T24 - Ergenekon soruşturmasını yürüten savcılar, AKP hükümetine karşı hazırlanan ve eski Deniz Kuvvetleri Komutanı Özden Örnek'in günlükleriyle ortaya çıkan darbe planlarıyla ilgili olarak dönemin kuvvet komutanlarını ifade vermeye çağırdılar. Savcılıktan gönderilen tebligata göre, Özden Örnek ile 2004 yılında Kara Kuvvetleri Komutanı olan Aytaç Yalman ve Hava Kuvvetleri Komutanı olan İbrahim Fırtına'nın hafta sonuna kadar ifade vermesi gerekiyor.
Ergenekon Savcısı Zekeriya Öz, daha önce yaptığı açıklamalarda "Darbe planı var da diyemem, yok da diyemem. Yargı çağırırsa bilgi vermeye hazırım" diyen dönemin Genelkurmay Başkanı emekli orgeneral Hilmi Özkök'ün ifadesini İzmir'e giderek almıştı. "Tanık" olarak ifade veren Özkök, "darbe girişimlerini duyduğunu, ancak elinde delil olmadığı için Genelkurmay Başkanı sıfatıyla adı geçen komutanlar hakkında soruşturma açtırmadığını" söylemişti. Özkök "şuyuu vukuundan beter olduğu için, kulağına gelen darbe girişimleri konusundan kimseyi söz etmediğini" de sözlerine eklemişti. Hilmi Özkök'ün kendisi de, "AKP'ye karşı ses çıkarmadığı" gerekçesiyle darbe girişimiyle suçlanan generallerin hedefi olmuştu. Ergenekon'un tutuklu sanıklarından Mustafa Balbay'ın günlüklerinde, bu cephedeki generallerin Özkök'ten "Bir numara", "Molla" diye söz ettiği yolundaki kayıtlar dikkat çekmişti.
Ayışığı ve Sarıkız darbe planları için komutanlara tebligat
Ergenekon davası sanıklarından dönemin Jandarma Genel Komutanı Şener Eruygur'un hazırlanışında öne çıktığı "Sarıkız" ve "Ayışığı" darbe planları için o dönemde (2004) kuvvet komutanı olan isimlere savcılıkça bugün (1 Aralık 2009) tebligat gönderildi. Darbe planları bilgisayarından çıkan günlüklerle duyulan dönemin Deniz kuvvetleri Komutanı emekli oramiral Özden Örnek, dönemin Kara Kuvvetleri Komutanı Aytaç Yalman ve dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı İbrahim Fırtına, gönderilen tebliga uyarınca hafta sonuna kadar savcılara ifade verecekler.
Şüpheli mi, tanık mı?
Emekli generallerin soruşturmada "şüpheli" olarak mı, "tanık" olarak mı ifade verecekleri henüz açıklığa kavuşmadı.
Üç kez mal beyanı veren Örnek'in 'trilyonluk' durumu
Darbe planlarında adı en öne çıkan isim olan dönemin Jandarma Genel Komutanı Şener Eruygur ile sık görüştüğü bilinen Cumhuriyet Ankara Temsilcisi Mustafa Balbay'ın günlüklerinde Özden Örnek'in hazırlıklardan "bir ölçüde geri çekildiği" belirtilirken düşülen şu kayıt dikkat çekmişti:
"Örnek Abinin (Özden Örnek) durumu da biraz karışık. Kendisinden üç defa mal bildirimi istenmiş. Birincisini beğenmemiş tepedeki, ikincisini göndermiş sonra bir defa daha göndermiş. Durum trilyon. O da bu nedenle bir ölçüde geri çekilmek durumunda olabilir.. "
Balbay 'Ben buradayım komutanlar nerede' demişti
Dokuz aylık tutukluluk döneminden sonra 24 Kasım'da Silivri'de savunma yapan Mustafa Balbay, darbe günlükleriyle ilgili olarak kendisi sorgulanırken bu günlükleri hazırlayanların ortada olmamasını eleştirmişti. Balbay, kendisini sorgulayan savcılar ile hâkime "Ben buradayım. Örnek nerede? O tanık pozisyonunda aslında benim tanık olmam lazım. Ben gazetecilik yaptım. O dönemi yazdım" demişti.
