Muhammet KAÇAR- Selçuk BAŞAR/YUSUFELİ (Artvin), (DHA) - ARTVİN’in Yusufeli ilçesinde yapımı süren ve tamamlandığında 270 metre gövde yüksekliği ile Türkiye\'nin en yüksek, dünyanın ise en yüksek çift eğrilikli kemer beton köprü kategorisinde 3\'üncü en yüksek barajı olacak olan Yusufeli Barajı, ilçe merkezi ve 4 köyü sular altında bırakacak. 150 yıllık tarihinde 6 kez yeri değiştirilen ve 7\'nci kez taşınmaya hazırlanan Yusufeli’nde geri sayım başladı. Yansıtıcılar Mevkii\'ndeki yeni yerleşim yeri için başlatılan alt yapı çalışmalarında sona gelindi. 68 yıllık ilçe yerleşim yerine veda etmeye hazırlanan vatandaşlar, ecdatlarının mezarlarını taşımaya başladı.
Türkiye sınırları içerisinde 410 kilometrelik uzunluğa sahip Kuzeydoğu Anadolu\'nun en büyük nehirlerinden olan Artvin\'deki Çoruh Nehri üzerinde 26 Şubat 2013 tarihinde dönemin Başbakanı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından telekonferans bağlantısı ile temeli atılan Yusufeli Barajı ve HES Projesi inşaatı sürüyor. 270 metre gövde yüksekliği ile Türkiye\'nin en yüksek, dünyanın ise Çin\'deki 292 ve Gürcistan\'daki 272 metre yüksekliğindeki barajlardan sonra çift eğrilikli ince kemer baraj tipi kategorisinde 3\'üncü en yüksek barajı olacak olan Yusufeli Barajı, ilçeyi sular altında bırakacak. İlçe merkezi ile 4 köyün sular altında kalacağı Yusufeli\'nde yaklaşık 5 bin konut, 270 iş yeri ile 9 bin 430 dönüm tarım arazisi sulara gömülecek. 150 yıllık tarihinde 6 kez yerleşim yeri değiştirilen ve 7’inci kez taşınmaya hazırlanan Yusufeli’nde geri sayım başladı.
MEZARLAR TAŞINIYOR
1950 yılında son yerleşim yerinde kurulun Yusufeli ilçe merkezi, Yansıtıcılar Mevkii\'nde kurulacak yeni yerleşim yerine taşınacak. Yansıtıcılar Mevkii\'ndeki yeni yerleşim yeri için başlatılan alt yapı çalışmalarında sona gelindi. Alt yapı yatırımları ile bin 638 konut inşaatının planlandığı yeni yerleşim yerine mezarlar taşınmaya başladı. Yusufeli Belediyesi sular altında kalacak 7 farklı toplu mezar yerinde bilirkişiler, muhtarlar ve belediye meclis üyelerinden oluşan komisyonlarla birlikte inceleme yaptı, taşınacak mezarları kayıt altına aldı. Vatandaşların talepleri ile tespit edilen 500 dolayında mezar, yeni yerleşim yerindeki toplu mezar alanına taşınıyor. Yaklaşık 150 hektarlık yeni yerleşim alanına 334 konut inşa edilecek. 1600 yetişmiş ağaç, 16 bin adet çalı türü peyzaj bitkisi ekilecek. Bölgede, 100 dönümlük alan tarımsal alan olacak.
\'ÜZGÜNÜZ, KEŞKE İLÇEMİZ TAŞINMASAYDI\'
Esnaf Mustafa Boyacı, \"Yeni yapılacak ilçenin yerini gezdim. Büyük bir alan açılmış ama su yok, doğa çok kötü. Hiç ağaç yok. Çevre düzenlemesi iyi olursa iyi bir ilçe olur diye düşünüyorum. Ama çevre düzenlemesi olmazsa hiçbir şeye yaramaz” dedi. Küplüce Köyü Muhtarı İbrahim Gültaş ise “Yusufeli barajı kaçınılmazdı. Devletimiz yapmaya başladı. Barajın bize karından daha çok zararı oldu. Çünkü köyümüzde barajın tozundan toprağından dolayı mahsulümüz olmuyor. Bu sebepten dolayı üzüntüdeyiz\" diye konuştu.
