İlaç devi AstraZeneca'yla aşı tedariki konusunda sorun yaşayan Avrupa Birliği (AB), üyesi ülkelerde üretilen aşıların ihracatını sıkılaştıracağı uyarısında bulundu.
AstraZeneca, geçen hafta AB'ye, üretim sorunları nedeniyle tedarik hedefinin gerisinde kalacağını bildirmişti.
Pfizer-BioNTech de aşı tedarikinin azalacağını açıkladı ve bu nedenle AB'deki aşılama hızı yavaşladı.
Ülkeler, yüksek enfeksiyon sayılarını azaltmaya çalışırken, aşı tedariki kritik bir sorun haline geldi.
AstraZeneca'yla yaşanan sorun, ABD ve Almanya tarafından geliştirilen Pfizer-BioNTech aşısının İngiltere'ye tedarikini de etkileyebilir. İngiltere'ye yollanan BioNTech aşıları Belçika'daki tesiste üretiliyor.
AB'den gelen açıklamaları yanıt veren İngiltere'nin Aşılamadan Sorumlu Bakan Yardımcısı Nadhim Zahawi, aşı tedarikinin zorlu olduğunu kabul etmekle birlikte, "AstraZeneca ve Pfizer-BioNTech'in Şubat ortası ve tabii ki ilerideki hedeflerimiz için yeterli derecede aşı tedarik edeceğinden eminim" dedi.
Avrupa Komisyonu'nun Sağlıktan Sorumlu Üyesi Stella Kyriakides, daha önceki açıklamasında, 27 üyeli AB'nin "vatandaşlarını korumak için her türlü adımı atacağını" söylemişti.
Kyriakides, AB'de Covid aşısı üreten şirketlerin "üçüncü ülkelere her aşı ihraç etmek istediklerinde önceden haber vermeleri gerekeceğini" belirtti.
Zahawi ise "aşı milliyetçiliği çıkmazı" uyarısı yaptı ve "Tüm dünya güvenli hale gelene dek kimse güvende değil" dedi.
Tüm üye ülkelere toptan aşı tedariki yapan AB'de aşılama sürecinin yavaş olması eleştiri almıştı.
AB ne yapacak?
Stella Kyriakides dün Twitter hesabından yaptığı açıklamada, AstraZeneca'yla yapılan görüşmelerin "netlik olmaması ve yetersiz açıklamalar" nedeniyle tatmin edici geçmediğini söylemişti.
Kyriakides, "AB'ye üye ülkeler birlik halinde, aşı geliştiricilerinin uymaları gereken toplumsal ve sözleşmelerden kaynaklanan sorumlulukları var" demişti.
Avrupa Komisyonu üyesi ayrıca AB'nin "aşı teslimatlarının ayrıntılı planlarını" istediğini ve şirketle bir sonraki görüşmenin Çarşamba günü yapılacağını açıkladı.
https://twitter.com/SKyriakidesEU/status/1353805553064153091
Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn da, AB'de ne üretildiğini, neyin gönderildiğini ve dağıtımın adil olup olmadığını bilmenin bir hak olduğunu belirtti.
Spahn, "Burada mesele AB öncelikli olsun değil, mesele Avrupa'nın adil payını alması" dedi.
Merkezi İngiltere'de bulunan İngiltere-İsviçre ortaklığındaki AstraZeneca, "milyonlarca Avrupalıya mümkün olan en kısa sürede aşı ulaştırmak için elinden geleni yaptığını" açıkladı.
AstraZeneca: AB ülkelerine daha az aşı gidecek
Şirketin Oxford Üniversitesi'yle birlikte geliştirdiği aşı İngiltere'de onaylandı ve aşı şu anda yapılıyor.
Avrupa İlaç Ajansı'nın (EMA) aşıyı ay sonunda onaylanmasının beklenmesine karşın, henüz AB'den resmi onay almadı.
AB, şirketle Ağustos ayında 300 milyon doz ve 100 milyon ek doz opsiyonu öngören bir anlaşma imzalamıştı. AB, onay çıkar çıkmaz teslimatın hemen başlamasını ve Mart ayına dek 27 ülkeye 80 milyon dozun ulaşmasını umuyordu.
AstraZeneca'nın Avrupa'ya göndereceği aşılar büyük ölçüde İngiltere'de üretiliyor. Ancak kıta genelinde aşının üretildiği başka tesisler de var.
Geçen hafta AstraZeneca bir açıklama yaptı ve "Avrupa tedarik zincirindeki üretimimizdeki azalma, AB'ye gidecek doz sayısının daha az olması anlamına geliyor" dedi.
Yetkililer doz sayısının öngörülenin ne kadar azı olacağını teyit etmedi ancak Reuters haber ajansı bu yılın ilk çeyreğindeki teslimatın 31 milyon doza düşeceğini belirtti. Bu, yüzde 60'lık bir azalma demek.
Sorunun AstraZeneca için genetik materyalin hücrelere girişini sağlayan viral vektörleri üreten, Belçika'daki bir tesisten kaynaklandığı düşünülüyor.
Alman milletvekili Peter Lisse, Reuters'a yaptığı açıklamada, başka bir yerde değil de AB'deki tedarik zincirinde sorunlar yaşandığı açıklamasının "çürük" olduğunu belirtti ve "aşının İngiltere'den kıta Avrupasına gönderilmesinde sorun olmaması gerektiğini" vurguladı.
AstraZeneca aşılarını büyük miktarlarda üreten Hindistan Serum Enstitüsü'nün de yakın vadede üretimini Avrupa'ya kaydırma planı yok.
Avustralya ve Tayland gibi diğer ülkeler de AstraZeneca'nın aşı tedarikinde azalma olacağının söylendiğini duyurdu.
AB'deki aşılama süreci nasıl etkilenecek?
AstraZeneca'nın tedarikindeki azalma, Pfizer-BioNTech'in açıklamasının ardından ciddi bir darbe oldu.
Pfizer-BioNTech geçen hafta, Belçika'daki fabrikasında kapasite artırımı için gereken çalışmalar nedeniyle, önümüzdeki birkaç hafta teslimatların gecikeceğini belirmişti.
AB, birlik ülkelerinde yapılmaya başlanan Pfizer-BioNTech aşısından 600 milyon doz sipariş vermişti.
Gecikmeler, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in, Ağustos sonunda AB üyesi ülkelerde yetişkin nüfusun yüzde 70'inin aşılanması vaadini yerine getirmesini tehlikeye attı.