İngiltere hükümeti, Avrupa Birliği'ne (AB) müzakere için sunduğu yeni Brexit planını açıkladı.
Buna göre, Birleşik Krallığın parçası olan Kuzey İrlanda, "İrlanda adasının tümünü kapsayan bölge düzenlemesi" yoluyla mal ticareti bakımından Avrupa ortak pazarında kalmaya devam edecek, fakat gümrük birliğinden çıkacak.
Ancak Kuzey İrlanda Meclisi'nin önce bu düzenlemeleri onaylaması, daha sonra ise dört yılda bir yapılacak oylama ile devamı konusunda karar vermesi gerekiyor.
Muhafazakar Parti'nin olağan konferansında konuşan Başbakan Boris Johnson, bu planın tek alternatifinin anlaşmasız Brexit olduğunu söyledi.
Johnson'ın azınlık hükümetine destek veren Kuzey İrlanda Demokratik Birlik Partisi (DUP) teklifi desteklediğini açıkladı.
BBC'nin politika editörü Laura Kuensberg, Johnson'ın planının Kuzey İrlanda için "AB ile Birleşik Krallığın geri kalan bölgelerinden farklı bir ilişki" öngördüğünü ifade ediyor.
AB: Teklifi objektif bir şekilde inceleyeceğiz
Avrupa Komisyonu, bu teklifi "objektif bir şekilde inceleyeceğini" açıkladı.
Johnson, Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker'e bir mektup yazarak "İngiltere halkının AB'den ayrılma kararına saygı gösterdiklerini, bu kararın Kuzey İrlanda ve İrlanda'da doğuracağı sonuçları pragmatik bir şekilde ele alacaklarını" ifade etti.
İrlanda Cumhuriyeti Başbakanı Leo Varadkar henüz planı görmeden önce yaptığı bir açıklamada, "Bu konuda duyumlarımız umut verici değil ve anlaşmanın temelini oluşturamaz" diye konuştu.
İngiltere'nin mevcut durumda 31 Ekim'e kadar AB'den ayrılması gerekiyor. Johnson, bu tarihin ertelenmesi için AB'ne tekrar başvuru yapmayacağını bir kez daha vurguladı.
Johnson 17 Ekim'de AB liderleri ile bir araya gelecek. Teklifin AB tarafından kabul edilmesi halinde 19 Ekim'e kadar İngiltere Parlamentosu'nda onaylanması gerekiyor.
Geçen ay Parlamento'dan çıkarılan bir yasa, bunun olmaması halinde Başbakan'ı AB'den ayrılma tarihinin 31 Ocak'a kadar uzatılması için başvuruda bulunmasını gerektiriyor.
Eski başbakan Theresa May'in daha önce sunduğu anlaşma Parlamento tarafından üç kez reddedilmişti.
Yeni Brexit planı ne içeriyor?
Johnson'ın yeni planı, daha önce May'in AB ile üzerinde anlaştığı planda yer alan ve İrlanda ile Kuzey İrlanda arasında fiziki sınırları önlemeyi amaçlayan ve 'backstop' olarak adlandırılan düzenlemenin kaldırılmasını esas alıyor.
Başbakan Johnson, bu düzenlemenin İngiltere'ye tek taraflı olarak çıkış şansı tanımadığı gibi Kuzey İrlanda halkına da kendi bölgelerindeki uygulamalar konusunda söz hakkı vermediği iddiasıyla "anti-demokratik" olduğunu söylüyor.
AB'ye sunulan yeni planda ise "İrlanda adasının tümünü kapsayan bölge düzenlemesi" iki taraf arasındaki mal ticareti konusunda Kuzey İrlanda'nın AB kurallarına dahil olması anlamına gelecek.
İngiltere, İskoçya ve Galler'den oluşan Büyük Britanya adasından Kuzey İrlanda'ya gidecek mallar için ek kontrol gerekirken, İrlanda Cumhuriyeti'nden Kuzey İrlanda'ya girecek mallar için böyle bir kontrol gerekmeyecek.
Ancak Kuzey İrlanda da Birleşik Krallığın bir parçası olarak AB gümrük birliğinden çıkacağı için Kuzey İrlanda ile güneydeki İrlanda Cumhuriyeti arasında yeni gümrük kontrolleri devreye girecek.
Hükümet, bu kontrollerin çoğunun elektronik olarak yapılabileceğini, ancak işletme düzeyinde veya tedarik zincirinin bazı halkalarında belli bir oranda fiziksel kontrollerin de gerekebileceğini ifade ediyor.
Kuzey İrlanda meclisinde yapılacak bir oylama ile bu önerilerin onaylanması ve devamı konusunda dört yılda bir onay vermesi gerekiyor.