Avrupa ülkelerinden Suriye’ye giden yüzlerce radikal İslamcı, burada savaş deneyimi kazanarak geri dönüyor. Almanya’da güvenlik birimleri Suriye'den dönüp potansiyel tehdit oluşturan radikal İslamcıları tek tek mercek altına alıyor. Ancak alınabilecek önlemler sınırlı. Bu nedenle sosyal hizmete ağırlık verilmesi görüşü ağır basmaya başladı. Radikal İslamcılar, sivil toplum kuruluşlarının da görev aldığı danışma merkezleri aracılığıyla topluma döndürülmeye çalışılıyor.
Alman iç istihbarat birimi Anayasayı Koruma Teşkilatı’nın verilerine göre Almanya’dan Suriye’ye giden radikal İslamcıların sayısı daha iki yıl önce 40 iken bu sayı geçen yıl 320’ye yükseldi. Şu an ise Suriye’ye gidenlerin sayısının 650’yi bulduğu tahmin ediliyor. Bu 650 kişiden yaklaşık üçte birinin Almanya’ya geri döndüğü belirtiliyor.
Türkiye faktörü
Rheinland-Pfalz eyalet emniyet teşkilatında siyasi suçlardan sorumlu Marwan Abu-Taam, bu rakamın çok daha yüksek olabileceği tahmininde bulunuyor:
“Hakkında hiçbir şey bilmediğimiz grup, tahminen ülkeden çıktıklarını fark ettiğimiz gruptan daha büyük. Suriye konusunda sorun, Afganistan ile karşılaştırdığınızda, oraya seyahatin daha kolay oluşu. Almanya'dan Türkiye'ye uçan biri dikkat çekmiyor, çünkü Türkiye'ye birçok kişi seyahat ediyor. Kim tatil için gidiyor, kim Suriye sınırına gidiyor, kontrol edilemiyor.”
Alman güvenlik birimleri bu muazzam tehlikeye karşı alarmda. Polis, istihbarat birimleri, savcılıklar ve diğer birimlerden oluşan ortak terörle mücadele merkezi geri dönen herkesin tehdit potansiyelini tek tek inceliyor ve buna göre önlemler alınmaya çalışılıyor. Ancak bu süreç de çeşitli zorluklarla dolu.
Soruşturma da takip de zor
Tek bir kişinin aralıksız takibi için 20 ila 30 memurun görevlendirilmesi gerekiyor. Alman Federal Emniyet Teşkilatı verilerine göre radikal İslamcı çevreden terör saldırılarına karışabileceği düşünülen yaklaşık 300 kişi bulunuyor.
Suriye’den dönenler hakkında genelde soruşturma açılıyor. Federal Savcılık Suriye’den dönen yüzü aşkın radikal İslamcı hakkında soruşturma açtı. Eyaletlerde de açılmış çok sayıda soruşturma mevcut. Savcılar ise iç savaşın hüküm sürdüğü, soruşturmanın mümkün olmadığı bir ülkede işlenmiş suça delil bulmanın zorluğuyla karşı karşıya.
Ancak aralık ayında Frankfurt ve mart ayında Stuttgart’ta olduğu gibi radikal İslamcılara hapis cezaları verilmesi de sorunu çözmüyor. Rheinland-Pfalz eyalet emniyet teşkilatında siyasi suçlardan sorumlu Marwan Abu-Taam, bunun işe yaramadığının görüldüğünü, daha ziyade danışmanlık hizmetleri ve çeşitli sosyal programları içeren bir strateji gerektiğini belirtiyor.
Radikallere danışmanlık hizmeti
Alman İçişleri Bakanlığı'nın finansmanı ve 2012 yılından bu yana Federal Göç ve Mülteciler Daiesi'nin koordinasyonunda sivil toplum örgütleri çeşitli çalışmalar yürütüyor. Daire’de radikallere danışmanlık hizmeti veren birimin sorumlusu Florian Endres, başlangıçta talep geleceğinden şüpheli olduklarını ancak geçen yıl yaklaşık 200 kişinin danışmanlık merkezlerine geldiğini kaydediyor.
İslamcı terör konusunda uzman siyaset bilimci Marwan Abu-Taam, geri dönenleri üç gruba ayırıyor:
“Geri dönenler konusundaki sorun öncelikle savaşa gidecek kadar radikalleşmiş olmaları. Oraya gitmiş olanlardan bir kısmının hayalkırıklığına uğrayıp dönmüş olduğunu, hatta cihat fikrine sırt çevirmiş olduğunu düşünüyorum. Diğer bir kısım ise Batılı yaşam tarzına karşı nefret duyduğu için gitmiş ve orada ölüler görüp, bizzat insan öldürmüş kişiler. Bu nedenle tehlikeliler. Radikalleşme nedenlerine ek olarak travma içindeler ve silahlar konusunda eğitimliler. Bunlara döndükleri ülkelerde saldırılar düzenleme görevi verilmemiş bile olsa kontrol edilemedikleri için tehlikeliler. Bir de üçüncü grup var ki, ‘cihatı’ Batı toplumlarına yayma göreviyle geri dönüyorlar. Bunlar şiddeti planlamış oldukları için özellikle tehlikeliler.”