Geçtiğimiz hafta Manisa’da, Ankara’da ve ardından Elazığ’da meydana gelen depremlerin ardından tüm yurdu deprem korkusu sardı. Vatandaşlar ise deprem testi yapan firmaların yolunu tuttu. Binalara yapılan deprem testleri üçe ayrılıyor. Gözle incelemenin ücreti 3 bin TL'den başlıyor. Riskli bina testi ücreti 4 bin 500 TL'den başlarken kapsamlı bina incelemesinde her kattan numune alınıyor. İstanbul'da eylül ayında yaşanan deprem sonrası binalara deprem testi yapan firmalara yoğunluktan erişilememişti.
İstanbul'da bir Kentsel Dönüşüm ve Müşavirlik firması sahibi İnşaat Yüksek Mühendisi Özcan Öz binalara yapılan deprem testlerinin farklı kategorilere ayrıldığını anlatıyor. Bu testler gözle kontrolü içeren ‘hızlı test’, riskli bina testi olarak bilinen ‘kattan numune testi’ ve her kattan numune alınmasını içeren ‘kapsamlı test’.
Sözcü'den Sevgim Begüm Yavuz'un haberine göre Öz testleri şöyle anlatıyor: Fiyatlar metrekare ve amaca göre değişiklik gösteriyor. Hızlı test diye tabir ettiğimiz test, gözle kontrol edilen testtir. Çatlak ve kolondaki hasarlara bakılır. Fiyatı 0-bin 500 metrekare arası için 3 bin TL'den başlar. Ortalama 45 dakika sürer. Riskli bina testi diye tabir ettiğimiz testte, tek kattan numune alırız. Fiyatı 0-bin 500 metrekare arası için 4 bin 500 TL'den başlar. Sonrasında ise her 500 metrekarede 500 TL artar.
Kapsamlı test metrekare başı 8 TL
Bir de kapsamlı test diye tabir ettiğimiz test vardır. O testte ise her kattan numune alırız. 10 kattan fazla yapılarda uygulanır. Fiyat metrekare başına 8 TL'den başlar.
Bina riskli bulunursa ne oluyor?
İstanbul'da Yapı ve Danışmanlık firmasın sahibi bir İnşaat Yüksek Mühendisi bakanlığın yetkilendirdiği resmi kuruluşlardan bina için değerleme raporu alınması gerektiğini söylüyor. Eğer bir binaya riskli raporu verilirse 2 ay içinde binanın yıkılması ya da güçlendirilmesine yönelik resmi tebliğ yapılıyor. Riskli yapı testi yetkisi verdiği firmaların sayısı çok az.
Yetkili bina incelemesi hakkında şu bilgileri veriyor: Fiyat numune sayısına bağlı hesaplanıyor. Zemin incelemesi yapılır, karot numune yapılarak analiz yapılıyor. Fiyat binadan binaya değişmekle birlikte, 5-10 bin TL arasındadır.
Gözle yapılan kontrol testi, hızlı değerlendirme yöntemi. Herhangi bir kurum bunu kabul etmez. Gözle baktığınız bir şeyde betonun kalitesini bilemezsiniz. Beton dayanımını vermez. İçi boş bir rapor veriliyor. Tabi ki sadece binaya gözle bakılarak ‘deprem için güçlendirme yapın' denilebilir.
İkincisi, AFAD'ın çıkardığı Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği kapsamında bina incelenebilir. Bina deprem performansı raporunun fiyatı daha yüksek olabilir. Binayı 2 bin 3 bin liraya değerlendirdiğini söyleyenler doğruyu söylemiyor. 5 katlı ve 10 daireli bina için ortalama 7 bin lira civarlarında olur. Bu inceleme 5 bin liradan başlar.