Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) içindeki cunta yapılanması tarafından 15 Temmuz 2016'da düzenlenen darbe girişiminin üzerinden tam bir yıl geçti. Darbe girişimi sonrası ilan edilen olağanüstü hâl (OHAL) uygulaması kapsamında çıkarılan kanun hükmünde kararnameler (KHK) ile yaklaşık 200 bin kişi kamu görevinden ihraç edildi. Aralarında akademisyenlerin de bulunduğu çok sayıda kişi, darbe girişimiyle ilgileri bulunmadığı halde cezalandırıldıkları düşüncesiyle bu süre zarfında ya intihar etti ya da intihar teşebbüsünde bulundu.
Oysa 15 Temmuz 2016 günü tüm Türkiye için sıradan bir gün olarak başlamış, öyle de devam ediyordu. Günün hiç de sıradan olmadığı ise 16 Temmuz’a birkaç saat kala ortaya çıkıyordu. İstanbul’da köprüler askerler tarafından trafiğe kapatılmış, Ankara’da savaş jetleri alçak uçuş yapıyordu.
İşte dakika dakika o gece yaşananlar...
MİT'e giden binbaşı
14:20: Kara Havacılık Komutanlığı’nda görevli Binbaşı O.K, MİT’e giderek Hakan Fidan’ın kaçırılacağı ve darbe girişimi olabileceğini bildirdi.
16:16: Hakan Fidan, Genelkurmay 2. Başkanı Orgeneral Yaşar Güler’i telefonla arayarak bilgi verdi ve bir müsteşar yardımcısını ayrıntıları aktarmak üzere Genelkurmay Karargâhı’na göndereceğini bildirdi.
17:32: MİT Müsteşar Yardımcısı, Karargâh’a geldi, Orgeneral Yaşar Güler’e durumu anlattıktan sonra 17.54’te ayrıldı. Güler, Hulusi Akar’a detaylı bilgi verdi ve Fidan’n karargâha davet edilmesi görüşü oluştu.
İlk önlemler
18:10: Hakan Fidan Genelkurmay’a gelerek komutanların toplantısına -oldu ve “gelen ihbarın daha büyük planın parçası olabileceğini” söyledi.
18:30: Hulusi Akar, Silahlı Kuvvetler Harekât Merkezi’ni arayarak havada bulunan araçların indirilmesi emrini verdi.
19:25: Hulusi Akar, 4. Kolordu Komutanı Korgeneral Metin Gürak’a Etimesgut Zırhlı Birlikler Okulu’ndan hiçbir tank ve zırhlı aracın birlik dışına çıkmaması yönünde talimat verdi.
Erdoğan'a ulaşamadı
19:26: Hakan Fidan, Marmaris’te bulunan Cumhurbaşkanı’nı aradı, ‘uygun olmadığı’ belirtilince Koruma Müdürü’ne güvenlik önlemlerini sormakla yetindi.
19:26: Yaşar Güler’in özel kalem müdürü Yarbay Bünyamin Tümer, darbeci Mehmet Partigöç’ün odasına giderek komutanlar ve MİT Müsteşarı arasınndaki görüşmeler hakkında bilgi verdi.
20:09: Genelkurmay Personel Başkanı İlhan Talu, Hulusi Akar’ın makamında MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ı gördü. Talu, sıkıyönetim direktifinin altında imzası bulunan Cemil Turhan’a; Orgeneral Salih Zeki Çolak’ın Kara Havacılık Komutanlığı’na gittiğini, Gülen cemaatine mensup personelle ilgili tutuklamaların hemen başlayacağını söyledi. Bu görüşmeden sonra Genelkurmay karargâhı içindeki darbeci grup paniğe kapıldı. Darbe hazırlığı yapan diğer örgüt üyelerinin tutuklanacağı endişesine kapılan darbeciler, girişimi gece 03:00’ten saat 20:30’a çekti.
20:22: Hakan Fidan, Genelkurmay Karargâhı’ndan ayrıldı.
20:23: Akıncı 4. Ana Jet Üs Komutanlığı’nda toplanan 33 Özel Kuvvetler görevlisi, Genelkurmay Karargâhı’na doğru bir otobüs ile yola çıktı.
20:25: Hava Kuvvetleri Harekât Merkezi’ndeki darbeci askerlerin Tuğgeneral Kemal Mutlum’un talimatıyla ilgili yerlere bütün uçakların uçuşların serbest olduğunu duyurdu.
20:46: Tümgeneral Mehmet Dişli, Genelkurmay Karargâhı’na geri döndü, Hulusi Akar’ın Başdanışmanı Albay Orhan Yıkılkan’ın odasına geçti.
20:51: Mehmet Dişli ve ve Orhan Yıkılkan, Genelkurmay komuta katına doğru çıktı.
