2008 bütçesi, kasım ayında 3 milyar 385 milyon YTL, ocak-kasım döneminde ise 8 milyar 272 milyon YTL açık verdi.
Maliye Bakanlığı'nın kasım ve ocak-kasım dönemine ilişkin bütçe uygulama sonuçlarına göre yılın 11 ayında faiz dışı fazla geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,8 oranında artarak, 40 milyar 518 milyon YTL olarak gerçekleşti. Böylece ocak-kasım dönemi faiz dışı fazla gerçekleşmesi, 2008 için öngörülen hedefi aştı. Maliye Bakanlığı, 2008 bütçesinde faiz dışı fazla hedefini 38 milyar 3 milyon YTL olarak belirledi, daha sonra 39 milyar 841 milyon YTL'ye revize etti.
Bu dönemde, bütçe giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9,6 artarak 202 milyar 30 milyon YTL oldu. Geçen yıl ocak-kasım döneminde yüzde 90,4 olan bütçe giderleri gerçekleşme oranı, bu yılın aynı döneminde yüzde 90,8 oldu.
Geçen yılın ocak-kasım döneminde 9 milyar 715 milyon YTL olarak gerçekleşen bütçe açığı, bu yılın aynı döneminde 8 milyar 272 milyon YTL oldu. Böylece bütçe açığı yılın 11 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,8 oranında azaldı.
11 ayda bütçe giderleri
2008'in 11 aylık döneminde, faiz hariç bütçe giderleri, 2007 ocak-kasım dönemine göre yüzde 11,5 artış göstererek 153 milyar 240 milyon YTL oldu. Faiz giderleri de bu yılın 11 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,9 artarak, 48 milyar 791 milyon YTL olarak gerçekleşti.
Ocak-kasım 2008 döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 222 milyar 553 milyon YTL ödeneğin yüzde 90,8'i kullanılarak, 202 milyar 30 milyon YTL gider gerçekleşti.
Faiz hariç giderlerin tutarı da 153 milyar 240 milyon YTL olarak hesaplandı. Söz konusu dönemde, "personel giderleri" 2007 Ocak-Kasım dönemine göre yüzde 12,5 oranında artışla, bu yılın söz konusu döneminde 45 milyar 582 milyon YTL oldu.
"Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri" de 2007'nin aynı dönemine göre yüzde 10,5 oranında artış gösterdi ve 5 milyar 549 milyon YTL'ye çıktı.
2007 ocak-kasım döneminde 17 milyar 555 milyon YTL olarak gerçekleşen "mal ve hizmet alım giderleri", 2008'in aynı döneminde yüzde 9,3 oranında artarak, 19 milyar 184 milyon YTL'yi buldu.
Merkezi yönetim bütçesi "sağlık giderleri" 11 ayda geçen yıla göre yüzde 2,2 artarak, 5 milyar 876 milyon YTL oldu. Bu kapsamda, bütçeden kamu personelinin tedavi ve ilaç gideri için 2 milyar 260 milyon YTL, yeşil kartlıların tedavi ve ilaç giderleri için de 3 milyar 616 milyon YTL harcandı.
Söz konusu dönemde, sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için de 31 milyar 733 milyon YTL transfer yapıldı. Bu kapsamda, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun finansman açığının kapatılması için bütçeden 24 milyar 121 milyon YTL aktarıldı.
Yılın 11 ayında cari transferler, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,5 artışla 63 milyar 396 milyon YTL olarak gerçekleşti. Cari transferler içindeki tarımsal destekleme ödemeleri Ocak-Kasım döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,7 oranında artarak, 5 milyar 780 milyon YTL oldu.
11 ayda sermaye giderleri 13 milyar 182 milyon YTL, sermaye transferleri 2 milyar 616 milyon YTL olarak hesaplandı. Ocak-kasım döneminde bütçeden borç verme için öngörülen ödeneğin 3 milyar 732 milyon YTL'si kullanıldı.
