T24 - Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Türkiye'nin "eksen değiştirdiği"ne yönelik eleştirileri "objektif ve iyi niyetli bulmadığını belirterek, "Eksen nerede, eksen Ankara'da" dedi. Davutoğlu, "Asıl eksen değiştiren Avrupa. Oyunun kurallarını, Avrupa'nın kurallarının eksenini, adalet konseptinin eksenini değiştirmeye çalışıyorlar" diye konuştu.
Davutoğlu, Mayflower Otel'de, Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı'nın (SETA) düzenlediği "Türk Siyasetinin İlkeleri" konulu konferansta konuştu.
Türkiye'nin dış politikası için "eksen değişikliği" ya da "Yeni Osmanlıcılık" gibi nitelemelerin kullanılmasını eleştiren Davutoğlu, ülkelerin dış politikalarının, uluslararası alanda değişen koşullara ayak uydurulması gerektiğini söyledi.
Türkiye'nin NATO'daki rolünün AK Parti döneminde genişlediğine ve geliştiğine, AB sürecinde de önemli mesafe alındığına dikkati çeken Davutoğlu, AB ile ilişkilerde son 1963-2003 yılları arası ve 2003'ten günümüze kadar gelen dönemin karşılaştırılması gerektiğini kaydetti.
Türkiye'nin dış politikasının 3 temel ilkesini, krize yönelik olmayan vizyoner yaklaşım, tutarlı sistematik çerçeve ve "yumuşak güç" olarak sıralayan Davutoğlu, vizyoner yaklaşım sayesinde Türkiye'nin Balkanlar'dan Ortadoğu'ya ve Afrika'ya kadar uzanan bölgede etkin olduğunu kaydetti.
Davutoğlu, Tac Mahal'deki birçok rengin yarattığı bütünlüğün dış politikada da uygulanması gerektiğini ifade ederek, Türkiye'nin geçmişle kıyaslandığında bugün çok daha "yumuşak güç" olduğunu belirtti.
Davutoğlu, Türk dış politikasının "işleyen ilkelerine" de değinerek, bunları "güvenlikle özgürlük arasında dengenin sağlanması", "komşularla sıfır sorun", "sadece komşularla değil, tüm bölgede aktif diplomasi", "küresel ilişkilerde uyumluluk" ve "uluslararası örgütlere aktif katılım" olarak sıraladı.
"Komşularla sıfır sorun" ilkesinden bahsederken, Atatürk'ün "Yurtta Sulh Cihanda Sulh" sözünü hatırlatan Davutoğlu, "aynı kaderi paylaştıkları" komşularla entegrasyon politikasının önemine işaret ederek, bu ülkelerle ilişkilerde sağlanan ilerlemelerden örnekler verdi.
"İslamcı politika" iddiası
Davutoğlu, ABD'deki bazı çevrelerin "Türk dış politikasının İslamcı bir politika yürüttüğü, komşularla sıfır sorun ilkesini de bu politikayı gizlemek için kullandığı" şeklinde yaklaşım üretenlerin "coğrafya bilmediğini" belirterek, Türkiye'nin komşularından sadece 4'ünün Müslüman olduğuna dikkati çekti. Davutoğlu, "Suriye ve İran ile ilişkilerimiz gelişiyor, Yunanistan ve Gürcistan'la azalıyorsa, o zaman bir gerekçeniz olabilir. Tutarlılık ilkesini dini ve etnik kökenlerine bakmadan tüm komşularımıza uyguluyorsak, o zaman kimse bizi eleştiremez" dedi.
Türkiye'nin riskli ve krizlerle dolu bir coğrafyada yaşadığına değinen Davutoğlu, ABD'deyken bile bölgedeki krizlerle uğraştıklarını, bölge liderlerinden telefonlar aldıklarını anlatarak, "Cep telefonunuzun neredeyse ofisiniz de orada. Krizlerden kaçamazsınız. Sizi nerede olursanız olun bulurlar. Uzaktan komşularınızla ilişkilerinizi kesin demesi kolay. Kusura bakmayın, bu bizim komşularımızla olan geleceğimiz, bu dış politikaya devam edeceğiz" diye konuştu.
Ermenistan ile protokol
Konuşmasında, Türkiye'nin bölgesindeki ağırlığını, sahip olduğu ekonomik gücü, barışı sağlama gayretlerinde oynadığı rolü anlatan Davutoğlu, Ermenistan ile imzalanan protokollerden de bahsederek, "3-4 yıl önce böyle bir şey olabileceğini düşünür müydünüz? Bu AB'ye uyumlu mu değil mi? Bu bir eksen değişikliği mi?" ifadesini kullandı. Ermenistan'ın Azeri topraklarını işgalinin "uluslararası kriterlere aykırı" olduğunu belirten Davutoğlu, "hiçbir sınırın kapalı olmadığı yeni bir Kafkasya istiyoruz" dedi.
Davutoğlu, Gümrük Birliği gereği AB'nin Türk iş adamlarına pazarlarını açması gerektiğini belirterek, Sırbistan, Hırvatistan ve Makedonya ile vize serbestliği getirirken, katılım müzakerelerini yürüten, dinamik bir ekonomiye sahip Türkiye'ye bu hakkın tanınmamış olmasını eleştirdi. Vizyonlarının, "herkes için güvenlik, ekonomik entegrasyon ve çok kültürlülük" yönünde olduğunu söyleyen Davutoğlu, "Eğer bir kriz varsa, bu kriz artık kaçınılamaz hale gelene kadar beklememeliyiz" dedi.
