Aşırı hava kirliliği, zehir saçan topraklar, pis nehirler... Başka hiçbir ülke, bu olumsuzluklardan Çin kadar muzdarip değil. Ama çevreciler bugünlerde Pekin yönetimini övgü yağmuruna tutuyor. Çevre ve hava kirliliğinin had safhaya ulaştığı Çin, artık frene bastı ve yeni yılla birlikte çöp ithalatını büyük ölçüde yasakladı. 1 Ocak 2018 itibariyle plastik atık ve 20 ayrı geri dönüşüm malzemesinin ülkeye girişine izin verilmiyor.
Çevre örgütü Greenpeace, bu adımı bir “uyanma çağrısı” olarak değerlendiriyor. Zira, atıklarını gemilere yükleyip Çin’e göndermeye alışmış olan sanayi ülkeleri için, yıllardır süren rahatlık devri artık sona erdi. Aslında “çöp ticareti” bugüne kadar iki tarafın da işine geliyordu. Batılı ülkeler atıklarından kurtulurken, Çin de gelen çöplerin içinden değerleri madde ve malzemeleri ayrıştırarak bunları üretimde kullanıyordu ve kar elde ediyordu. Çöp ayrıştırma halen Çin’in pek çok bölgesindeki milyonlarca işçinin ana geçim kaynağını oluşturuyor.
7,3 milyon ton plastik atık
Ancak dünya çöp ithalatı şampiyonu Çin, artık hem çevreyi hem de işçilerini daha iyi korumak istiyor. Yasak kararıyla ilgili Dünya Ticaret Örgtü’ne yazılı bir açıklama gönderen Pekin yönetimi, çöplerin çok sayıda tehlike içerdiğine vurgu yaptı. Ancak gerçek neden bambaşka: Ülke 2016 yılında toplam 7,3 milyon ton plastik atık ithal etti. Atıklar için tüm dünyadan yaptığı ithalat harcamalarının yarısına tekabül eden 3,7 milyar dolarlık devasa bir ödeme yaptı. Bununla birlikte bugün Çin, kendi ürettiği çöple başetmekte zorlanıyor. Sadece evlerde geçen yıl üretilen toplam çöp miktarı yaklaşık 200 milyon ton.
Çin’in kararından en çok etkilenecek ülkelerden biri de Almanya. Federal Çevre Bakanlığı verilerine göre Almanya’dan Çin’e bugüne kadar her yıl ortalama 560 bin ton plastik atık ihraç edildi. Bu, Almanların yıllık plastik atık üretiminin yüzde 9,5’u demek. Peki bu çöpler şimdi ne olacak? Çevreye duyarlı atık depolama, işleme ve geri dönüşüm faaliyetleri yapan işletmelerin mesleki çatı kuruluşu olan İkincil Hammadeler ve Bertaraf İşlemleri Birliği (BVSE) yetkilisi Jörg Lascher şöyle konuşuyor: "Elbette bazı sıkıntılar yaşacağız. Ama en nihayetinde hiç kimsenin evinin önünde çöp dağları oluşmayacak."
Çin’e gönderilemeyecek plastik atıkları yakmak da pek mümkün görünmüyor. Alman Yerel İşletmeler Birliği adlı meslek çatı kuruluşundan yapılan açıklamada, ülkedeki plastik atık yakma tesislerinin kapasitelerinin dolu olduğu kaydedildi. Almanya’nın, yıllarca plastik geri dönüşümündeki başarısıyla “örnek ülke” olarak görüldüğü belirtilen açıklamada, "Oysa Çin’e satılan plastik atıkların bir bölümü de Almanya’da geri dönüştürülmüş gibi gösterildi. Çünkü Çin’de de sertifikalı geri dönüşüm tesisleri var. Atıkların bir bölümünün burada geri dönüşmünün sağlandığından yola çıkıldı" ifadelerine yer verildi. Yerel İşletmeler Birliği, Almanya’da faaliyet gösteren şirketlere, burada daha fazla plastik geri dönüşüm tesisi kurmaları çağrısını da yaptı.
Yeni ve cazip fırsatlar
Çevre korumacılar da bu görüşü destekliyor. Federal Almanya Çevre Bakanlığı bünyesindeki Federal Çevre Dairesi’nden Evelyn Hagenah, "Çin’e çöp ihracatındaki koşulların kötüleşmesi, çevre açısından bakıldığında olumlu bir gelişme. Zira bu sayede Almanya’da plastik atıkların daha iyi tasnif edilmesi, işlenmesi ve daha fazla geri dönüşüme uygun malzeme kullanılması için yeni ve cazip fırsatlar ortaya çıkabilir" diyor. İşletmelerin bu yönde adım atması gerektiğini, çünkü Çin’in yeni ithalat düzenlemesi ile piyasa koşullarının yeniden şekilleneceğini belirten Evelyn Hagenah, "Örneğin elde kalan plastik atıkların yakılması yönünde bir talep artışı olursa, yakma tesislerinin kapasite doluluğu nedeniyle bir fiyat patlaması yaşanabilir. Bu da geri dönüşüm seçeneğinin rekabet şansını artırabilir" diye konuşuyor.
Bu, geleceğe yönelik de makul bir adım. Zira Almanya’da 2019 yılında yürürlüğe girecek yeni Ambalaj Yasası, zorunlu geri dönüşüm kotasını bariz şekilde yükseltiyor. Bu nedenle çevre örgütleri ve geri dönüşüm branşı temsilcileri, üretici işletmelere hep bir ağızdan, üretimde daha çok geri dönüştürülebilir malzeme kullanılması çağrısını yapıyor.
DPA, MÇ/DÇ
©Deutsche Welle Türkçe