Danıştay 12. Daire, toplu sözleşme ikramiyelerinden, sadece faaliyet gösterdiği iş kolundaki memurların en az yüzde 1’ini kaydeden sendikaların üyelerinin yararlanabileceğine yönelik toplu sözleşme hükmünün yürütmesini durdurdu. Kararda, düzenlemenin sendikal özgürlüğü kısıtlayıcı nitelikte olduğu belirtildi. Kararla, toplu sözleşme hükmünden yararlanamayacak olmaları nedeniyle memurların istifa ettiği, kapanma noktasına gelen bağımsız sendikalar rahat nefes aldı. Buna göre, toplu sözleşmedeki 400 TL’lik sözleşme ikramiyesi, sendika üyesi olan kamu görevlilerinin tamamına ödenecek.
Hükümet ve Memur Sen arasında yapılan 6. Dönem toplu sözleşme görüşmeleri sonrasında 2022 yılı için kritik bir karar alındı. Toplu sözleşmeye, üye olduğu sendikanın faaliyet gösterdiği iş kolundaki memurların en az yüzde 1’ini üye kaydetmemiş olması durumunda, ikramiyeden yararlanılamayacağı hükmü eklendi.
Diyanet ve Vakıf Görevlileri Sendikası, sözleşmedeki bu hükmün yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle dava açtı. Davaya bakan Danıştay 12. Daire, kritik düzenleme ile ilgili olarak yürütmeyi durdurma kararı verdi.
Kararda, anayasadaki örgütlenme özgürlüğüne yönelik düzenlemeler ve yasadaki kurallar anımsatıldı. Kararda, bu kurallara göre, kamu görevlilerinin ikramiyeden yararlanabilmeleri için sendika üyeliğinin bulunması ve ücretinden aylık kesinti yapılmasının yeterli olduğu vurgulandı. Toplu sözleşmedeki hükmün, mevzuat hükmünü daraltıcı ve toplu sözleşme ikramiyesinden yararlanma koşullarını kısıtlayıcı olduğu belirtilerek, “daha önceki dönemlere ilişkin toplu sözleşme metinlerinde yer almayan bir düzenlemenin yapıldığı anlaşılmaktadır” denildi.
“Çalışan lehine değişebilir”
Kararda, “toplu sözleşme ile nispi emredici nitelikteki kanun hükümlerinin çalışanlar lehine değiştirilmesi mümkün ise de, mutlak emredici kanun hükümlerinin, toplu sözleşme ile değiştirilmesi ya da uygulanamaz hale getirilmesi mümkün değildir. Diğer bir ifade ile, toplu sözleşme hakkı, kamu görevlilerine kanunla yüklenen birtakım yükümlülüklerden kurtulma hakkı vermediği gibi, kanunun belirlediği sınırlar dışında düzenlemeler yapma, birtakım hak ve yükümlülükleri kaldırma ya da bazı hak ve yükümlülükler koyma hakkı da vermemektedir” ifadeleri kullanıldı.
“Yüzde 1 barajı konulamaz”
Kararda, sözleşmeyle yüzde 1 barajı getirilmesinin sendikaların kuruluş amaçlarının gerçekleştirilmesini önleyici nitelikte olduğu, üye kaybına sebebiyet vereceği, kamu görevlileri arasında farklı sendikalara üye olmaları nedeniyle eşitsizlik yaratacağı, çalışma barışını olumsuz etkileyeceği vurgulandı. Bu nedenle düzenlemenin yürütmesinin durdurulduğu kaydedildi.
“200 sendika kurtuldu”
Kararı değerlendiren Yerel Hak Sen Genel Başkan Yardımcısı Uğur Şen, “6. Dönem Toplu Sözleşme görüşmelerinde memurun örgütlenme özgürlüğüne yüzdre 1 barajı ile set çeken toplu sözleşme maddesi hakkında Danıştay yürütmeyi durdurma kararı verdi. Karar sonrası memurlar bağımsız sendikalara üye olmaya başladı. Sendikal demokrasiye darbe vuran ‘yüzde 1 barajının ‘ altına imza atan ve bundan çıkar sağlamak için memurları esir almaya çalışan ‘darbeci’ sendikalara Danıştay ‘dur’ dedi. 240 sendikadan 200’ü yüzde 1 barajının altındaydı. Kararla 200 sendika kapanmaktan kurtuldu” dedi.