Birleşmiş Milletler (BM), Rusya'nın Suriye'de muhaliflerin elindeki son kalelerden olan İdlib'e düzenlediği hava saldırısının ardından, İdlib'in son dönemde görülen en büyük felakete sahne olabileceği uyarısında bulundu.
DW'ye konuşan Birleşmiş Milletler (BM) İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Mark Lowcock, "İdlib, on yıllardır gördüğümüz en büyük insani felaket olabilir. 21'inci yüzyıldaki en büyük felaket olduğuna zaten şüphe yok" dedi. Şam yönetiminin "İdlib'de kontrolü sağlama konusunda son derece kararlı" olduğunun altını çizen Lowcock, bu durumun "endişe verici" olduğunu söyledi.
Lowcock, İdlib'te yaşayan 3 ila 4 milyon kişiden önemli bir kısmının çadırlarda yaşadığını ve bu yüzden hava saldırılarına karşı savunmasız olduklarını dile getirdi. Lowcock kentte aynı zamanda "birçoğu son derece aşırıcı olan binlerce savaşçının" yaşadığını ve bunların "çoğunun yasaklı terör örgütlerine üye olduğunu" da ifade etti. Lowcock, "İdlib'te büyük, kanlı bir çarpışma ihtimalinin çok tehlikeli bir ihtimal olduğunu düşünüyorum. Bu ihtimalden kaçınabilmek adına her şeyin, şu anda yapılandan çok daha fazlasının yapılması gerekiyor" dedi.
Gözlemevi: Rusya 30 hava saldırısı düzenledi
Rusya'nın Salı günü gerçekleştirdiği hava saldırıda başta Heyet Tahrir Şam (HTŞ) örgütünün kontrolünde bulunan Cisr eş-Şuğur olmak üzere, Türkiye'nin desteklediği muhaliflerin kontrolü altında bulunan bazı kasabaların da hedef alındığı kaydedildi. Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi tarafından yapılan açıklamada, Rus uçaklarının İdlib'in batısındaki 16 bölgede 30 saldırı düzenlediği belirtildi.
Gözlemevi yöneticisi Rami Abdel, söz konusu saldırının bölgeye 22 günlük bir aradan sonra düzenlenen ilk saldırı olduğunu ifad etti. AFP'ye yaptığı açıklamada Abdel, hava saldırılarının "İdlib'deki muhalif birliklerin komşu Lazkiye bölgesindeki rejim hedeflerini vurmasından bir gün sonra gerçekleştiğini" kaydetti.
ABD'den "felaketten kaçınma" uyarısı
ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Joseph Dunford'dan da konuya ilişkin bir açıklama geldi. Salı günü Atina'daki gezisi sırasında yaptığı açıklamada General Dunford, "Eğer büyük askeri operasyonlar gerçekleşecekse, insani bir felaketin meydana gelmesini pekala bekleyebiliriz. Sanırım hepimiz böyle bir felaketten kaçınılması gerektiği konusunda hemfikiriz" dedi.
Kremlin'den Trump'a yanıt
Diğer yandan Kremlin’den de, ABD Başkanı Donald Trump'ın Suriye’nin İdlib'e operasyon düzenlememesi gerektiği yönündeki açıklamasına tepki geldi. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov Salı günü yaptığı açıklamada İdlib'i "terörist yuvası" olarak nitelendirirken, Trump'ın açıklamalarıyla ilgili olarak "Suriye'deki durumun son derece tehlikeli ve negatif potansiyelini hesaba katmaksızın yalnızca birtakım uyarılarda bulunmak, herhalde tam ve kapsayıcı bir yaklaşım değildir" dedi.
ABD Başkanı Trump, Twitter üzerinden paylaştığı mesajda, "Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, İdlib vilayetine pervasızca saldırmamalıdır. Ruslar ve İranlılar bu potansiyel insanlık trajedisinde yer alırlarsa büyük bir insani hata yaparlar. Yüz binlerce insan ölebilir. Bunun olmasına izin vermeyin!" demişti.
İdlib'deki muhalif varlığının Suriye barış sürecinin altını oyduğunu ve "siyasi-diplomatik çözüm sürecini baltaladığını" kaydeden Peskov, "Orada kayda değer oranda büyük bir grup terörist yerleşti ve bu elbette durumun genel olarak istikrarsızlaşmasına yol açıyor" dedi. Peskov, "Suriye silahlı kuvvetlerinin bu sorunu çözmeye hazırlandığını biliyoruz" ifadelerini kullandı.
İran'dan "insani maliyet" açıklaması
Şam'ın diğer bir müttefiki İran ise İdlib'deki militanların bölgeden "minimum insani maliyetle" tahliye edilmesi için çalıştıklarını söyledi. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Salı günü İran devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, "İdlib'deki durumun hassas olduğunu" söyledi. Zarif, "Çabalarımız, teröristlerin İdlib’den çıkarılmasının minimum insani maliyet ile hayata geçirilmesi yönündedir" dedi.
İdlib konusunun Rusya, İran ve Türkiye arasında 7 Eylül'de Tahran'da yapılacak üçlü Suriye zirvesinde ele alınması beklenirken, BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, gelecek hafta başında Cenevre'de Rusya, İran ve Türkiye ile görüşeceklerini açıkladı. Görüşmede Suriye iç savaşına müdahil aktörlerin arasındaki siyasi müzakerelerin canlandırılması konusunun görüşüleceğini aktaran de Mistura, "Bu çok önemli bir kader anı olacak" dedi.
Şam yönetimi, yedi yıldır süren Suriye iç savaşında, Rusya ve İran'ın da desteğiyle ülkenin büyük bölümünde kontrolü sağlamış durumda. Türkiye sınırındaki İdlib ise, silahlı muhaliflerin ve radikal İslamcı unsurların yer aldığı bir bölge. Muhalifler, İdlib ve çevresinde kontrolü 2016 yılında sağlamıştı.
DW,AFP,dpa,rtr/BÜ,DÇÖ
© Deutsche Welle Türkçe