İstanbul Belediye Başkanı (İBB) Mevlüt Uysal’ın, geçen hafta yaptığı bir konuşmada, yeni metro hatlarının öncelikli olarak AKP seçmenlerinin yoğun olarak yaşadığı yerlere gideceğini söylemesi sonrası, bu açıklamanın doğruluk payı olup olmadığını öğrenmek için belediyenin 2018 bütçesini analiz eden İsviçre’nin Luzern Üniversitesi’nde siyaset bilimi çalışan akademisyen Resul Ümit, “Sonuçlar gösteriyor ki AKP belediyeleri CHP belediyelerine kıyasla 250 milyon lira civarında daha fazla yatırım alacak” dedi.
Konu üzerine bir yazı (https://medium.com/@resulumit/belediyesi-akpli-olan-ilçelere-250-milyon-tl-daha-fazla-yatırım-c99e452c7c1b) yayımlayan Ümit, T24’e şöyle konuştu:
“İBB’nin 2018 yatırım planını incelediğimizde, AKP’li ilçe belediyeleri ile CHP’li ilçe belediyelerine giden yatırımlar arasında farklılıklar olduğunu görüyoruz. Örneğin: İlçe belediyelerinin yaklaşık yüzde 36’sı CHP’li iken, en çok yatırım alan ilk 7 belediyenin sadece yüzde 14’ünün, en çok yatırım alan ilk 19 belediyenin ise yüzde 15’i CHP’li olarak görünüyor.
Bu farklılık sadece en çok yatırımı alan ilçeler listesiyle de sınırlı değil; yatırım miktarlarına baktığımızda da önemli bir fark var: Hesaplamalara göre AKP’li belediyeler, CHP’li belediyelerden ortalama 250 milyon lira civarı daha fazla yatırım alıyor.
Bu tespitleri yaptıktan sonra, yanıtlanması gereken soru şu: Bu farklılıkların nedeni ne? Bir çok nedeni olabilir. Örneğin, bazı ilçelerin gerçekten yatırıma daha çok ihtiyacı vardır ve bu ilçeler çeşitli nedenlerle AKP oy vermeye daha yatkın karakterler taşıyor olabilir. Bu durumda, yatırımların partizan gerekçelerle AKP'li ilçelere gittiğini söyleyemeyiz. Dolayısıyla bunu test etmemiz lazım.
Analizde sunduğum en kuvvetli test, AKP’nin az farkla kaybedip az farkla kazandığı ilçelerin karşılaştırılmasına dayanan, teknik olarak regresyon süreksizlik tahminleri olarak adlandırdığımız testler. Bu testler siyaset biliminde güvenilir testler, çünkü az farkla kaybedilen vs. kazanılan ilçeler arasında sosyo-ekonomik ya da diler anlamlarda değişkenlikler beklemeyiz. Eğer değişen tek şey belediyenin AKP'li olması ise, yatırımlar arasındaki farkın da bu tek değişkene bağlı ortaya çıktığını düşünürüz.
Bu testin sonuçları da tam olarak bunu gösteriyor ki, özetlediğim sonuçlar (en çok yatırım alan ilçeler arasında az CHP’li olması ve AKP’li belediyelere 250 milyon TL daha fazla gitmesi) büyük ihtimalle partizan kararlar.”
Siyaset bilimi ile meşgul olan bir akademisyen için Türkiye nasıl bir araştırma alanı?
Türkiye’de hemen her üniversitenin siyaset bilimi bölümü olsa da, bir bilim dalı olarak ne yazık ki çok da geliştiğini söyleyemem. Ancak bunu tamamen siyasi ortama da bağlayamayız, hem akademide hem de toplumun daha çok teoriye dayanan bir anlayış var.
Örneğin, Mevlüt Uysal’ın yaptığı açıklamadan beri medyadaki tartışmaya bir bakın: herkes, teoride AKP bunu yapar mı yapmaz mı diye tartışıyor. “Teoriyi ve görüşleri bir kenara bırakalım, bir de verilere bakalım, veriler ne diyor” genelde verilmeyen bir tepki.
Türkiye’de siyaset bilimi eğitimi veri ve analize değil, teoriye dayalı şekilde ilerliyor. ODTÜ’deki eğitimim sırasında bu beni hayal kırıklığına uğratmıştı ve olayın gerçek bilim kısmını öğrenmek için ODTÜ’den sonra Finlandiya, İngiltere, Avusturya ve şimdi de İsviçre’de çalışmalarıma devam ediyorum.
Türkiye üzerine benim için çalışmanın en zor yani, veriye olan erişim. Veri yoksa araştırma ve bilim de olmuyor. Örneğin, İBB’nin yatırımlarını internette bulabildiğim için çok şanslıyım, bulduğumda şaşırdım açıkçası.
Analiziniz nasıl tepkiler alır sizce?
Türkiye’deki siyasi kamplaşmayı düşünürsek, analizin muhalefet tarafında olan kısım tarafından ilgi göreceğini ve olumlu karşılanacağını, iktidar tarafında olan kısım tarafından ise ya görmezden gelineceğini ya da eleştiri alacağını öngörmek zor değil.
Analize başlarken elbette ki sonucun nasıl çıkacağından emin değildim. Sonuç tam tersi çıksaydı, yani AKP’li ilçelere daha fazla yatırım gitmeseydi, araştırmaya bu kampların vereceği olası tepkiler de tam tersine dönerdi.
Akademisyenin Medium’da yayımlanan yazısına şu adresten ulaşabilirsiniz: