Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD'nin Türkiye'ye Rus yapımı hava savunma sistemi S-400 alımı nedeniyle uygulama kararı aldığı CAATSA yaptırımlarını "Türkiye'nin egemenliğine yapılmış bir saldırı" olarak nitelendirdi.
Soçi'de Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile bir araya gelen Çavuşoğlu, "Bu yaptırım bizim egemenlik haklarımıza yapılmış bir saldırıdır. Yaptırımlarla geri adım atmayacağımızı herkes bilir" diye konuştu.
Çavuşoğlu'nun açıklamalarından satır başları şöyle:
Sergey Lavrov'la bu yıl 22 kere görüşmüş. Bu yılın son toplantısını da burada yapmaktan mutluluk duyuyorum.
Dışişleri bakanlıkları 2021-2022 istişareler planını imzaladık. Bölgesel konularda sürdürdüğümüz istişareleri gelecek yıllarda da derinleştirerek sürdürmek istiyoruz. Birçok alanda çok yoğun bir işbirliğimiz var.
Ticarette 100 milyar dolar hedefi koyduk ancak bunun gerisindeyiz. Ticaretimizi artırmamız lazım. Ticaretin önündeki engelleri kaldırmakta fayda var. Domateste kota artırımına gidileceğini duymaktan memnun oldum.
Diplomatik ve resmi pasaportlara vizeyi kaldırdık. Zaten Rus vatandaşları ülkemize vizesiz geliyorlar. Türk vatandaşlara yönelik de vizelerin tamamen kaldırılması gerektiğini bugün vurguladık. Bu yıl pandemiye rağmen tüm dünyaya örnek olan güvenli turizm önlemleriyle iki milyondan fazla Rus turisti ülkemizde ağırlamaktan büyük bir mutluluk duyduk.
Pandemiyle mücadele ortak bir aşı geliştirmek için sağlık bakanlıklarımız bir mutabakat imzaladı.
Stratejik enerji projelerinde büyük mesafeler katettik. Bölgesel konuları da ele aldık. Bölgesel konularda gerçekleştirdiğimiz işbirliği, somut sonuçlar doğurdu.
Başta Suriye, Karabağ, Doğu Akdeniz olmak üzere tüm konuları ele aldık.
Karabağ'da bir ateşkes tesis edildi. Rus barış gücü misyonu sahada, ortak gözlem merkezi ise kuruluyor. Burada amacımız kalıcı barış ve istikrar. Bunun için tüm imkanları seferber etmemiz lazım. Sayın Aliyev, barış elini Ermenistan'a uzattı. Sayın Cumhurbaşkanımız ve bizler de, kalıcı bir barış olursa Türkiye-Ermenistan olarak ilişkilerimizi normalleştirebileceğimizi söyledik.
Biz gerçekten öyle bir sonuç görmek istiyoruz ki, kalıcı bir barış ve ekonomik kalkınma olmalı. Oradaki misyonlara da ihtiyaç kalmasın istiyoruz.
Suriye'de kalıcı bir barış ve çözüm için çabalarımızı sürdüreceğiz. Rusya'nın rejime dönük olumlu cabaları etkili oluyor.
Ortadoğu konusunda Rusya ile görüş birliği içinde olmaktan mutluluk duydum bir kez daha. Bölgesel konular işbirliğini geliştirmeye devam edeceğiz.
SORU-CEVAP
Türkiye ve Rusya'ya uygulanan yaptırımlar
Lavrov: Rusya ve Türkiye arasındaki ilişkiler son derece kıymetli. Kendimize yetebiliriz diyebiliriz. Kimsenin kaprislerine bağımlı değiliz. Karşılıklı çıkar temelinde işbirliği yapmaya hazırız. Bu zaten sürdürülebilir ilişkilerin kurulabileceği en sağlam temeldir.
