T24 Haber Merkezi
Gonca Tokyol
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Fırat’ın doğusuna yönelik operasyonun ‘birkaç gün’ içinde başlayacağını açıklamasının üzerinden 6 gün geçti.
Aradan geçen sürede Cumhurbaşkanı Erdoğan başta olmak üzere hükümet yetkilileri operasyon konusunda ‘kararlı’ olunduğunu ve kısa süre içinde harekete geçileceğini tekrarlamaya devam etti. Cumhurbaşkanı, son olarak pazartesi günü Konya’da yaptığı açıklamada konuyu ABD Başkanı Donald Trump’la da konuştuklarını aktararak, “Bu teröristlerin gitmesi lazım yoksa biz göndereceğiz. Madem ki ABD ile stratejik ortağız, gereğini yapmamız lazım” dedi.
Pentagon: Kabul edilemez
Türkiye’nin aksine Demokratik Birlik Partisi'nin (PYD) silahlı kanadı Halk Koruma Birlikleri'ni (YPG) ‘terör örgütü’ olarak kabul etmeyen ve Suriye’nin kuzeyindeki IŞİD karşıtı operasyonlarında YPG öncülüğündeki SDG ile ortaklık kuran ABD ise geçen sürede operasyon konusundaki negatif tavrını değiştirmedi.
Cumhurbaşkanı’nın Fırat’ın doğusuna operasyon duyurusunun ardından ABD’den ilk açıklama Savunma Bakanlığı’ndan (Pentagon) geldi. Pentagon Sözcüsü Sean Robertson tarafından yapılan açıklamada Suriye'nin kuzeyinde tek taraflı herhangi bir askeri harekatın ABD askerlerini tehlikeye atacağı gerekçesiyle ‘büyük bir endişe kaynağı’ olarak nitelendirildi. Açıklamada, "Bu tür adımları kabul edilemez olarak addederiz" ifadesine de yer verildi.
ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi: Kötü bir fikir
Ankara ile Washington arasında, Suriye başlığında iletişimi sürdüren en üst düzey yetkililerden biri olan ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey ise pazartesi günü, ülkenin kuzeydoğusuna yönelik herhangi bir harekatın "kötü bir fikir" olduğu yönündeki görüşü tekrarladı. Türkiye’nin kaygılarını anladıklarını ifade eden Jeffrey, operasyona dair ABD Başkanı Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan arasındaki telefon görüşmesi dahil her seviyede temasın sürdüğünü de aktardı.
ABD’nin eski Türkiye Büyükelçisi de olan Jeffrey, SDG için ‘nihai hedef’in eğişmiş Suriye toplumunun bir parçası haline gelmesi olduğunu sözlerine ekledi.
"ABD, Menbiç’ten PYD’yi çıkartarak operasyona gerek duyulmayacak noktaya getirebilir"
AKP Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş ise Jeffrey’nin açıklamalarına sert tepki göstererek, salı günü katıldığı CNN Türk canlı yayınında, “ABD’nin herhangi bir yetkilisinin bunu söylemesi kabul edilemez. Bu, dostluk ilişkisine sığacak bir şey değildir. Bu açıklamalar Türkiye’yi bağlamaz. ABD’lilerin mantıklı düşünerek üç beş tane militanla iş birliği yapmak yerine 81 milyonluk Türkiye'den yana olmalıdırlar” diye konuştu.
Bölgedeki ABD askerlerinin varlığının operasyou 'biraz zorlaştırdığını kaydeden Kurtulmuş, “Türkiye için ne olması gerekiyor ki, ‘operasyonsuz, diplomasiyle çözdük’ densin” sorusuna ise şu cevabı verdi:
“Terör örgütünün tasfiye edilmesi, oradan çekilmesi lazım. Amerikalılar bunu nasıl yapacaklarını bizden daha iyi biliyorlar. Dolayısıyla bizim beklentimiz kuzey Suriye’den PYD unsurlarının çekilmesi, Menbiç özelinde de oranın PYD’den temizlenmesidir.
Amerikan askerlerinin varlığı oradaki operasyonları biraz zorlaştırıyor ama bir şekilde oradan tahliye etmeleri eğer yapıyorlarsa bir an evvel Menbiç’ten PYD’yi çıkartarak böyle bir operasyona gerek duyulmayacak noktaya getirmeleri gerekiyor."
SDG: ABD durdurmak için ciddi çaba harcıyor, ama daha çok harcamalı
Türkiye’nin PKK’nın Suriye’deki kolu olarak nitelendirdiği ve terör örgütü kabul ettiği YPG’den yapılan açıklamada ise Türkiye’nin muhtemel operasyonunun IŞİD’in yararına olacağı savunuldu. Reuters’a konuşan Suriye Demokratik Güçleri (SDG) komutanı Mazlum Kobani ise olası bir operasyona ‘sert yanıt vereceklerini’ söyledi. ABD’nin operasyonu durdurmak için ‘ciddi’ çaba gösterdiğini de savunan Kobani, “Ama bu çabayı daha da artırmalı” dedi.
Suudi Arabistan'a ait Londra merkezli Şarku'l Avsat gazetesine konuşan bir başka YPG’li ise Suriye hükümetine çağrıda bulunarak, "Eğer hazırlarsa, biz sınırları koruma mekanizmalarını ve Türkiye'ye karşı iş birliğini konuşmaya hazırız" ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın duyurduğu operasyonun Suriye sınırları içinde gerçekleştirileceğine dikkat çeken bir diğer bölge aktörü ise İran oldu. İran Dışişleri Bakanı Sözcüsü Behram Kasımi, pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Herhangi bir ülke Suriye merkezi yönetiminden izin almadan Suriye topraklarında bir eylem yapmamalı. Buna uyulmadığı takdirde Suriye sorunun çözümüne yönelik İran-Türkiye- Rusya üçlüsünün yürüttüğü verimli Astana sürecinde bazı sıkıntılar çıkabilir" diye konuştu.
Türkiye, hali hazırda son iki yılda gerçekleştirdiği operasyonlarla Fırat’ın doğusundaki IŞİD ve YPG güçlerini bölgeden uzaklaştırdı. Türk Silahlı Kuvvetleri, Pentagon’un yaklaşık 2 bin ABD askerinin bulunduğunu belirttiği Fırat’ın doğusuna ise henüz hiç geçmedi.
Suriye Özel Temsilcisi Jeffrey, durumun 'bir şekilde yatıştırıldığını' söylese de, ABD'nin YPG'ye yönelik desteğinden uzun süredir rahatsız olan Ankara'nın, -Kurtulmuş'un salı günkü sözlerinden de anlaşıldığı kadarıyla- başlaması birkaç günden uzun sürse de en azından Menbiç kendisine bırakılana kadar Fırat'ın doğusuna operasyon konusunda geri adım atmayacağı görülüyor.