Erkan ÖZ, (DHA)- PENTAGON ve CIA’in para savaşları danışmanı James Rickards, Çin’de çok büyük bir borç balonu oluştuğunu ve bunun 2019’da patlayabileceğini söyledi.
Hukuk ve finans uzmanı olan Rickards, The Daily Reckoning’de çıkan makalesinde son iki yılda Çin’de ekonomik büyümenin yavaşladığına dikkat çekti.
Çin’de daha önce görülen hızlı büyümenin yüzde 25’inin büyük inşaat ve alt yapı yatırımlarından kaynaklandığını anımsatan Rickards, inşaatların hayalet şehirlere dönüştüğünü ve özellikle dev ulaştırma yatırımlarının fazla kullanılmadığını belirtti.
Rickards şöyle devam etti: ‘’Bu yatırımlar borçla finanse edilmişti ve bu borçlar geri ödenemiyor. Başlangıçta bu yatırımlar kısa vadeli işler yaratmak ve çimento, cam ve çelik gibi sektörlere destek sağlamak açısından iyiydi. Ancak bu sürdürülebilir bir model değildi. Çünkü özellikle alt yapı yatırımları fazla kullanılmıyor ve gerekli geliri oluşturamıyor.
Çin’in başarısı, yüksek katma değerli teknoloji üretmesine ve tüketimi artırmasına bağlı. Ancak fikir- sanayi hakları kabul etmesi ( yasa dışı kopya üretimden vaz geçmesi ) ve iç tüketimi artırması, inşaat ve alt yapı yatırımlarının yavaşlaması anlamına geliyor ki bu da genel olarak ekonominin yavaşlaması demek.\"
Borçlar ödenemiyor
Pentagon için tarihin ilk para savaşları tatbikatını düzenleyen Rickards, Çin ekonomisinin yavaşlamasının borçları ödenemez hale getirdiğini bunun da bir finans ve likidite (nakit) krizi riski oluşturduğunu anlattı. Çin’in Merkez Bankası rezervlerinde 1.4 trilyon dolarlık ABD hazine bonusu tuttuğunu kaydeden Rickards, normalde Pekin’in bu varlıkları finans sistemini tekrar çalıştırmak için kullanabileceğini ancak bankacılık sistemini kurtarmak veya kendi para birimi Yuan’ın çökmesini engellemek için de bu kaynağa ihtiyaç duyduğunu vurguladı.
Sadece Çin bankalarının dolar cinsi borçlarının 318 milyar dolara ulaştığını belirten Rickards, bu paranın Yuan’a çevrilip inşaat projelerine ya da yerel şirketlere aktarıldığını bankaların elinde geri ödeme yapacak dolar kalmadığını ifade etti.
FED politikaları da tuz biber ekiyor
Çin’deki durumun aslında küresel bir dolar sıkışıklığının önemli bir parçası olduğunu aktaran Rickards, bunun da FED’in faiz artırımı ve bilanço küçültme (piyasadan dolar çekme) politikalarından kaynaklandığını belirtti.
2008 krizinde Amerika’nın batan bankacılık sistemini kurtarmak için FED’in yaklaşık 3.6 trilyon dolar para bastığını ifade eden Rickards, ancak bu fazladan paranın dünya çapında 70 trilyon doların üzerinde kredi yarattığını vurguladı. Yeni dönemde FED 2019 yılı sonuna kadar bu 3.6 trilyon doların 1 trilyon dolarını piyasadan çekip yok edecek. Rickards’ın hesaplamalarına göre 1 trilyon doların yok olması dünya genelinde 19 – 20 trilyon dolarlık kredinin kapatılmasını gerektirecek. Bu miktar, yaklaşık olarak Amerikan ekonomisi kadar büyük.
İflaslar başladı
Yazdığı kitaplar ABD’de en çok satanlar listesine giren Rickards, sözlerine şöyle devam etti: ‘’Çin’de uzun süredir şişen borç balonu nihayet artık patlamaya hazır. Ekonomi yavaşlıyor, borçlar artıyor ve borçlarını ödemek için en çok dolar kazanmaları gereken bir dönemde Çinli ihracatçılar Trump’ın ticaret savaşları ile adeta dayak yiyor. İflaslar her geçen gün artıyor. Bazı büyük holdingler ve yerel yönetimler yakın dönemde iflas ilan etti. Çinli devlet yöneticileri, ekonominin yavaşlaması karşısında paniğe kapıldılar. Pekin kredi musluklarını tekrar açtı, faizleri düşürdü, bankalardaki kaldıraç oranlarını yükseltti ve daha fazla borçla finanse edilen alt yapı yatırımlarının önünü açtı. Elbette bu geçici bir çözüm. Pekin’in tek yaptığı borç krizini ertelemek ve daha kötü hale getirmek. Bu devasa borç krizi, muhtemelen 2019’da Çin’i tüm gücüyle vurduğunda, dünyanın geri kalanı da kendi payına düşeni alacak.\"