Ahmet Davutoğlu, Türkiye'nin "vizyona, yumuşak güce, tutarlı bir dış politikaya, evrensel bir dili temel alan ve hem doğu, hem batı, hem kuzey, hem güneyde bölgesel ve küresel barış ekseni yaratmaya çalışan bir anlayışı geliştirme çabası içinde olduğuna" işaret ederek, "Eksen nerede. Eksen Ankara'da" dedi.
İsrail'in Gazze saldırıları
Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, İsrail'in Gazze'ye saldırılarıyla büyük bir hata yaptığını belirterek, "Hatta İsrail, sadece büyük bir hata yapmakla kalmadı, fosfor bombalara kullanmakla suç işledi" diye konuştu.
Davutoğlu, "Evet, İsrail'i eleştiriyoruz. İsrail'in saldırılar ile büyük bir hata yaptığını düşünüyoruz. Hatta İsrail, sadece büyük bir hata yapmakla kalmadı, fosfor bombaları kullanmakla suç işledi" diye konuştu. "Bölgemizde artık insani katliamlara hoşgörü göstermeyeceğiz" diyen Davutoğlu, Irak'ta da Sünni veya Şii olsun hiçbir terörist saldırıya hoşgörü gösteremeyeceklerini bildirdi.
Ahmet Davutoğlu, ABD Başkanı Barack Obama'nın yeni yaklaşımının bölge için büyük kazanç olduğunu da dile getirerek, "Umarım herkes bunu anlar ve bu doğrultuda çalışır" diye konuştu.
Türkiye ile ABD arasında, hem İsrail-Suriye hem de İsrail-Filistin konularında tam bir işbirliği olduğunu belirten Davutoğlu, "Bölgemizin gelecekte yeni gerginliklere ve insani trajedilere sahne olmaması için elimizden geleni yapacağız" dedi.
Türkiye'nin arabuluculuğunda İsrail-Suriye görüşmelerinin yeniden başlaması için her iki tarafın hazır olmasını umduğunu ifade eden Davutoğlu, Filistin'de de Hamas ve El Fetih arasındaki uzlaşının sağlanması için çabalarının sürdüğünü bildirdi. Davutoğlu, "Onlar arasında uzlaşı olmadan, İsrail-Filistin arasında gerçek bir barış olamaz" ifadesini kullandı.
Nükleer silahlar
Bir soru üzerine, Türkiye'nin dış ticaretinde komşu ülkelerin payının yüzde 8'den 32'ye çıktığını da hatırlatan Davutoğlu, Türk ekonomisinin krizden daha az etkilendiğini anımsatarak, bunda komşu ülkeleriyle olan ticaretindeki artışın etkili olduğunu kaydetti. Davutoğlu, bir başka soru üzerine, nükleer sorun konusunda Türkiye'nin 3 ilkeye sahip olduğunu belirterek, bu ilkelere değindi.
Tüm ülkelerin barışçıl nükleer teknolojiye erişme hakkının bulunduğunu ifade eden Davutoğlu, "Çünkü teknoloji bir ülkeye ya da bir gruba ait değildir. Teknolojide tekel olamaz. İsrail, İran, hangi ülke olursa olsun, Türkiye de dahil, nükleer teknoloji edinme hakkı vardır" dedi. Nükleer silahlara karşı olduklarını belirten Davutoğlu, "Sadece bir bakan olarak değil, bir entellektüel, bir insanoğlu olarak da söylüyorum, nükleer silah sisteminin hiçbir haklı gerekçesi olamaz" dedi.
Nükleer silah kullanmanın doğal felaketlerden daha yıkıcı olduğuna işaret eden Davutoğlu, "Hedefin, nükleer silahsız bir dünya olduğunu" kaydetti.
Ortadoğu'nun zaten gerilimlerle ve anlaşmazlıklarla dolu bir bölge olduğuna, nükleer gerilimin bu anlaşmazlıklara bir yenisini ekleyeceğine işaret eden Davutoğlu, "Nükleer İran istemiyoruz, nükleer İsrail de istemiyoruz. Hangisinin daha kötü olduğuna dair seçenek sunulmamalı. Neden daha iyi bir seçeneğimiz olmasın? O da hiçbir yerde nükleer silah olmaması, barışçıl ilişkilerin hüküm sürmesi" dedi.
Davutoğlu, Türkiye olarak, nükleer silahlardan arınmış bir bölgenin yaratılması yolunda ellerinden geleni yapacaklarını vurguladı. Sorunun diplomatik yollarla çözülmesi gerektiğinin altını çizen Davutoğlu, İran'ın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ile şeffaf olmasını istediklerini kaydetti. Davutoğlu, İran'a olası yaptırımlar konusunda da, Irak'taki deneyimlerini hatırlatarak, Irak'a uygulanan yaptırımların Saddam Hüseyin'i vurmadığını, Türkiye'yi ve insanları daha fazla vurduğunu kaydetti.