Britanya ile Avrupa Birliği arasında Brexit sonrası ticaret anlaşması belirlendi. İki tarafın da onayıyla yürürlüğe girecek 2 bin sayfalık anlaşmada tarifeler, gümrük, ticaret, çalışma gibi alanlarda maddeler yer alırken aylardır süren görüşmelerde en zor anlaşmaya varılan balıkçılık ve devlet yardımı konularında da anlaşmaya varıldığı görüldü.
The Guardian, uzun süren görüşmeler sonucu varılan anlaşmanın ana maddelerini derledi. İşte AB'den ayrılacak Britanya ile üzerinde anlaşılan noktalar:
Tarifeler:
Brexit anlaşmasının ana maddesini dünyanın en büyük pazarlarından biriyle tarifesiz ve kotasız ticaret oluşturuyor. Britanya ile yapılan anlaşma Kanada ve Japonya'nın AB ile olan anlaşmalarından daha geniş bir çerçeveyi kapsıyor.
Ticaret:
Britanyalı üreticiler hem Britanya'nın hem Avrupa Birliği'nin standartlarına göre üretim yapacak. İki standarta da uyanlar ortak olarak tanınacak.
Profesyonel yetkinlikler:
Britanya'daki doktor, hemşire, mimar, diş hekimi, eczacı, veteriner ve mühendisler Avrupa Birliği tarafından otomatik olarak tanınmayacak. Çalışmak istedikleri AB üyesi ülkeye ayrı başvuruda bulunacaklar.
Balıkçılık:
Britanya, ortak balıkçılık politikalarıdan ayrılacak. Avrupa Birliği gemilerinin Britanya sularından yıllık balıkçılık geliri 650 milyon Euro civarında. Britanya bayraklı gemilerin ise 850 milyon Euro civarında. Yeni kotalar AB'ile paylaşılan miktarı beş buçuk yıl içinde yüzde 25 oranında düşürecek. AB'nin gelirinin dörtte biri bu sürenin sonuna kadar Britanya bayraklı gemilere iade edilecek. Bunun sonunda iki taraf yıllık görüşmeler yapacak.
AB gemileri geçiş süreci boyunca Britanya kıta sahanlığının 6 ile 12 deniz mili çevresinde balıkçılık yapabilecek.
Devlet yardımı:
Britanya kendi devlet desteği sistemini kuracak. Avrupa Birliği, anlaşma için yapılan görüşmeler boyunca bu seçeneğin gerçekleşmemesi için çabalıyordu.
Britanya, belirlediği devlet desteği sisteminin anlaşmayla uyumlu olmasına özen gösterecek.
Belli bir ölçü veya eşit şartlar oluşturmak:
Taraflar çevre, sosyal, çalışma alanlarında iki tarafın da altına inemeyeceği minimum ölçü ve şartlar üzerinde anlaştı.
Bu konuda iki taraf arasında en büyük tartışma noktası Avrupa Birliği'nin standartları değiştirme durumunda Britanya'nın bunlara uymasını zorunlu kılma fikriydi. Bu konuda yapılan görüşmeler Britanya'nın da talebi üzerine iki taraflı "yeniden dengeleme, düzenleme" maddesinin eklenmesiyle sonuçlandı.
Bilim
Britanya, Avrupa Birliği'nin Horizon Avrupa, Copernicus ve Eurotam programlarının üyesi olmaya devam edecek.
Erasmus
Britanya, Avrupa Birliği'nin üniversite öğrenci değişim programından çıktı. İrlanda hükûmeti, Kuzey İrlanda'daki öğrencilerin Erasmus'tan yararlanmaya devam edebileceğini söyledi.
Güvenlik ve kanun yaptırımı
Sınırlar arası polis operasyonları ve kanun yaptırımı, Britanya'nın ana değişim programlarında kaldığı şekliyle devam edecebilecek ancak Britanya artık AB üyesi ülkeler arasında herhangi bir şüphelinin tutuklanması, mahkemeye çıkarılması ya da göz altına alınmasına izin veren Avrupa Tutuklama Emri sisteminin bir parçası olmayacak.
Britanya aynı zamanda Europol ve Eurojust için de tam üyeliğini sürdürmeyecek. Britanya ve bu kurumlar arasında ortak çalışmalar devam edecek.
Çalışmak için AB'ye gitmek
AB üyesi ülkelere çalışmak için gönderilen kişiler uzman veya yöneticilerse üç yıla kadar kalma izinleri olacak. Kısa dönemli çalışanlar çalışma izni alacak ve 12 aylık süre içinde 90 gün ülkede kalabilecek.