 Haziran Genel Seçimleri Sonrasında Kurulacak Yeni Hükümet İçin CHP’nin İlkesel Çerçevesi” başlığıyla 14 ilkesini bir broşür olarak bastırtmasıydı. Broşürün, Kılıçdaroğlu ve Davutoğlu’nun tam karşısında bulunan sehpanın üzerine tek nüsha olarak konulması dikkat çekti. Broşürün diğer kopyaları toplantıya katılan AK Partililere de teslim edildi. Kılıçdaroğlu sehpanın üstüne koydurttuğu broşürle “İlkelerden taviz yok” mesajını vermiş oldu.
Açıklama Davutoğlu’ndan
1 saat 40 dakika süren görüşmenin ardından AK Parti Genel Merkezi’ne geçen Davutoğlu, basın toplantısı düzenledi. Kılıçdaroğlu ile görüşmesinin öncesinde çok yoğun bir mutfak çalışması yaptıklarını belirten Davutoğlu, özetle şunları söyledi:
“Kılıçdaroğlu ile yaptığımız görüşme samimi ve dostane bir atmosferde geçti. İkinci tur öncesinde, diplomaside kullandığımız ‘istikşafi’ tarzda, müzakere öncesi öngörüşme şeklinde her iki tarafın birbirini anlamasını temin edecek ve olabilecek uzlaşı alanlarıyla, resmini çizecek bir çalışma.
Cumhurbaşkanı konusu
Türkiye, demokratik kurumları yerleşmiş bir ülkedir. Cumhurbaşkanlığı makamı, bir hükümet ortaklığı görüşmelerinin gündemi olacak husus değildir. Bu çerçevede de bu konu açılmadı. Bana hükümeti kurma görevini Cumhurbaşkanı verdi. Görevi veren makamı tartışmak, eşyanın ve sürecin tabiatına aykırıdır. CHP ve MHP ile uzaklığımız veya yakınlığımız aynı. Eminim Sayın Bahçeli’yle görüşmemiz de aynı sıcak ortamda geçecektir.”
'CHP’nin 14’üyle bizim 10 ilke aynı'
Davutoğlu ile Kılıçdaroğlu’nun liderliğindeki görüşmenin perde arkası da ortaya çıktı. Hürriyet’in edindiği bilgiye göre Davutoğlu, basın toplantısında yaptığı konuşmanın aynısını CHP’de de yaptı. Davutoğlu, son derece samimi ve özenli bir üslup kullandığı sohbet sırasında Bosna seyahati ve Serebrenitsa Katliamı ile ilgili düşüncelerini aktardı.
Yapıcı olacaklarını vurgulayan Davutoğlu, CHP’nin seçim bildirgesindeki unsurları ve koalisyon için açıklanan 14 maddeyi çalışarak geldiklerini anımsattı. Davutoğlu, “Bizim açıkladığımız 10 maddelik koalisyon ilkeleri ile sizin açıkladığınız 14 madde neredeyse aynı” yorumunu yaptı. Hem Davutoğlu hem Kılıçdaroğlu, koalisyon görüşmeleri için olmazsa olmaz şartlarının ‘güven’ olduğunu ortaya koydu. Görüşmelerde yapıcı bir “ortak dil”in de kullanılması istendi. Kılıçdaroğlu, Türkiye’nin dış politikasında gelinen noktanın iyi olmadığını ima etti. Kılıçdaroğlu, “Bu sorunların üstesinden uzun ömürlü ve güçlü bir koalisyon hükümeti gelebilir” yorumunu yaptı. Davutoğlu da “Üç beş aylık bir koalisyon için bu tür görüşmelere ihtiyaç duyulmazdı” yanıtını verdi.
Kılıçdaroğlu, “ev sahibi nezaketi bunu gerektirir” diye ilk görüşmede, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile dört bakan üzerinden yolsuzluk iddialarının konuşulmasını istemedi. Ancak iki lider de hedeflerini ‘demokrasinin güçlendirilmesi’ olarak ortaya koydu. Yolsuzlukla mücadele konusu genel olarak da açılmadı, ancak iki liderin ‘uyuşuyor’ dediği ilkeler arasında yolsuzlukla mücadele konusunun da yer aldığına dikkat çekildi.
'Ömer Çelik’le sürdüreceğiz'
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Haluk Koç, görüşme sonrası yaptığı açıklamada, özetle şunları söyledi:
“Toplantımız bir ön görüşmeydi. Türkiye’nin güçlü bir hükümet profiliyle, önünde biriken iç ve dış sorunların aşılması için bir çalışmaya niyet, irade ortaya konuldu. ‘Bu şuna tahvil edilebilir, bu şekilde yorumlanabilir’ diye bir sonuç çıkartmak için henüz erken. Çıkan sonucu Başbakan Davutoğlu özetledi; güven tesisi üzerinde duruldu, ortak bir çalışma yapma tespiti ortaya konuldu, niyet beyanında bulunuldu. Bundan sonrası yöntem çerçevesinde ele alınacak. İki parti arasında Ömer Çelik ve ben teması sürdüreceğiz. Henüz bir takvim netleştirilmedi. CHP’nin bir 14 maddelik tespit tutanağı var. Bunları madde madde tartışma toplantısı değildi. Kimse kavga etmedi, güler yüzlü bir toplantıydı. Toplantıyı küçük notlarla aktarma görevi olan bir arkadaşımız dahil edildi. Kim kime yakın kim kime uzak öyle bir toplantı değildi. Bu sadece müzakereler öncesinde bir ön görüşme idi. Öyle bakmak gerekiyor.”