"Herkesi alacağız"
21:00: Mehmet Dişli, Hulusi Akar’ın makam odasına girerek, “Komutanım operasyon başlıyor, herkesi alacağız, taburlar, tugaylar yola çıktı, biraz sonra göreceksiniz” diyerek darbeyi tebliğ etti ve ikna etmeye çalıştı. Akar ise buna tepki göstererek bu yasadışı girişime destek vermeyeceğini bildirdi. Dışarı çıkan Dişli’nin talimatı üzerine Hulusi Akar, özel kalem müdürü Kurmay Albay Ramazan Gözel, Kurmay Albay Orhan Yıkılkan, Yüzbaşı Serdar Tekin, Başçavuş Abdullah Erdoğan, Genelkurmay Başkanı emir subayı yarbay Levent Türkkan tarafından derdest edildi.
21:20: 33 Özel Kuvvetler personelini taşıyan otobüs Genelkurmay Karargâhı’na ulaştı.
21:26: Darbeciler tarafından oluşturulan Yurtta Sulh isimli WhatsApp grubunda, bu saat itibariyle; “E-5 ve TEM’den İstanbul dışına çıkan trafik serbest bırakılacak, İstanbul içine giren trafik engellenecek ve geri çevrilecek” emri verildi.
F-16'lara yakıt ikmali
21:37: Genelkurmay Karargâhı mesaj ve evrak dağıtım sistemi (MEDAS) üzerinden “HAZIRLIK İKAZI VE BİRLİK İNTİKALİ” konulu mesaj “MAGG 5101” adresine gönderildi.
21:43: Adana İncirlik 10. Üs Komutanlığı’nda yakıt ikmali için tanker uçağı kaldırıdı. 2 kez havada Ankara’da darbe faaliyetine katılan F-16 uçaklarına yakıt ikmali yaptı.
21:48: Genelkurmay Karargâhı mesaj ve evrak dağıtım sistemi (MEDAS) üzerinden “ATAMA” konulu mesaj çeşitli komutanlıklara gönderildi.
21:52: Genelkurmay Karargâhı mesaj ve evrak dağıtım sistemi (MEDAS) üzerinden “ZIRHLI MUHABERE ARACI İNTİKALİ” konulu mesaj “kırkbeşinci bakmrkcom, karkombakkom, yirmisekizmknzptugkom, dörtkorkom” adreslerine gönderildi.
21:53: Genelkurmay Karargâhı mesaj ve evrak dağıtım sistemi (MEDAS) üzerinden “KATILIŞLAR ” konulu mesajın “karkom,denkom, havkom, jangenkom, sahilguvkom” adreslerine gönderildi.
Komutan arıyor
22:05: Yurtta Sulh isimli WhatsApp grubunda, bu saat itibarıyla; “1. Ordu komutanı sürekli Kuleli komutanını arıyor, 1. Ordu komutanı hemen alınmalı” talimatı verildi.
22:08: Şahin-1 kodlu 93-0677 kuyruk numaralı mühimmat yüklü F-16 uçağı ile Akıncı Üssü’nden izinsiz kalkış yapılarak Ankara üzerinde alçak uçuş gerçekleştirildi.
22:15: Cumhurbaşkanlığı’nı derdest etmek için oluşturulan darbeci timi taşıyan helikopter İzmir’deki Çiğli Askeri Üssü’e indi.
22:16: Akıncı Üssü’nden 4 adet F-16 uçağı izinsiz kalkış yaptı, Ankara üzerinde alçak uçuş yaptı.
Sıkıyönetim direktifi
22:17: Kara Kuvvetleri Komutanı Salih Zeki Çolak, İhsan Uyar, Ertuğrul Gazi Özkürkçü, Genelkurmay Karargâhı’ndan zorla çıkarıldı.
22:21: Genelkurmay Karargâhı mesaj ve evrak dağıtım sistemi (MEDAS) üzerinden “SIKIYÖNETİM DİREKTİFİ” konulu mesaj “tüm bakanlıklar” adreslerine gönderildi.
22:28: Haber kanallarında “İstanbul Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet köprülerinin Anadolu’dan Avrupa’ya geçişi jandarma tarafından trafiğie kapatıldı” şeklinde son dakika haberleri yapılmaya başladı.
22:32: Yurtta Sulh isimli WhatsApp grubunda, bu saat itibarıyla; “İstanbul Emniyet Müdürü Boğaz Köprüsü’ne geliyor, ivedi tutuklanması gerekiyor” talimatı verildi.
22:35: Diyarbakır 8.Ana Jet Üs Komutanlığı’ndan 6 adet F-16 uçağı izinsiz kalkarak Ankara üzerinde alçak uçuş yaptı, ardından Akıncı Üssü’ne indi.
