Bir ay önce, İngiltere'de koronovirüs vakaları azalıyor ve neredeyse tüm kısıtlamaların kaldırılmasıyla Covid salgınıyla mücadelede başarı sağlanmış gibi görülüyordu.
Ancak sadece haftalar sonra, vaka sayıları arttı ve ülkede her gün 30 binden fazla vaka bildirilmeye başlandı.
Ayrıca, aşıların sağladığı bağışıklığın da azaldığına yönelik kanıtlar artıyor.
Bağışıklığın azalması ne kadar kaygı verici?
Aşılamalarla elde edilen bağışıklığın azalması hep bekleniyordu.
İngiltere'de biri Zoe Covid Çalışmaları uygulamasından alınan verilere dayanan, diğeri de Oxford Üniversitesi'nin yaptığı iki araştırma, ikinci dozdan birkaç ay sonra bu azalmanın başlamış olabileceğini gösterdi.
Bu durum, bir kez daha bize, neden koronavirüsün dolaşımda olmasına alışmamız gerektiğini gösteriyor.
Uzmanlar, yaşamımız boyunca tekrar tekrar virüse yakalanmayı beklememiz konusunda netti.
Ancak her yeni enfeksiyonun, bir öncekinden daha rahat geçirilmesi bekleniyor.
Ve birçok kişi için, ilk enfeksiyonlar bile, normalde geçireceklerinden daha hafif atlatılacak. Çünkü aşılar ağır hastalığı önlemede hala yüksek derecede etkili.
Aşılama ve Bağışıklık Ortak Komitesi'nden (JCVI) Prof Adam Finn'e göre "iyi haber", aşıların bağışıklık sistemimizin mücadeleye önde başlamasını sağlayarak virüsün etkisini azaltması ve hala çok etkili olması.
- Kolombiya varyantı hakkında neler biliniyor, Covid aşıları varyanta karşı etkili mi?
- Beta varyantı nedir, risk ne kadar büyük?
Artan vaka sayıları ne kadar kaygı verici?
İngiltere'de Temmuz ortasında vaka sayıları azalmaya başladığında, uzmanlar kısıtlama dönemlerindeki gibi sürekli bir düşüş beklemememiz gerektiğini söylemişlerdi.
Modelleme uzmanları, bunun yerine vaka sayılarının inip çıkacağını ve bir dizi mini zirveler görüleceğini vurgulamıştı.
Şu anda yaşanan da tam olarak bu. Vaka sayıları yükseliyor ama aşama aşama.
Uzmanlar, toplumsal bağışıklık, davranışlar ve insanların temas sayılarındaki küçük değişikliklerin, vaka sayılarını artırıp azaltabileceği bir denkleme ulaştığımıza inanıyor.
- Türkiye'de 4. doz aşı kararı: Neden ihtiyaç duyuldu, uzmanlar ne diyor?
- Covid-19'a karşı tek doz aşı ne kadar etkili?
- Covid aşıları hakkında merak edilenler ve yanıtları
Sonbahar ne kadar kaygı verici?
Genel olarak, daha önceki dalgalara göre ölenlerin sayısı çok düşük oldu. Bu da aşıların ne kadar etkili olduğunu gösteriyor.
Kış aylarında yaşanan Covid dalgasında, bugünküne kıyasla 10 kat daha fazla kişi ölüyordu.
Virüs nedeniyle hala günde 100'den fazla kişi ölüyor. Ancak sert geçen bir kış mevsiminde günde 300 ila 400 kişi grip yüzünden hayatını kaybedebiliyor.
Burada en büyük bilinmeyen ve hükümete tavsiyeler veren uzmanları en çok kaygılandıran ise sonbaharda ne olacağı.
Warwick Üniversitesi'nden bulaşıcı hastalık modellemesi uzmanı Prof. Mike Tildesley, okulların açılacağı ve insanların işlerine geri döneceği Eylül ayının kritik olacağını söylüyor.
Tildesley, "Ağustos, çok garip bir ay. Neler olduğunu yorumlamayı daha da zorlaştırıyor. Eylül ayında normal davranışlar ve temas düzeyleri geri dönecek" diyor.
Ve tatil mevsiminin sona erdiği ve vakaların hızla arttığı İskoçya'dan gelen işaretler doğruysa, vakalarda ciddi artış olabilir.
Ancak bunun olması da kesin değil. Özellikle de gerçekten nüfustaki bağışıklık oranının virüsü uzakta tutabileceği bir denkleme yakınlaşmışsak.
Prof. Tildesley, "Gerçek şu ki, bilmiyoruz. Net bir şey söyleyebilmek için büyük ihtimalle Eylül sonunu beklememiz gerekecek" diyor.