Sinan Özer de \"Çok üzgünüz. Keşke ilçemiz kalkmasaydı. Ama devletimizin, milletimizin faydası olan bir projede böyle bir istekte bulunamadığımız için mecburen kabullendik. İnşallah yeni ilçe yerinde güzel şeyler olur. Güzel bir ilçe olur, biz de mutlu oluruz\" ifadelerini kullandı.
Kadir Sinan Sönmez ise yeni yerleşim yeri ile ilgili bazı çekinceleri olduğunu belirterek, \"Esnaf olarak zor durumda kalacağız. Ortada bir muamma var. Bize gerekli bilgiler verilmedi. Yeni kurulacak ilçede bize nerede iş yeri verilecek? Yerimiz nerede olacak? Bununla ilgili hiç kimse bilgi sahibi değil. Nasıl bir çözüm olacak?\" diyerek, bu sorulara cevap beklediklerini söyledi.
\'TARİHİ BİR SÜREÇTEN GEÇİYORUZ\'
Yusufeli Belediye Başkan Yardımcısı Ergin Tokgöz, ilçenin zor ve tarihi bir süreçten geçtiğini belirterek şunları söyledi:
\"1960’tan beri baraj olacak, olmayacak hikâyesiyle sürekli olarak bir çıkmazın içerisindeydik. Baraj inşaatı başladı ve artık sona gelindi. Maalesef bu halk doğduğu, büyüdüğü ve gerçekten emek sarf ettiği bu yeri terk edip yeni bir yere, yeni bir yaşama yelken açıyor. İnşallah her şey hayırlı olur.\"
YUSUFELİ\'NİN TAŞINMA SÜRECİ
Yusufeli bölgesi, Çoruh Nehri havzasında yer alan batıda Bayburt, İspir, doğuda Oltu ve kuzeyde Artvin bölgeleri kültür çevresinde yer almaktadır. Nehir havzaları insanoğlunun ilk önce yerleşik hayata geçerek tarım toplumunu oluşturduğu yerlerdir. 1892 yılına kadar 3 kez yerleşim yeri değişen Yusufeli\'nin eski adıyla Kiskim olan ilçe merkezi Öğdem\'den Ersis’e taşındı. 29 Haziran 1926 tarihinde çıkarılan kanunla da kaza merkezi yeniden Ersis’ten Öğdem’e nakledildi. 1 Haziran 1933 tarihinde Artvin vilayeti lağvedilerek, merkezi Rize olan Çoruh vilayeti kuruldu. Artvin’in kaza olması ile Yusufeli kazası ve köyleri tekrar Erzurum vilayetine bağlandı. Çoruh vilayetinin merkezi, 4 Ocak 1936 tarihinde çıkarılan kanunla Rize’den Artvin’e nakledildi. Aynı kanunla Yusufeli, Erzurum vilayetinden alınarak, tekrar Çoruh vilayetine bağlandı. 17 Şubat 1956 tarihinde Çoruh vilayetinin ismi Artvin olarak değiştirildi. 18 Şubat 1950 tarih ve 5531 numaralı kanunla Yusufeli ilçe merkezi, Öğdem’den bugünkü merkezi olan Ahalt’a nakledildi.
YUSUFELİ BARAJI VE HES
Artvin’de, 270 metre gövde yüksekliği ile Türkiye\'nin en yüksek, dünyanın ise Çin\'deki 292 ve Gürcistan\'daki 272 metre yüksekliğindeki barajlardan sonra çift eğrilikli ince kemer baraj tipi kategorisinde 3\'üncü en yüksek barajı olacak Yusufeli Barajı’nda, 558 mega waat kurulu güce sahip santral ile 650 bin nüfuslu bir şehrin elektrik ihtiyacı karşılanabilecek. Türkiye\'nin kendi öz kaynakları ile tamamı Türk mühendisler tarafından inşa edilen baraj projesinde, yaklaşık 3 bin kişi vardiyalı 24 saat süreyle çalışıyor. Gövde yüksekliği 100 katlı bir gökdelene eş değer olacak Yusufeli Barajı\'nda, Artvin\'den Edirne\'ye 13 metre platform genişliğinde beton yol veya 120 metre karelik 60 bin adet konutun inşa edilebileceği 4 milyon metreküp beton kullanılacak. Gelecek yılın yarısından itibaren su tutulmaya başlanacak, 2020 yılında ise elektrik üretimine geçilecek. 2130 milyon metre küp su depolanacak ve 2,5 milyar liraya mal olması planlanan proje ile günlük 3 milyon lira elektrik enerjisi geliri elde edilecek.
FOTOĞRAFLI