22:45: Eskişehir Birleştirilmiş Hava Harekât Merkezi, Diyarbakır 8. Ana Jet Üs Komutanlığı’nı arayarak izinsiz kalkan 6 adet F-16 uçağının geri dönmesi için çağrı yapıldı. Ancak ancak uçaklar çağrıya yanıt vermedi.
22:53: 2 adet helikopter İmralı Adası yakınlarında uçuş yaptı.
Kalkışma ihtimali
23:02: Başbakan Binali Yıldırım, NTV haber kanalına telefonla bağlanarak, “Doğrusu bir kalkışma ihtimali üzerinde duruyoruz, belli ki emir komuta zinciri olmadan, asker içindeki bazı kişilerin kanunsuz bir eylemi söz konusu, ancak hükümet işbaşındadır. Bu kalkışmayı yapanlar en ağır şekilde bedelini ödeyeceklerdir” dedi.
23:03: Derdest edilen Hulusi Akar, Genelkurmay’dan helikopterle Akıncı Üssü’ne götürüldü.
23:05: Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, darbeye teşebbüs girişiminde bulunan askerlerle ilgili soruşturma başlattığını duyurdu.
Emniyet'e operasyon
23:18: Emniyet Genel Müdürlüğü Havacılık Daire Başkanlığı, F-16 ile bombalandı. 7 kişi şehit oldu.
23:51: Korgeneral Mehmet Şanver tarafından Eskişehir Birleştirilmiş Hava Harekât Merkezi’nde görevli Albay İsmail Üner’e; Hava Kuvvetleri Harekât Merkezi’nin illegal olduğu ve hiçbir talimatının yerine getirilmeyeceği emrini verildi.
Düğüne baskın
23:55: İstanbul Moda Deniz Kulübü’nde düğünde bulunan darbe karşıtı askerleri almaya giden darbeci askerler düğün salonunu bastı.
23:58: Balıkesir Üssü’nden 2 adet F-16 uçağı İstanbul’a doğru gitti.
00:00: Emniyet Özel Harekât Daire Başkanlığı bombalandı, operasyon için toplanan 44 özel harekât polisi şehit oldu.
00:02: MİT, helikopterlerle tarandı.
Darbe bildirisi
00:13: Darbeci askerler, TRT’de zorla darbe bildirisi okuttu.
00:24: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, CNNTürk haber televizyonuna bağlanarak, halkı meydanlara davet etti.
00:40: Yurtta Sulh isimli WhatsApp grubunda, “Arkadaşlar çok şükür Ankara ve İstanbul’da bir çok hedef ele geçirildi, TRT’de bildiri okundu, aynen devam, harekâtımıza karşı duranlara sert karşılık verilecek, emir budur” denildi.
00:45: Genelkurmay Başkanlığı internet sitesinden darbe bildirisi yayımlandı.
00:56: Ankara Emniyet Müdürlüğü binası bombalandı. 2 kişi şehit oldu.
01:08: Ankara Emniyeti ikinci kez bombalandı.
01:13: Diyarbakır’dan gelen Özel Kuvvetler Grup Komutanı Tuğgeneral Semih Terzi’nin uçağı Etimesgut Havalimanı’na indi.
01:20: Genelkurmay Başkanlığı internet sitesinden Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ülke sathında kontrol ve güvenliği sağladığına dair 2. korsan basın açıklamasını yayımlandı.
Milletvekilleri Meclis'te
01:30: Cumhurbaşkanı’nı Marmaris’ten alan helikopter alçak irtifada seyrederek, Dalaman Havalimanı’na ATA uçağının bulunduğu yere doğru geldi ve Dalaman Havalimanı pistine indi.
01:39: TBMM Genel Kurulu salonu açıldı, milletvekilleri Meclis’e gelmeye başladı.
01:43: Cumhurbaşkanı’nı taşıyan ATA uçağı Dalaman Havalimanı’ndan havalandı.
02:00: MAK ve SAT timlerini taşıyan helikopter, Çiğli’den Marmaris’e doğru hareket etti.
02:19: Eskişehir BHHM’den Türk hava trafiğini NATO’nun görmemesi için NATO’ya kapatma talimatı verildi.
TBMM bombalandı
02:21: Sivil halk, Genelkurmay Karargâhı’na girdi. 02:35: TBMM bombalandı.
02:40: Yurtta Sulh isimli WhatsApp grubunda, “Tekrar emri iletiyorum, toplanan kalabalıklar ateşle dağıtılacak” denildi.
03:00: TRT Genel Müdürlüğü binasını ele geçirmeye çalışan askerler gözaltına alındı, TRT yeniden yayına döndü.
03:10: Genelkurmay Başkanlığı internet sitesinden Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ülke yönetimine bütünüyle el koyduğu, uluslararası anlaşmaların geçerli olduğuna dair 3. korsan basın açıklamasını yayınlandı.
