İzmir depreminin ardından akıllarda ortak bir soru belirdi; "Oturduğum ev güvenli mi?" T24 yazarı Füsun Sarp Nebil, 'deprem gerçeğiyle birlikte, ev alırken ya da kiralanırken yapılması gerekenleri ve yapı denetiminin nasıl olması gerektiğini' Mühendis ve Mimarlar Odası uzmanlarına sordu.
Füsun Sarp Nebil'e, İzmir depreminde 45. dakikada enkaz altından çıkarılan Oğuz Demirkapı sorularıyla eşlik ederken, konukları ise İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Eylem Ulutaş Ayatar ve İnşaat yüksek mühendisi ve teknik müşavir Cemal Akça oldu.
TIKLAYIN - Bayraklı'daki Emrah Apartmanı enkazından 45. dakikada kurtarılan Oğuz Demirkapı: Namuslu insanların da namussuzlar kadar ses çıkarması lazım
Akça, "Yapı denetimi kamusal bir görevdir, özel sektöre devredilemez" diye konuşurken, Ulutaş ise inşaat konusunda eğitime dikkat çekerek, "Matematikten 2 net yapan inşaat mühendisliği bölümüne girebiliyor, bu değişmeli" dedi.
"Son 20 yılda sadece dileklerle ömrümüzü geçirdik ne yazık ki" diyen Akça, "Enkaz altından çıkmak çok zor bir şey. Her çatlak korkutucu değildir. İnşaat mühendisleri belirli olasılıklara göre hesaplamalarını yaparlar. Bunların içinde yapının göçme durumuna gelmesi dışında çatlama ve hasar görme de vardır. Yapının mimari elemanları ve taşıyıcı elemanları belli miktar enerjiyi yutması açısından hasar görebilir. Bunlardan çok fazla endişelenmemek lazım" diye konuştu.
"Beton kimyasal bir madde, yapımı ve uygulanması uzmanlık gerektiriyor"
İnşaat yüksek mühendisi ve teknik müşavir Cemal Akça sözlerini şöyle sürdürdü:
"Yapının yapıldıktan sonra oluşan kusurlarını tespit etmek daha kolaydır. Kolon kesilmişse görebilirsiniz. Ya da yapının belli yerlerinde korozyon oluşmuş ya da tesisat geçirmek için yapının taşıyıcıları hasar görmüşse... Yapının geometrik planı ve taşıyıcı unsurları iyi uygulanmalı. Ülkemizde konutlarda ağırlıklı olarak betonarme kullanılıyor. Sorun da buradan kaynaklanıyor. Uzmanlık gerektiren betonarme yapıların piyasada serbestçe kullanılması. Tasarlanması ve uygulanması uzmanlık gerektiren bir madde. Beton kimyasal bir madde. İçindeki madde kalıba yerleştirilirken gerekli hava şartlarına kadar tüm olayların denetlenmesi gerekiyor."
'İmar barışı' ve yapıların deprem güvenliği
"İmar barışı ortaya atıldığı zaman bakan ile görüşüp şunu sordum; Bu yapıların deprem güvenliğini kim sağlayacak? Kim garanti verecek? Mal sahipleri dediler. Bakkal nasıl yapısıyla ilgili güvenlik güvencesi verebilir dedik. Bakan dedi ki, "Vatandaşlarımız fazladan 2-3 bin lira para harcamasın. Bu çok acı bir şeydir."
"Yapı denetimi kamusal bir görevdir, özel sektöre devredilemez"
"Yapı denetimi kamusal bir görevdir. Özel sektöre devredilemez. Ama yapı denetim şirketleri kuruldu. Biz de en azından burada çalışan görevlilerin iyi bilgilendirilmesi gerekir dedik ve mühendislerin sertifikalandırılmasını önerdik. Uzman olmayanlar yapı denetim şirketlerinde çalışmasın diye. Bunun tam tersi oldu. Kurumsal yapıda da sorun var. Yapı denetim şirketlerinin bir binayı nasıl denetleyeceğine dair bir prosedür yok ortada."
"İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, hasar tespit çalışmalarına alınmadı"
İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Eylem Ulutaş Ayatar, şu açıklamaları yaptı:
"Süreç bizi çok üzdü. Afet anında koordinasyonun başında AFAD vardır. Biz de hemen iletişime geçtik. Ancak hasar tespit çalışmalarına dahil edilmedik. Çalışmalarda meslektaşlarımızı hemen görevlendirelim istedik. Listeyi ilettik hatta, sözlü olarak tamam denildi. Ancak pazar günü İnşaat Mühendisleri Odası'na ihtiyaç yok diye bir yazı geldi. Yasalardaki haliyle biz olması gerekeni zorladık ama olmadı."
"Matematikte 2 net yapan İnşaat Mühendisliği bölümüne girebiliyor, bu değişmeli"
"Hep depremin kendisi konuşuldu ama vatandaşın kafasındaki asıl soru şuydu; "Benim binam güvenli mi?" Hızlıca yapı stokunun elden geçirilmesi muhakkak öncelikli. İnsanlar için elbette estetik de önemlidir. Ancak mühendisliğin önemini vatandaşın da anlaması lazım. Devletin politikası bu yönde olmalı. İnşaat mühendisliğine girişteki başarı sıralaması 300 bin şu anda. Matematikte 2 net yapan, fizikten, biyolojiden eksi net yapan bir kişi inşaat mühendisliği bölümüne giriyor şu anda. Bununla ilgili, en az 50 bin olması gerekir diye bir kampanya yaptık. Ancak bakış bu."