Batı'nın uyguladığı yaptırımlar, Rus-Türk ilişkilerini şöyle etkileyebilir. Hem Türkiye hem Rusya birer bağımsız ülke. Kendi milli çıkarlarını savunuyor. Çıkar dengesini sağlamakla meşgul ülkeler. Batı'daki bazı güçler, ekonomide, enerjide, savunma sanayinde adil olmayan rekabetin bazı yollarına başvuruyorlar. Batı bu yaptırımlarla bizi tehdit etmeden çok önce de bizim ilişkilerimiz vardı ve gelişiyordu.
Çavuşoğlu: Biz Türkiye olarak yaptırımlara karşıyız, kime olursa olsun. Geçmişte AB'nin Rusya'ya yönelik yaptırımları oldu. Biz bunların doğru olmadığını açıkça söyledik. Yaptırımlarla sorunlar çözülemez. Son ABD'nin CAATSA kararı da hem hukuken hem siyasi olarak yanlış bir karardır. Az ya da güçlü ya da zayıf önemli değil. Bu yaptırımlar bizim egemenlik hakkımıza saldırıdır.
S-400 anlaşması CAATSA yasasından çok önce imzalandı. Diğer taraftan S-400 konusu dahil tüm sorunları diyalog yoluyla çözmek istedik. Bizim Rusya veya başka bir ülkeyle ilişkilerimizi sorgulamak yerine, görüş ayrılığımız olan yerlerde diyaloğu tercih etmelerini tavsiye ediyoruz. Bizim Rusya ile olan ilişkilerimiz NATO ile olan ilişkilerimize alternatif değildir. AGİT ve diğer örgütlerin içinde de Rusya ile işbirliği yapıyoruz. Batılı ülkelerin yaptırım yerine işbirliğine önem vermesini tavsiye ederim.
Türkiye, Sputnik'i satın alacak mı?
Çavuşoğlu: Pandemi döneminde Rusya ile iyi ilişkilerimiz oldu. Sputnik V aşısı konusunda sağlık bakanlarımız mutabakat imzaladı. Bazı bilgiler talep edildi ve sağlık bakanımız bu bilgilerin Rusya'dan geldiğini söyledi.
Burada hedef sadece aşının alınması değil, Türkiye'de de ortak bir şekilde üretilmesidir.
Libya'daki son durum
Çavuşoğlu: Biz kalıcı bir ateşkes için Rusya ile çok çaba sarf ettik. Bugünkü geldiğimiz noktada bu ortak çabaların da katkısı çoktur. Türkiye, Libya'da tek çözümün siyasi çözüm olduğuna inanıyor.
Şu anda siyasi çözüm devam ediyor. Kolay değil. Bir ülke bu şekilde kamplara bölününce, tekrar bir araya getirmek kolay olmuyor. Türkiye, meşru hükümetle ve daha önceki hükümetlerle anlaşmalar imzaladı. Dolayısıyla kimsenin Türkiye oradan ayrılsın deme hakkına sahip değil.
Biz oraya hiçbir zaman sadece Türkiye'nin çıkarları için gitmedik. Libya'nın inşasında da çok önemli katkılarımız oldu. Bundan sonra herkesin çözüm için adım atması gerekiyor. Hafter'in bu yaklaşımda olmadığını gördük. Eğer bize yönelik bir tehdit oluşursa, biz gereğini yapmakta tereddüt etmeyiz.
Lavrov: Libya ihtilafında her bir tarafın o kadar çok garantörü var ki, bunların sayısı azaltılmalı. Oradaki durum son derece ciddi. Genel anlamda durum istikrara kavuşmuş görünüyor. Bunu da el ele, hep beraber desteklememiz gerekiyor.
Bir de uzlaşma sağlanması anlamında, Libya'da petrol ihracatının yeniden başlanması ve gelirin adil dağıtılması gerekiyor. Bu Libya halkının ortak zenginliğidir. NATO'nun gayrı meşru saldırısı 2011'de Libya'nın devlet yapısını çökertti.