Gündem

Borcu 3 milyar TL’yi aşan kayyım Van Belediyesi'nden pazarlık usulüyle 363 milyon liralık ihale

29 Ocak 2024 14:13
Ceren Bala Teke

Sayıştay raporlarına borç limitlerini aşmasıyla yansıyan ve borcu 3 milyar TL’yi aşan kayyım Van Büyükşehir Belediyesi, birçok ihaleyi aciliyeti olmamasına rağmen pazarlık usulü yaptı. Arasında zemin yapımı, sahil yolu imalatı, restorasyon, türbe bakım ve onarımı gibi pazarlık usulünden yapılması uygun olmayan işler bulunan ihalelerin toplam bedeli ise 363 milyon 464 bin 981 TL.

İçişleri Bakanlığı kararıyla Halkların Demokratik Partisi (HDP) yönetimindeki Van Büyükşehir Belediyesi’ne 19 Ağustos 2019’da kayyım atandı. Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) yönetiminde olduğu 2016 yılında atanan kayyımın bıraktığı 1 milyar 100 milyon lira borçla belediyeyi devralan HDP yönetimi, borcun bir bölümünü öz kaynaklarıyla ödedi. HDP yönetiminin yaklaşık 5 ay görevde kalmasının ardından ikinci kez atanan kayyım, 4 yıllık bir sürede belediyenin borcunu üçe katladı.

Sayıştay’ın açıkladığı mali tablolarda Van Büyükşehir Belediyesinin 1 yıl içinde ödemesi gereken yaklaşık 209 milyon TL’lik borcunun olduğu ve uzun vadeli borçlarla birlikte 2023 yılının başı itibariyle toplam borcun yaklaşık 2 milyar TL’ye yaklaştığı raporlandı. Sayıştay Raporu’na göre Van Büyükşehir Belediyesi 2022 yılı içerisinde 3 milyar TL’ye yakın bütçe kullanmış, 40 milyon TL faiz ödemesi yapmış, bir yıl içinde belediyeyi çeşitli adlar altında yaklaşık 1 milyar TL borçlandırmış öte yandan belediye alacaklarını tahsil etmekte başarısız olmuş.

Belediyenin güncel borcu 3 milyar 679 milyon 382 bin 988 TL

Sayıştay raporlarına da borçlarıyla yansıyan Van Büyükşehir Belediyesi’nin güncel borcu ise 3 milyar 679 milyon 382 bin 988 TL. Belediye, borçlarına ve aciliyeti olmamasına rağmen birçok ihaleyi pazarlık usulünden yapmış. Öte yandan; belediyenin yapmış olduğu pazarlık usulü ihaleler Kamu İhale Kanunu’na uygun değil.

Son bir yıl içerisinde belediye, kanuna uygun olmayan şekilde; park yapım ve onarımı, inşaat malzemeleri alımı, iş makinası hizmet alımı, kadın ve gençlik merkezlerine malzeme alımı, kırtasiye malzemesi alımı, sulama tesisatı yapımı, türbe onarım ve bakımı, zemin yapımı, sahil onarımı ve restorasyon ihaleleri yapmış.

Kayıtlara göre son bir yılda belediyenin usule aykırı şekilde yaptığı ihalelerin bedeli ise 363 milyon 464 bin 981 TL.

Belediyeye bağlı şirketlerin borçları da neredeyse 3 katına çıktı

Kayyım yönetim, belediyeyi borçlandırmakla kalmayıp belediyeye bağlı kuruluşların borçlarını da neredeyse üç katına çıkardı. Belediyeye bağlı Van Su ve Kanalizasyon İdaresi’nin (VASKİ) borcu 938 milyon 450 bin 372 TL, BELVAN şirketinin 32 milyon 82 bin, Mavikent şirketinin ise 33 milyon 57 bin 392 TL. Belediyeye bağlı kuruluşların toplam borcu ise, 1 milyar 4 milyon 889 bin 787 TL olarak kayıtlara yansıdı.

Elektrik borçları için kredi çekilecek

Belediyeye ait arsa ve yapıları satan kayyım yönetim, son Meclis toplantısında ödenmeyen elektrik borçlarının finansmanında kullanılmak üzere İller Bankası ile diğer özel bankalardan kredi kullanılması kararı aldı. Kararın ardından belediyenin elektrik borçlarının ödenmesi için bankalara kredi başvurusunda bulunuldu.

21/b ve 21/f nedir?

Kamu İhale Kanunu’nun 21. maddesinin b bendinde pazarlık usulü ihalenin yapılması için şu şartlar yer alıyor:

  • - Savunma ve güvenlik ile ilgili kamuoyuna duyurulmaması gereken özel durumlar,
    - Seri üretimde konu olmayan malzeme kullanılmasını gerektiren durumlar,
    - İhale konusunun özgün nitelikli ve karmaşık olması durumlarında,
    - Yaklaşık maliyeti belli bir tutarın üzerinde olan mal ve malzeme alımlarında, (Bu tutar her yıl şubat ayında Kamu İhale Kurumu tarafından tespit edilir)
    - Doğal afet, salgın hastalık, can ve mal kaybı gibi aciliyet içeren durumlarda,
    21’inci maddenin f bendinde ise “Son Fiyat Tekliflerini Vermeye Davet Tebligatının” yeniden alınması durumunda verilen teklif geri çekilerek yeni bir teklif verilebiliyor. 21/f, idarelerin yaklaşık maliyeti 728.072,00 TL’ye kadar olan mamul, mal, malzeme veya hizmet alımları için kullanılıyor. Artı olarak; yine f bendinde, sadece mal alımı yapılabiliyor ve alınan mal sözleşme yapma süresinden önce teslim edilirse sözleşme yapılmıyor.
  • Son 20 yılda kanunda 180’in üzerinde değişiklik yapıldı

  • Kamu İhaleleri Kanunu, kamuda mal/hizmet alımlarında şeffaflığı artırmak için 2003 yılında yürürlüğe girdi fakat yürürlüğe girdiği 2003’ten bugüne 180’den fazla kez değiştirildi.