Kandil simidiyle
Başbakan Ahmet Davutoğlu ve heyeti CHP Genel Merkezi’ne, 17 Temmuz’da ilk günü kutlanacak Ramazan Bayramı için yanlarında gümüş tabakta çikolata ve dün geceki Kadir Gecesi nedeniyle kandil simidiyle geldi. Görüşmeden ayrılırken Davutoğlu’nun yüzü gülüyordu.
Heyetlerdeki isim şifreleri
AKP ile CHP’nin buluşmasına katılan heyetler, iki partinin koalisyon görüşmelerine nasıl yaklaştığının sinyalini verdi. CHP, Akif Hamzaçebi, Faik Öztrak, Selin Sayek Böke; AKP ise Numan Kurtulmuş ve Cevdet Yılmaz ile ekonominin ön planda olacağı bir koalisyon istediğini yansıttı.
Görüşmeleri tutanak altına almak isteyen CHP’den görüşmeye bir saat kala heyete bir isim daha ekledikleri bilgisi AK Parti ile paylaşıldı. CHP’den heyete Kemal Kılıçdaroğlu’nun başdanışmanlarından Rasim Bölücek, AK Rarti’den ise Ankara Milletvekili Ali İhsan (Mücahit) Arslan eklendi. Bölücek ve Arslan, liderler arasındaki ‘arka kanal’ olacak.
CHP Genel Merkezi, DSP- MHP- ANAP hükümetinin kurulduğu Mayıs 1999 sürecinden 16 yıl sonra, ilk koalisyon görüşmesine sahne olurken heyet üyelerinin şifreleri şu şekilde sıralandı:
CHP ekonomi ağırlıklı
Akif Hamzaçebi: İstanbul Defterdarlığı gibi önemli görevlerde bulunan Hamzaçebi, CHP’nin Maliye politikalarında belirleyici bir isim. Grup Başkanvekilliği yaptığı dönemde sağduyusu ve sakinliğiyle de diğer partilerin takdirini kazandı.
Faik Öztrak: DPT kökenli Faik Öztrak, AKP’nin 12 yıl boyunca izlediği ekonomi politikalarının temellerinin atıldığı DSP-MHP-ANAP koalisyon hükümetinin bürokratlarından biriydi. O dönem Hazine Müsteşarı olan Öztrak’ın, CHP’nin ekonomi vaatlerinde de katkısı büyük.
Selin Sayek Böke: CHP’ye son kurultayda katılan Böke, seçim kampanyası sırasında ekonomi konularındaki birikimi ve halkın anlayacağı şekilde anlatması ile dikkatleri çekti. “Kaynak nerede” sorusuna yanıtlarıyla adından söz ettirdi.
Haluk Koç: CHP Grup Başkanvekilliği ve halen sürdürdüğü Parti Sözcülüğü görevleri ile CHP’nin görünen yüzü. Kılıçdaroğlu, hem kamuoyunu bilgilendirme hem AK Parti ile resmi temasları yürütme görevini Koç’a vermeyi tercih etti.
Rasim Bölücek: Kılıçdaroğlu’nun isteği ile heyete girdi. Görüşmenin tutanaklarını tuttu. Kılıçdaroğlu’nun merkez sağdan transfer ettiği Bölücek, aynı zamanda CHP liderinin konuşma metinleri ve açıklamalarına en çok katkıyı sağlayan danışman. AK Parti’nin kritik isimleri ile kişisel ilişkileri de bilinen Bölücek, görüşmelerin seyri sırasında Kılıçdaroğlu’nun ‘arka kanal’ olarak kullanacağı isim olacak.
AKP’de Erdoğan krizi
Ömer Çelik: CHP’nin vaatlerini inceleyen heyetin başkanıydı. Aynı zamanda Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a yakınlığıyla biliniyor. 2002’de Erdoğan ile dönemin CHP Genel Başkanı Deniz Baykal’ın kritik temaslarına da aracılık etmişti.
Numan Kurtulmuş: Ekonomi profesörü olan Kurtulmuş, Ali Babacan sonrası partinin önemli ekonomi kurmaylarından biri olmuştu. HAS Parti lideriyken Erdoğan tarafından transfer edilen Kurtulmuş’un ismi AKP’nin yeni lider adayları arasında da geçmişti.
Cevdet Yılmaz: Kalkınma Bakanı Yılmaz, AK Parti’nin üç parti ile yapacağı görüşmelerdeki tek isim. Koalisyon çalışmalarında koordinatör bakan olarak görev alacak. DPT kökenli olmaları dolayısıyla CHP heyetindeki Faik Öztrak ile geçmişe dayalı tanışıklıkları bulunuyor.
Ayşe Nur Bahçekapılı: SHP ve CHP kökeniyle tanınıyor. Avukatlığı döneminde İstanbul Barosu ve Barolar Birliği’nde sol kanadın etkin isimlerindendi. CHP komisyonunda bulunması, bu parti ile yaşanabilecek siyasi tartışmalarda aracılık etme potansiyelinden kaynaklanıyor.
Ali İhsan (Mücahit) Arslan: 12 yıl boyunca Erdoğan’ın ‘sır küpü’ olarak bilindi. 7 Haziran seçimlerinde Ankara Milletvekili oldu. Heyette yer almıyordu. CHP Rasim Bölücek’i heyete dahil edince Arslan da AKP heyetine girdi. Arslan’ın varlığı doğrudan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görüşmelere dahil olması gibi yorumlandı.