BRICS nedir, hangi ülkeler üye; zirve neden önemli?

T24 Dış Haberler 

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, aralarında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Hindistan Devlet Başkanı Narendra Modi'nin de bulunduğu çok sayıda dünya liderini, BRICS zirvesi için bu hafta Rusya'da ağırladı. 

Rusya'nın doğusundaki Kazan kentinde yapılan zirvede, dünya nüfusunun neredeyse yarısını barındıran ülkeler temsil edildi. 

BRICS, bazı analistler tarafından ABD'nin küresel hâkimiyetine karşı potansiyel bir rakip olarak tanımlanıyor.

BRICS nedir, bu terim nereden çıktı?

BRICS, 2009 yılında Rusya'nın Yekaterinburg kentinde ilk resmî zirvesini gerçekleştirdi. Grubun asıl üyeleri Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'di. Ardından 2010 yılında Güney Afrika'nın katılmasıyla kısaltmaya "South Africa"yı temsil eden "S" harfi eklendi. 

BRICS (aslında henüz Güney Afrika üye olmadığı için BRIC) terimi, Goldman Sachs'ın o dönemki üresel Ekonomik Araştırmalar Başkanı Jim O'Neill'in 2001 yılında yayımladığı ve hızla büyüyen dört ekonomiyi “gelecekteki küresel ekonomik büyümenin temel itici güçleri” olarak ele alan bir araştırma raporuna dayanıyor.

O'Neill makalesinde, önümüzdeki 10 yıl içinde BRIC ülkelerinin, özellikle de Çin'in, dünya GSYH'sinin daha büyük bir bölümünü temsil edecek şekilde büyüyeceğini öngörmüş ve dünya politika oluşturma forumlarının bu ülkelerin temsilcilerini de kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmesini tavsiye etmişti. 

Ancak O'Neill'in yakın tarihli bir görüş yazısında belirttiğine göre BRICS o zamandan bu yana üyelerinin küresel kurumlarda temsil edilmemesini her yıl kınamaktan başka pek bir şey yapmadı.

BRICS'te hangi ülkeler var?

BRICS, uzun zamandır üyesi olan beş ülkeye ek olarak İran, Mısır, Etiyopya ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni de kapsıyor.

Bu haftaki zirve, Xi'nin geçen yıl “BRICS işbirliği için yeni bir başlangıç noktasına” işaret eden “tarihi” bir an olarak selamladığı bloğun genişlemesinden bu yana yapılan ilk zirve oldu. 

Moskova BRICS'in genişlemesini artan gücünün bir işareti olarak görüyor ancak Çin ve Rusya'nın Amerika'nın küresel hâkimiyetini sona erdirmeye yönelik hırslarına öncülük ettiği anlaşılan bir gruba katılmanın riskleri bazı ülkeleri caydırma tehlikesi taşıyor. 

Yerel basında çıkan haberlere göre Kazakistan gruba katılmaktan kaçınacağını söyledi. Endonezya ve Cezayir de yakın zamanda katılmayacaklarını açıkladılar. Arjantin de davetini geri çevirdi. Suudi Arabistan BRICS etkinliklerine katılıyor ancak henüz üyeliğini resmileştirmedi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e göre 30 kadar ülke üyeliğe ilgi duyduğunu ifade etti. Bunların arasında, Kremlin'in eylül ayında açıkladığı üzere, üyelik başvurusunda bulunan Türkiye de bulunuyor. 

Kremlin, BRICS zirvesinde ikinci kademe “ortakların” tam üye olabilmeleri için bir formülün tartışılacağını açıkladı. Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı Yuri Uşakov'a göre 13 yeni potansiyel üye onaylandı.

BRICS zirvesi Putin için neden önemli?

Bu yılki BRICS Zirvesi, Putin'in Batı'nın yaptırımlarına rağmen Ukrayna'yı işgalinden sonra izole olmadığını göstermesi için bir fırsat oldu. 

Üyeler arasında farklılıklar var mı?

BRICS birçok Küresel Güney ülkesi için cazip olsa da, tüm üyeler Rusya'nın Batı karşıtı gündemine katılmıyor.

Analistler Çin, Rusya ve İran'ın bu yönde ilerlediğini ancak Brezilya, Hindistan ve Güney Afrika gibi ülkelerin tarafsız bir yaklaşım benimsediğini belirtiyor.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby, zirveye “Sayın Putin ve Rusya için bir tür çıkış partisi” olarak bakılmaması tavsiyesinde bulundu ve ABD'nin BRICS'i bir tehdit olarak görmediğini söyledi.