Ocak-kasım dönemi bütçe gelirleri
Yine bu dönemde bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 10,9 artarak, 193 milyar 758 milyon YTL'ye ulaştı. Böylece yıl sonu için 204 milyar 556 milyon YTL olan merkezi bütçe gelirleri hedefi yüzde 94,7 oranında gerçekleşti. Bunun 150 milyar 73 milyon YTL'si vergi gelirlerinden sağlandı.
Bu dönemde vergi gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11 arttı. Bu dönemde bütçeye 32 milyar 175 milyon YTL vergi dışı gelir sağlandı. Ocak-kasım döneminde vergi türlerinde artış meydana geldi. Buna göre, gelir vergisinde yüzde 11,1, kurumlar vergisinde yüzde 21,6, banka ve sigorta muameleleri vergisinde yüzde 16,9, ithalde alınan KDV'de yüzde 16, özel tüketim vergisinde yüzde 8,3, damga vergisinde yüzde 8,6 ve harçlarda yüzde 8,1 oranında artış oldu. Dahilde alınan KDV'de ise yüzde 0,2 gerileme gerçekleşti.
Kasım ayı bütçe gerçekleşme oranları
Bu yılın kasım ayında merkezi yönetim bütçesi 3 milyar 385 milyon YTL açık verdi, faiz dışı fazla ise 2 milyar 55 milyon YTL olarak gerçekleşti. Kasım ayında, bütçe giderleri 21 milyar 375 milyon YTL, faiz hariç bütçe giderleri 15 milyar 935 milyon YTL, bütçe gelirleri ise 17 milyar 990 milyon YTL oldu.
Bu arada Maliye Bakanlığı'nın genel değerlendirmesinde, 2008 yılı kasım ayı bütçe giderlerinin bir önceki yılın aynı ayına göre önemli bir artış göstermekle birlikte, bu artışın temelde faiz giderlerinin ve sermaye giderlerinin önceki yılın aynı ayına göre yüksek oranda artışından kaynaklandığı ifade edildi.
Faiz giderlerindeki artışın borç stokunun vade yapısından kaynaklanan dönemsel bir durum olduğu belirtilirken, yıl sonu faiz giderleri gerçekleşmesinin hedeflerle uyumlu olacağı kaydedildi. Sermaye giderlerindeki artışın ise başta GAP Eylem Planı olmak üzere bölgesel kalkınma ve ulaştırma projelerinde meydana gelen gerçekleşmelerden kaynaklandığı belirtildi.
2008 yılı ocak-kasım döneminde bütçe gelirlerinde ve bütçe giderlerinde olumlu bir performansın elde edildiğine dikkat çekilirken, bütçe gelirlerinde gerçekleşme oranının 2007'de yüzde 91,8 iken, 2008'de bu oranın yüzde 94,7;ye yükseldiği ifade edildi. Buna karşılık bütçe giderlerinin gerçekleşme oranının 2007 yılında yüzde 90,4 iken, bu yıl söz konusu oranın yüzde 90,8 olarak gerçekleştiği bildirildi.
Bütçe gider ve gelirlerinde elde edilen olumlu performansın, bütçe dengesini ve faiz dışı fazla tutarını olumlu yönde etkilemeye devam ettiği belirtilen genel değerlendirmede, geçen yılın ocak-kasım döneminde merkezi yönetim bütçesinin 9 milyar 715 milyon YTL açık verirken, bu yılın aynı döneminde merkezi yönetim bütçesinin 8 milyar 273 milyon YTL açık verdiği kaydedildi. Değerlendirmede, "Bir başka deyişle bütçe açığı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,8 oranında azalmıştır. 2007 yılının ocak-kasım döneminde 37 milyar 248 milyon faiz dışı fazla verilmişken, bu yılın aynı döneminde 40 milyar 518 milyon YTL faiz dışı fazla verilmiştir" denildi.