38 futbol sahası genişliğindeki fuar alanında 130'un üzerinde ülkeden 3 bin şirket tarafından ilk kez Çin'e ulaşan 5 bin ürün tanıtılıyor. Avrupa ve Amerika kıtasından dünyanın en büyük sanayi ve teknoloji şirketlerinin katıldığı fuarda Çin'de yasaklanan Facebook ve Google gibi enformasyon ve telekomünikasyon devleri de boy gösteriyor.
Şanghay'daki ilk ithalat fuarı Çin'in dünyaya açık bir ekonomik süper güç olduğunu göstermek için organize edilmiş. Devlet Başkanı Şi Cinping fuarın açılış konuşmasında gümrük vergilerini düşüreceklerini ve ithal malların Çin piyasasına girmesini kolaylaştıracaklarını söyledi.
Çin Devlet Başkanı eğitim, telekomünikasyon ve kültür branşlarındaki yabancı sermaye yatırımlarına daha fazla kolaylık sağlayacaklarını, ithalatı arttıracaklarını, serbest dünya ticaretini destekleyeceklerini ve Dünya Ticaret Teşkilatı kurallarına uyulmasını beklediklerini dile getirdi.
Kısa süre önce Çin'de iş yapmak isteyen otomotiv ve farmakoloji şirketlerinin karşılaştığı engeller önemli ölçüde kaldırılmıştı. Alman otomobil imalatçısı BMW bu sayede Çin'deki ortaklığında yüzde 75'lik sermaye payına ulaşabilmişti. Çin'in ithal ettiği yabancı menşeli ilaçların gümrük vergisi de neredeyse sıfırlanmış bulunuyor.
Çin pazarı engellerle dolu
Ancak Çin'in attığı adımlar devletin reformlarını eleştirenlere yetmiyor. Eleştirilen konuların başında yabancı sermayeye getirilen, Çin şirketleriyle ortaklık kurma şartı geliyor.
Yabancı şirketler Çin'de iş yapabilmelerinin karşılığında teknolojik bilgilerinin önemli bölümü Çinli ortaklarıyla paylaşmaya mecbur ediliyor. Sermaye trafiği devlet tarafından sıkı bir şekilde kontrol edilip, düzenleniyor. Çin parası Yuan'ın ticaret savaşları nedeniyle Amerikan Doları karşısında değer kaybetmeye başlamasından sonra bu uygulamaya daha fazla ağırlık vermeye başlandı.
Ekonomik faaliyetlerin önemli bölümü tek merkezden yönetilip, düzenleniyor. İthalat fuarında organizatörler boş yer kalmaması için yabancı şirketlere ücret almadan geniş teşhir alanları tahsis etmiş.
Üstü kapalı taşlamanın muhatabı ABD
Devlet Başkanı Şi Cinping Çin'in ithalatçı bir ülke olduğunu göstermek için bu fuarın düzenlenmesini istemişti. Şi Cinping fuarın açılış konuşmasında yabancı şirketlerin çıkarlarını koruyacaklarını ve fikri mülkiyet hakkına saygılı olacaklarını duyurdu. Şi 2017 yılının Ocak ayındaki Davos buluşmasında da Çin'in küreselleşmenin ve serbest ticaretin savunucusu olacağını duyurmuştu.
Şanghay'daki ithalat fuarının asıl muhatabı ABD. Çin Almanya gibi ABD tarafından da ihracat hacminin ve ticaret fazlasının yüksekliği nedeniyle eleştiriliyor. Pekin yönetimi ise kendini, kimseyi Çin malı almaya zorlamadıkları ve asıl, Çin'de ucuz imalat yaptırıp büyük paralar kazanan yabancı şirketlerin kârlı çıktıkları teziyle savunuyor.
ABD değişmeye niyetli görünmüyor
Donald Trump ve Şi Cinping'in ticari anlaşmazlığı ortadan kaldırma yolunda önemli mesafe kaydedildiği şeklindeki açıklamalarına rağmen Washington Çin'in argümanlarına kulaklarını tıkıyor. Şanghay'daki fuara yüksek düzey temsilci göndermeyen ABD'nin Pekin Büyükelçiliği sözcüsü "Çin'in dünya ekonomisine zarar veren gayrı adil ticaret politikasını düzeltmesi gerektiğini" söyledi.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü gerekli reformların yapılmadığı iddiasını yanıtlarken "Çin'den pazarlarını Amerikan mal ve hizmetlerine açmasını isteyenler, kapılarımızı açıp bütün dünyayı davet ettiğimiz fuara kimseyi göndermiyor" dedi. Sözcü "böyle çelişkili söylem ve davranışlara akıl erdirmenin zor olduğunu" da sözlerine ekledi.
İthalat fuarının önemli davetlilerinden Almanya Şanghay'da Thyssen-Krupp ve yazılım devi SAP tarafından temsil ediliyor. Çin yönetimi yabancı üreticilere nasıl açıldığına, resmi ithalatçı şirketlerin imzaladıkları milyarlarca dolarlık sözleşmeleri örnek gösteriyor.
Jun Yan
© Deutsche Welle Türkçe