03:14: TÜRKSAT tesisleri bombalandı.
Erdoğan İstanbul'da
03:20: Erdoğan’ı taşıyan uçak İstanbul’a geldi. Aynı dakikalarda suikast timi, Erdoğan’ın tatil yaptığı Marmaris’teki otele iniş yaptı.
03:24: TBMM 2. kez bombalandı.
03.16: Astsubay Ömer Halisdemir, Özel Kuvvetler’in yönetimini devralmaya gelen Semih Terzi’yi vurarak öldürdü. Terzi’nin yanında bulunan Özel Kuvvet askerleri, kaçan Halisdemir’e ateş ederek onu şehit etti.
03:25: TBMM Genel Kurulu’nda bulunan Adalet Bakanı Bekir Bozdağ; “Meclis burada dursun, burayı kapatıp aşağıya (sığınağa) gidersek bu millet meydana gelmez, bu millet Meclis bunlardan korktu der, bizim burada yapacağımız şey burada ölmektir” dedi.
Savcılık harekete geçti
04:00: Ankara Cumhuriyet Başsavcılığ, "FETÖ/PDY terör örgütü" ile irtibatlı yargı görevlileri, Yurtta Sulh Konseyi üyesi general, amiral ve askerlerle darbeye teşebbüs faaliyetine katılan askerler hakkında gözaltı kararı verdi.
04:40: Ankara üzerindeki izinsiz uçuşlar devam etti. 4 adet F-16 uçağı, 1 adet tanker uçağı ve 1 helikopter başkent üzerinde uçuş yaptı.
04:42: Erdoğan’ın konakladığı otele helikopterlerden ateş açıldı, helikopterlerden inen yüzleri maskeli ve ağır silahlar taşıyan askerler oteli abluka altına aldı.
Karşı harekat başladı
04:54: Erzurum’dan 2 adet F-16 uçağı H-188 yetkisiyle (uçak düşürme yetkisi) kalktı. Darbeye teşebbüs faaliyetinin başlamasından itibaren, darbenin önlenmesi için ilk karşı hareket bu saat itibarıyla başladı. (Savcılığın tespiti)
05:02: Diyarbakır 8. Ana Jet Üs Komutanlığı’ndaki F-16 uçaklarına uçak düşürme yetkisiyle kalk talimatı verildi. Benzer yetki, Balıkesir ve Dalaman’daki F-16 uçaklarına da verildi.
05:37: Yurtta Sulh isimli WhatsApp grubunda, bu saat itibarıyla; “Ankara nasıl, herkes hayatta nasıl kalabiliyorsa öyle yapsın. Ankara’dan teyit ettim, teslim olun” denildi.
05:47: Yurtta Sulh isimli WhatsApp grubunda, bu saat itibariyle; “Murat faaliyet iptal mi, iptal komutanım, nereye ayrılalım, kaçalım mı, komutanım hayatta kalın, tercih sizin, biz karar vermedik henüz ama lokasyondan ayrıldık” mesajları paylaşıldı.
Boğaziçi teslim alındı
05:53: Yurtta Sulh isimli WhatsApp grubunda, “Grubu kapatıyorum mesajları silin” emri verildi.
06:15: Akıncı Hava Üssü’nden kalkacak uçakların düşürülmesi talimatı verildi.
06:19: Cumhurbaşkanlığı Külliyesi yakınındaki köprülü kavşak ve otopark bombalandı, 15 kişi şehit oldu.
06:40: İstanbul Boğaziçi Köprüsü’nü kontrol eden askerler teslim olmaya başladı.
06:52: Başbakan Binali Yıldırım, 1. Ordu Komutanı Orgeneral Ümit Dündar’ı vekâleten Genelkurmay Başkanlığı’na atadı.
Akıncı'ya top atışı
08:03: Uçakların kalkmaması için Akıncı Üssü ana pistine top atışı yapıldı.
08:26: Genelkurmay Başkanı Akar’ı taşıyan helikopter, Akıncı Üssü’nden kalkarak Çankaya’ya gitti.
08:36: Özel Harekât polisleri, Jandarma Genel Komutanlığı’nı ele geçirdi.
09:06: Genelkurmay Başkanı’nı Çankaya’ya götüren helikopter Köşk’e indi. Hulusi Akar’ın yanında Mehmet Dişli de vardı.
Yıldırım: Bastırıldı
10:25: Polis Özel Harekât darbecilerin gözaltı işlemlerini yapmak üzere Genelkurmay Karargâhı’nın güney nizamiyesinden kışlaya girdi.
11:16: Akıncı ana pistin kuzey pist başı vuruldu.
12:57: Başbakan Yıldırım, Çankaya Köşkü’ne geldi ve Hulusi Akar’la birlikte kameraların karşısına geçerek darbe teşebbüsünün bastırıldığını açıkladı.