Savcılar: Davanın özü darbe girişimleri
Balbay'ın Silivri'deki savunması ve sorgulanması sırasında ilginç bir diyalog da, Mahkeme Başkanı Köksal Şengün ile duruşma savcısı Mehmet Ali Pekgüzel arasında yaşanmıştı.
Balbay'a yönelik darbe girişimleriyle ilgili sorular üzerine Şengün savcılara "Bu darbe girişimiyle ilgili tahkikat bildiğim kadarıyla yok. Var mı?" sorusunu yöneltince şu yanıtı almıştı:
"Davanın özünü Ayışığı, Yakamoz ve Eldiven darbe girişimleri oluşturuyor. Burada darbe girişimlerini yargılıyoruz. İkinci davanın özü bu. Ankara’da askeri tahkikat devam ediyor. Buradaki sanıklar darbe girişimi iddialarıyla ilgili burada."
İfadeye çağrılan komutanların dosyası ayrılmıştı
İkinci Ergenekon iddianamesinde, darbe girişimleriyle ilgili olarak durumu ele alınan komutanların dosyalarının "tefrik edildiği" (ayrıldığı) şu ifadelerle kayda geçirilmişti:
"Dönemin kuvvet komutanlarının, açıkça izah edildiği üzere, görev yaptıkları dönemde ‘askeri müdahaleye zemin hazırlama’ yönünde diğer şüphelilerle birlikte hazırlanan plan ve eylemlere iştirak ettikleri, ancak 2004 Ağustos ayında Şener Eruygur’un emekli olmasını müteakip, bu yönde herhangi bir çalışma ve eylemleri tespit edilemediğinden, adı geçenlerin bu döneme ilişkin eylemleri ile ilgili soruşturma evrakı tefrik edilmiştir.”
'Ergenekon eylemlerine iştirak ettiler'
İddianamenin “hukuki değerlendirme” bölümünde de şu ifadeler kullanılmıştı:
“Soruşturmada gelinen bu aşamada, Ergenekon terör örgütü ile irtibatı tespit edilemeyen kuvvet komutanlarının görev yaptıkları dönemde Ergenekon terör örgütü yöneticileri ile birlikte iştirak ettikleri eylemlerle ilgili evrak tefrik edilmiştir."
(...)
“Dosyaya konu olayların hemen büyük çoğunluğunun kamuoyunda infial uyandıran ve sivil dünyada gerçekleşen, yürütme organına yönelik terör eylemi olduğu, bu fiillerin azmettiricisi olan kişilerin general ya da muvazzaf asker olmaları, üniforma taşımaları salt askeri mahal gibi muğlak bir kavrama dayanak yapılarak askeri yargının görevli olduğu sonucu doğurmayacağı ve eylemlerin meydana geldiği yerin askeri mahal dışı olduğunda tereddüt bulunmamaktadır.”
Yeni yasa sivil yargıyı görevlendiriyor
Savcılığın bu görüşü doğrultusunda sivil yargıda gerçekleştirilecek işlemlerin Yargıtay’dan döneceği yorumları yapılırken, AKP bir gece yarısı operasyonuyla, "anayasal düzene karşı" işlenen suçlarda askeri yargının yargılama yetkisini bütünüyle kaldıran ve askere sivil yargı yolunu açtı. Konuya ilişkin düzenleme 27 Haziran 2009’da yasalaştı. Yaşanan tartışma sırasında, bu yasanın, emekli komutanlarla ilgili olası görev tartışmalarının sonlandırılması için çıkartıldığı görüşü de öne sürüldü.